Jedną z podstawowych form działalności bankowej jest udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych. Kredyt odgrywa olbrzymią rolę zarówno jako instrument finansowania bieżącej działalności jak i sposób pozyskiwania środków na inwestycje. W bardzo syntetycznej definicji można powiedzieć, że kredyt bankowy wyraża stosunek ekonomiczny wynikający z odstąpienia przez bank (wierzyciela) dłużnikowi określonej wartości pieniężnej, na warunkach zwrotu tej wartości w określonym terminie, wraz z wynagrodzeniem (odsetki, prowizje). Wierzyciel zazwyczaj zabezpiecza się materialnie przed niedotrzymaniem terminu spłaty kredytu lub niewypłacalności kredytobiorcy. W tym celu przyjmuje on od kredytobiorcy składniki majątku, wierzytelności, towary lub prawa nadające się do gospodarczego użytkowania.

Kredyt stał się istotnym elementem życia gospodarczego często jest niezbędny do prowadzenia działalności gospodarczej i rozwoju przedsiębiorstwa. Rola kredytu bankowego stale wzrasta. Wywołane to zostało głównie rozwojem prywatnego przedsiębiorstwa. Napływ obcego kapitału spowodował również, iż musiały ulec znacznej zmianie zasady kredytowania. Jeszcze do niedawna podstawową grupę kredytobiorców stanowiły jednostki gospodarki uspołecznionej. Banki udzielały im kredytów na podstawie wielokrotnych generalnych umów. Jednostki te w rzeczywistości były permanentnie przez banki kredytowane. Drugą podstawową grupą kredytobiorców, była ludność. Przy czym o ile kredytów dla jednostek gospodarki uspołecznionej udzielono praktycznie bez żadnego zabezpieczenia, o tyle w odniesieniu do kredytów dla ludności wymagano zabezpieczeń, głównie przez poręczenie. Rozwój sektora prywatnego sprawił że do wymienionych wyżej dwóch grup kredytobiorców doszła trzecia; prywatne przedsiębiorstwa polskie z kapitałem zagranicznym. Fakt ten spowodował ogromne zmiany w systemie kredytowym. Przede wszystkim zwiększyła się różnorodność oferty kredytowej proponowanej przez różne banki. Udzielenie kredytu poprzedzone jest dokładnym badaniem sytuacji finansowej i gospodarczej kredytobiorcy. Banki zaczęły też przywiązywać dużą wagę do właściwego zabezpieczenia zwrotu kredytu.

Kredyty bankowe

2. Kredyty bankowe i ich kwalifikacje.

Kwalifikacje kredytu na ich rodzaje ma charakter umowny. Została ona wprowadzona w praktyce i w zasadzie jest przez poszczególne banki stosowania. W ostatnich latach wachlarz rodzajowy kredytów jest stale rozszerzony. Niemniej praktyka dzieli kredyty według różnego rodzaju kryteriów:

- przedmiot kredytu

- formy kredytu

- formy wykorzystywania i spłaty kredytu

- okresu kredytowania

- kredytobiorcy

- waluta kredytu

- sposoby jego zabezpieczenia

- bank kredytujący

- zasady oprocentowania

- częstotliwości wykorzystania i spłaty kredytu

- preferencyjność3.

Dokonując podziału kredytu według podmiotu wyróżnienia się trzy podstawowe typy kredytów:

a. Obrotowe

Kredyty obrotowe są to kredyty przeznaczone na finansowanie bieżących potrzeb kredytobiorcy związanych z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą np: zakup towarów, materiałów, surowców, opłatę energii, na płacę itp. Powodują one zwiększenie środków obrotowych kredytobiorcy

b. Inwestycje

Kredyty inwestycyjne są przeznaczone na finansowanie nakładów, których celem jest stworzenie nowego lub powiększenie już istniejącego majątku trwałego.

c. Na finansowanie projektów inwestycyjnych.

Kredyty na finansowanie projektów inwestycyjnych, oznacza udzielenie kredytu na określone zamierzenie inwestycyjne.

 

Biorąc pod uwagę długość okresu kredytowania wyróżniamy trzy rodzaje kredytów:

- Krótkoterminowe

- średnioterminowe

- Długoterminowe

 

Prawo bankowe nie wskazuje na jaki okres może być udzielony kredyt krótkoterminowy na jaki średnioterminowy, a na jaki długoterminowy. Dlatego też banki same w swoich przepisach wewnętrznych ustalają te okresy:

- Krótkoterminowe - najczęściej do 1 roku

- średnioterminowe - najczęściej na okres do 5lat

- Długoterminowe - na okres powyżej 5 lat

Przyjmując za kryterium formę kredytu można je podzielić na kredyty:

a. W rachunku bieżącym

Kredyt w rachunku bieżącym, to kredyt którego wykorzystanie następuje przez przekroczenie salda na rachunku bieżącym kredytobiorcy o kwotę ustaloną w umowie

b. W rachunku kredytowym

Kredyt na rachunku kredytowym jest to kredyt, który jest wykorzystany za pośrednictwem rachunku kredytowego.

Rachunek kredytowy nie jest rachunkiem bankowym w rozumieniu art. 725 K.C. Według bowiem tego przepisu przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowania jego środków pieniężnych, oraz do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Rachunek kredytowy nie służy żadnemu z tych celów. Rachunek kredytowy jest to tylko konto ewidencyjne, które służy wyłącznie do ewidencjonowania wykorzystania i spłaty kredytu. Dyspozycje dotyczące rachunku kredytowego mogą być składane tylko przez kredytobiorcę lub przez osobę przez niego uprawnione.

W zależności od sposobu wykorzystania i spłaty kredytu można wyróżnić kredyty:

a. W formie doraźnej transakcji (docelowe)

Przeznaczone są na sfinansowanie w okresie obowiązywania umowy jeden lub kilku oznaczonych transakcji5.

b. W formie linii kredytowej

Linia kredytowa jest kredytem, który w ramach określonego w umowie limitu kredytowego, można sfinansować w okresie obowiązywania umowy wiele sukcesywnych i powtarzalnych transakcji. Kredyt w postaci linii kredytowej może być udzielony jako:

- kredyt odnawialny

- kredyt nieodnawialny

c. Rolowane

Kredyt rolowany jest to kredyt w którym bank wielokrotnie przedłuża termin jego spłaty przez okres ustalony w umowie kredytu, oraz w określonych w umowie terminach6

d. Pomostowe

Kredyty pomostowe udziela się wówczas, gdy klient potrzebuje środków finansowych, jeszcze przed udzieleniem mu kredytu zasadniczego.

Częstotliwość wykorzystania i spłaty kredytu umożliwia podział kredytów na:

a. Wykorzystywane jednorazowo, albo w traszach lub ciągnieniach

Kredyty mogą być wykorzystywane:

- jednorazowo, gdy cała kwota kredytu wykorzystana jest w jednym terminie ustalonym w umowie kredytu

- w traszach, gdy kwota kredytu może być wykorzystana w wielu częściach

- w przypadku linii kredytowej w rachunku bieżącym występuje wykorzystanie go w ciągnieniach. Ich wysokości oraz termin wykorzystania nigdy nie są ustalone7.

 

b. Spłacane jednorazowo, w ratach lub z wpływów na rachunek.

Kredyt jest spłacony jednorazowo, gdy cała kwota kredytu spłacona jest w jednym terminie, ustalonym w umowie kredytu.

Kredyt może być również spłacony w ratach których liczba i zyskość jest ustalona w udzielone w rachunku kredytowym.

Ze względu na formę prawnego zabezpieczenia kredyty można podzielić na:

a. zabezpieczone osobiście

b. zabezpieczone rzeczowe w tym:

- Lombardowe - udzielone pod zastaw nieruchomości lub papierów wartościowych, gdy przedmiot zestawu wydany jest bankowi

- Hipoteczne - czyli kredyty długoterminowe przeznaczone na finansowanie budownictwa mieszkaniowego, lub nabywania domów, mieszkań, działek budowlanych i innych nieruchomości8

- Nie zabezpieczone.

Biorąc pod uwagę bank kredytujący można dokonać podziału kredytów na:

a. Udzielone przez jeden bank

b. Udzielone przez jeden bank z partycypacją finansową innego banku

c. Konsorcjalne czyli kredyty udzielone kredytobiorcy wspólnie przez co najmniej kilka banków w celu rozłożenia ryzyka niewypłacenia kredytobiorcy.

 

Ze względu na kryterium preferencyjności rozróżnia się kredyty:

a. Komercyjne czyli kredyty udzielane przez banki na warunkach pełnej opłacalności bez żadnych udogodnień dla kredytobiorców

b. Preferencyjne udzielane na korzystniejszych warunkach iż zwykłe kredyty. Kredyty preferencyjne przeznaczone są dla określonej grupy kredytobiorców, oraz na ściśle określone cele. Koszty kredytu preferyncyjnego jest dla kredytobiorcy o wiele niższy niż koszt kredytu komercyjnego. Różnica między nimi zwrócona jest bankom z funduszy rządowych głównie za pośrednictwem różnego rodzaju agencji (np: Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa)9

Biorąc pod uwagę osobę kredytobiorcy kredyt można podzielić na:

a. Kredyty finansujące działalność gospodarczą

Kredyt taki udzielany jest wyłącznie przedsiębiorstwom na finansowanie działalności gospodarczej tj. działalności wytwórczej, budowlanej, handlowej i usługowej prowadzonej w celach zarobkowych i na własny rachunek. Kredyt taki może być wykorzystywany, bądź na uruchomienie nowej działalności bądź na jej realizację lub rozszerzenie10.

b. Kredyty konsumpcyjne

Są to kredyty udzielane osobom fizycznym nie prowadzącym działalności gospodarczej. Służą finansowaniu osobistych potrzeb kredytobiorców11.

Ze względu na zasady oprocentowania kredyty dzieli się na:

a. kredyty o stałym oprocentowaniu

Kredyt taki zachowuje stałą stopę procentową przez cały okres obowiązywania umowy kredytu

b. kredyty o zmiennym oprocentowaniu

Przy kredycie o zmiennym oprocentowaniu stopa procentowa rośnie lub maleje w zależności od zmian, jakim ulega oprocentowanie kredytów w okresie jego kredytowania.

W zależności od waluty kredytu wyróżnia się kredyty:

a. Złotówkowe: kredyt złotówkowy jest to kredyt udzielony i wypłacony w złotówkach

b. Dewizowe: kredyty dewizowe to kredyty udzielone w walutach obcych13.

3. Prawne formy zabezpieczenia kredytów.

Dla banków ważne jest, aby nakłady pieniężne ulokowane w podejmowanym przedsięwzięciu gospodarczym zwróciły się i to w możliwie najszybszym terminie. Zapewnienie zwrotu jest uzależnione od wielu czynników, przede wszystkim ekonomiczno-finansowych i te stanowią główny przedmiot zainteresowania banku. Dla zmniejszenia ryzyka banki, mogą żądać od kredytobiorcy zabezpieczenia w formach określonych, prawem cywilnym i bankowym, oraz zwyczajami przyjętymi we współpracy z bankami zagranicznymi. Propozycje prawnej formy zabezpieczenia należą do kredytobiorcy, który zgłasza je we wniosku kredytowym. Bank może je przyjąć lub zgłosić własne propozycje.

Banki przy wyborze form zabezpieczenia kierują się różnymi przesłankami, wśród których można wymienić:

- znajomość kredytobiorcy, jego rzetelności, stwierdzenie czy jest już klientem banku

- status prawny i sytuację finansową, własne zaangażowanie finansowe

- rodzaj i wysokość kredytu, oraz okres kredytowania

- rodzaj przedsięwzięcia i ryzyko z nim związane

- cechy specyficzne dla określonej formy zabezpieczenia, a zwłaszcza wynikające z nich realne możliwości dochodzenia roszczeń i ich czasookres

 

Należy brać pod uwagę, że bank, zależnie od swojej oceny, stopnia ryzyka, może zaproponować kilka form prawnego zabezpieczenia kredytu. Jednocześnie warto też wiedzieć że w miarę postępu w spłacie kredytu i zmniejszenia się ryzyka bank może zrezygnować z niektórych zastosowanych form zabezpieczenia.

3.1. Weksel własny IN Blanco

Jedną z form zabezpieczenia kredytów jest weksel in blanco podpisany tylko przez kredytobiorcę tzw. weksel samoistny jest przyjmowany jedynie w stosunku do kredytobiorców dobrze bankowi znanych ze swojej rzetelności. W stosunku do innych kredytobiorców banki stosują weksle in blanco poręczone przez osoby trzecie. Weksel in blanco nie powinien zawierać sumy wekslowej oraz terminu płatności. W momencie jego wystawienia nie znana jest ostateczna suma weksla (może być ona różna od kwoty kredytu) ani terminu płatności. W związku z tym do weksla in blanco musi być załączona deklaracja.

Deklaracja ta winna przede wszystkim zawierać upoważnienie dla banku prezentujące14:

- kiedy ma prawo wypełnić weksel

- jaka kwota może być na wekslu wpisana

- jaki może być ustalony termin weksla

3.2. PORĘCZENIA WEKSLOWE

Banki, aby wzmocnić zabezpieczenia spłaty kredytu wekslem in blanco, wystawionym, podpisanym jedynie przez kredytobiorcę, stanowią dodatkowe poręczenia do tego weksla zwane również awalami.

Poręczenie może być udzielane:

- przez złożenie na poprzedniej stronie weksla jedynie podpisu

- złożenie na poprzedniej lub odwrotnej stronie podpisu pod oznaczeniem wskazującym na jego poręczeni, ręcznie, gwarantuje itp.

Złożenie poręczeń za zobowiązania spółki cywilnej lub jawnej przez ich wspólników jest bezprzedmiotowe, gdyż za zobowiązanie spółki odpowiadają oni całym swoim majątkiem. Przy poręczeniach wekslowych składanych przez osoby fizyczne banki wymagają obecnie wyrażenia zgody na piśmie przez drugiego współmałżonka, gdy poręczenie to jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym. Bez zgody wyrażonej na piśmie poręczenie traci swą ważność.

3.3. Gwarancje bankowe

Niektóre banki, zwłaszcza zagraniczne, żądają od kredytobiorców przedstawienia gwarancji innego banku, za kredyt którego zamierzają udzielić. Gwarancja jest udzielana w formie listu gwarancyjnego. Winien on zawierać dokładny opis kredytu, którego spłata ma być gwarantowana, a mianowicie precyzować:

- strony, które zawarły umowę kredytową

- datę jej zawarcia

- wysokości kredytu

- termin spłaty

W liście gwarancyjnym należy też określić wysokość zobowiązania banku gwarancyjnego, termin ważności gwarancji i ewentualnie termin początkowy.

3.4. GWARANCJE BUDŻETOWE

Kredytobiorcy lub pożyczkobiorcy mogą ubiegać się o poręczeń lub gwarancji budżetowych, czyli gwarantowania spłat ze środków budżetu państwa kredytu bankowego. Rada Ministrów 5 października 1995r wydała rozporządzenie (Dz.U.nr.114 poz.549)15 , które reguluje szczegółowo cele inwestycyjne objęte kredytami, które mogą być zabezpieczane omawianymi poręczeniami, wymogi jakie muszą być spełnione przy składaniu wniosku o poręczenie, wysokości opłat z tytułu udzielonego poręczenia itp. regulacje szczegółowe.

3.5. PRZELEW WIERZYTELNOśCI

Zabezpieczenie spłaty kredytu w formie cesji wierzytelności jest w swych rozwiązaniach zbliżone do formy skupu wierzytelności.

Zabezpieczenie spłaty kredytu w formie umowy o przelew wierzytelności zawartej między bankiem a kredytobiorcą stanowi zobowiązanie na mocy którego kredytobiorca przenosi na bank swoje prawa do otrzymania konkretnej sumy za sprzedane towary lub usługi. Niezależnie od zawartej umowy, albo zgodnie z jej treścią, bank może uzależnić uruchomienie kredytu od otrzymania pisemnego potwierdzenia od dłużnika kredytobiorcy, w którym dłużnik zobowiąże się (po otrzymaniu wezwania do banku) do przekazania wszystkich wierzytelności kredytobiorcy na rachunek banku. Dla zabezpieczenia spłaty konkretnego kredytu może być zawartych kilka umów o przelew wierzytelności.

3.6. PRZYSTąPIENIE DO DŁUGU KREDYTOWEGO

Ta forma zabezpieczenia kredytu ma raczej zastosowania w trakcie realizacji kredytu, Mamy wówczas do czynienia ze zmianą umowy kredytowej, gdyż po stronie kredytobiorcy jako dotychczasowego dłużnika występuje dodatkowy nowy dłużnik, który za spłatę długu nie odpowiada solidarnie np: jak poręczyciel, ale jak dłużnik kredytobiorca.

Przystąpienie do długu dochodzi do skutku przez zawarcie umowy:

- przez bank z nowym dłużnikiem, za zgodą kredytobiorcy

- przez kredytobiorcę z nowym dłużnikiem, za zgodą banku

3.7. PRZEJĘCIE DŁUGU

Przejęcie długu następuje najczęściej przy przekształceniu podmiotu gospodarczego (kredytobiorcy) lub zmiany właściciela. Następuje ono w wyniku zawarcia umowy ze stronami podobnie jak przy przystąpieniu do długu. Przez przejęcie długu nie następuje zmiana umowy o kredyt, jedynie zmiana dłużnika. Należy jednak pamiętać, że jeżeli kredyt był zabezpieczony, poręczeniem, gwarancją bankową, prawem zastawu ustanowionym przez osobę nie będącą kredytobiorcą, hipoteką ustanowioną przez osoby inne niż kredytobiorca, to zabezpieczenie wygasa. Może ono być utrzymane w wypadku wyrażenia przez poręczyciela zgody na zmianę dłużnika.

3.8. HIPOTEKA

Hipoteka stanowi jedną z form zabezpieczenia kredytu. Praktycznie jest ona realizowana przez dokonanie wpisu hipotecznego w księdze wieczystej na nieruchomość na rzecz banku, który udziela kredytu, a która to nieruchomość stanowi własność kredytobiorcy lub osoby trzeciej. Zabezpieczenie hipoteczne daje bankowi prawo dochodzenia zaspokajania swojego roszczenia z nieruchomości, bez względu na to czyją stała się własnością z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości. Zabezpieczenia hipoteczne stosują banki przy wyższych kredytach. Przed przyjęciem zabezpieczenia hipotecznego banki zazwyczaj żądają przedstawienia odpisu z księgi wieczystej nieruchomości, na której ma być ustanowiona hipoteka, odpis ten winien zawierać informacje kto jest właścicielem nieruchomości, czy jest ona czysta, czy też obciążona ograniczonymi prawami rzeczowymi, w tym już ustanowioną hipoteką i w jakim zakresie jak i również wyceny nieruchomości również w miarę aktualnej dokonanej przez upoważnione do tego urzędy lub osoby.

Większość banków kieruje się zasadą, żeby wartość hipoteki była wyższa od wysokości kredytu i odsetki oraz ewentualnie kosztów postępowania.

3.9. ZESTAW OGÓLNY

Zastaw ogólny charakteryzuje się przede wszystkim tym, że rzecz obciążona zestawem ogólnym musi być wydana bankowi lub osobie trzeciej uzgodnionej miedzy bankiem i kredytobiorcą. Zastaw ogólny jest przede wszystkim ustalony na zbywalnych rzeczach ruchomych. Rzeczy te jeśli kredyt nie zostanie spłacony będą stanowiły przedmiot dochodzeń banku obojętnie czyją stały się własnością. Banki żądają również od kredytobiorcy udokumentowania wartości zastawu na podstawie odpowiednich dokumentów. Banki często wymagają aby wartość zastawu była znacznie wyższa od udzielonego kredytu.

3.10. BANKOWY ZASTAW REJESTROWY

Częściej od zestawu ogólnego stosowany jest tzw. bankowy zestaw rejestrowy. Różni się on od zestawu ogólnego przede wszystkim tym, że w celu zabezpieczenia udzielonego przez banki kredytów na rzeczach ruchomych, rzeczy te pozostają w posiadaniu kredytobiorców lub osoby trzeciej. Również przy zestawie rejestrowym suma umowna zastawu powinna być zawarta na piśmie i określać przedmiot zastawu w sposób odpowiadający jego właściwością, a rzecz objęta zastawem powinna być oznaczona w sposób trwały, że jest obciążona zastawem bankowym. Zastaw powstaje w chwili wpisania umowy zastawu rejestrowego do rejestru zastawów prowadzonych przez bank.

3.11. ZASTAW NA PRAWACH

Zastaw może być ustanowiony nie tylko w odniesieniu do rzeczy zbywalnych, ale również na prawach zbywalnych na:

- udziałach w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością

- papierach wartościowych takich jak: akcje, weksle własne i trasowane, obligacje

- wkładach oszczędnościowych

- prawach w zakresie wynalazczości. Chcąc korzystnie z tego zastawu należy jednak uwzględnić, że bank może sam wystąpić lub zobowiązać zastawcę o wystąpienie do Urzędu Patentowego o dokonanie wpisu zastawu do odpowiedniego rejestru patentowego lub rejestru praw ochronnych.

 

3.12. PRZEWŁASZCZENIE NA ZABEZPIECZENIE

Przewłaszczenie na zabezpieczenie polega na tym, że właścicielem rzeczy staje się bank (kredytodawca) a jej poprzedni właściciel staje się jej użytkownikiem i posiadaczem. Przewłaszczenie dokonane jest na podstawie umowy zawieranej między bankiem a kredytobiorcą. W umowie tej znajduje się klauzula, że po spłaceniu kredytu wraz z odsetkami przewłaszczona rzecz staje się z powrotem własnością kredytobiorcy. Przy zawieraniu umowy banki wymagają przeniesienia praw z odpowiednich polis ubezpieczeniowych.

3.13. KAUCJA

Kaucje w postaci środków pieniężnych w gotówce względnie bonów oszczędnościowych na okaziciela stanowią jedną z form zabezpieczenia kredytów, ale w minimalnym stopniu stosowane są przez banki zwłaszcza jeśli chodzi kaucje gotówkowe. Powstanie zabezpieczenia w formie kaucji gotówkowej następuje poprzez zawarcie pisemnej umowy, oraz założenie w banku przedmiotu kaucji.

W umowie winna być określona wartość środków pieniężnych, a w wypadku bonów ich wartość, numery, serie lub inne oznaczenia. Kaucja gotówkowa może być dokonana w złotych lub walutach wymiennych. Są one przechowywane na rachunku bankowym nieoprocentowanym. Przy składaniu bonów banki wymagają złożenia upoważnienia, przez kredytobiorcę, które w wypadku niespłacenia kredytów pozwolą bankowi na przedstawienie bonów do wykupu na ogólnych zasadach i potrącenie wierzytelności z tytułu kredytu i wymaganych odsetek.

3.14. BLOKADA śRODKÓW NA RACHUNKACH BANKOWYCH

Blokada środków tak złotowych jak i w walutach wymiennych może być dokonana na rachunkach bankowych w banku, który kredytu udziela jak również w innym banku w którym kredytobiorca ma swoje rachunki. Jest ona dokonywana głównie na rachunkach bankowych, przez które kredytobiorca przeprowadza operacje związane z działalnością gospodarczą a także na rachunku lokat terminowych oraz oszczędnościowych. Blokada dokonywana jest w banku, w którym kredytobiorca posiada rachunek bankowy i na jego piśmie zlecenia. Bank potwierdzając zlecenie nieodwołalnej blokady przyjmuje na siebie obowiązek jej utrzymania.

 

4. DOKUMENTY I CZYNNOśCI ZWIąZANE Z UZYSKANIEM KREDYTU BANKOWEGO

Dla osób rozpoczynających starania o uzyskanie kredytu, ważne jest rozeznania rynku kredytowego, które banki, jakich kredytów i na jakich warunkach udzielają.

Przed przystąpieniem do wstępnych rozmów konieczne jest sporządzenie nawet ogólnej kalkulacji:

- jakie są potrzeby kredytowe

- o jaki kredyt należy się starać

- jakie są możliwości spłat

- jakie można zaproponować formy zabezpieczeń

Ułatwienie stanowią regulaminy kredytowe, sporządzane przez banki, z którymi się warto zapoznać.

Przed wypełnieniem wniosku kredytowego wskazane jest przeprowadzenie rozmów sondażowych w banku, możliwie szczegółowych obejmujących wszystkie wymagania przyszłej umowy kredytowej, oraz informacje, które winny być podane we wniosku kredytowym i ewentualnie załącznikach. Zależnie od rodzaju kredytu, jego wysokość, oraz okresów spłaty, szczegółowość tych rozmów jest różna. Uzależnione jest to również od tego czy kredytobiorca jest bankowi znany, czy przeprowadza operacje finansowe związane z jego działalnością gospodarczą za pośrednictwem banku, w którym zamierz się ubiegać o kredyt.

Po podjęciu wstępnej decyzji, należy dążyć w czasie rokowań z bankiem do możliwej konkretyzacji ustaleń i warunków. Wypełnienie wniosku dokumentów i różnych opracowań związane jest z określonymi kosztami, które ponosi ubiegający się o kredyt. Wstępne nawet konkretne ustalenia z bankiem w czasie przeprowadzonych rozmów jak i założenie, a nawet przyjęcie przez bank wniosku o kredyt nie jest dla banku obligatoryjne. Złożenie wniosku kredytowego z punku widzenia prawnego, jest traktowane jak złożenie oferty. Dla banku i kredytobiorcy wiążące stają się dopiero ustalenia wynikające z podpisanej umowy kredytowej. Warunki w niej zawarte wiążą nie tylko kredytobiorcę ale również bank.

4.1. WNIOSEK KREDYTOWY

Z punktu widzenia przepisów kodeksu cywilnego, wniosek jest skierowaną przez potencjalnego kredytobiorcę, do banku ofertą udzielania mu kredytu na warunkach określonych we wniosku16.

Poszczególne banki zależnie od rodzaju kredytu stosują różne druki wniosków kredytowych, od najbardziej uproszczonych do rozbudowanych i skomplikowanych.

Biorąc pod uwagę że wniosek kredytowy powinien stanowić podstawę do przygotowania umowy kredytowej. Winien on zawierać minimum:

- podstawowe informacje o kredytobiorcy

- wnioskowo kwotę kredytu

- cele na które kredyt jest przeznaczony

- proponowane terminy spłat

Im wyższa jest kwota kredytu i im dłuższe są proponowane okresy spłat, tym więcej informacji zawiera wniosek kredytowy tym więcej dokumentów i opracowań musi być załączone do wniosku.

4.2. WNIOSKODAWCA

Z wnioskiem o udzielenie kredytu występuje zawsze przyszły kredytobiorca.

Może to być:

- osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych

- osoba prawna

- jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej jeżeli ma zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych (chodzi tu głównie o spółki prawne i komandytowe).

Prawo bankowe stanowi iż bank musi uzależnić przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy. Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie.

4.3. KREDYTODAWCA

Zazwyczaj wniosek składany jest w oddziale banku, który będzie udzielał kredytobiorcy kredytu przy tym nie jest istotne, czy decyzja o udziale kredytu będzie podejmowana w oddziale czy centrali banku. Jeżeli kredyt ma być udzielany przez konsorcjum bankowe, wniosek składany jest w banku będącym organizatorem konsorcjum.

4.4. DECYZJA KREDYTOWA

Prawo bankowe nie określa zasad podejmowania decyzji kredytowej przez banki. Określają to regulaminy wewnętrzne banków. Obecnie w bankach powszechne jest tworzenie komitetów kredytowych, których postanowienia mają moc decyzyjną lub doradczą. Należy podkreślić, iż decyzja kredytowa, do póki jej treść nie zostanie przekazana wnioskodawcy, jest wewnętrznym dokumentem banku. Nie stwarza żadnych zobowiązań wobec wnioskodawcy. Może być zatem w każdej chwili zmieniona. Jednakże z chwilą gdy jej treść zostanie przekazana wnioskodawcy bank jest nią związany. Decyzje kredytową należ uznać wówczas za ofertę banku skierowaną do wnioskodawcy, zawierającą propozycje udzielenia mu kredytu na warunkach określonych w decyzji17.