OBSERWACJE MIKROORGANIZMÓW

PREPARATY MIKROSKOPOWE

1. Przyżyciowe – bezpośrednio z hodowli, nie musimy niczego przygotowywać

2. Barwione (utrwalone) – aby móc go wykonać, trzeba zakotwiczyć bakterie na szkiełku podstawowym (utrwalanie), bo nakłada się barwnik, a potem się usuwa, spłukując go (gdyby bakterie nie były utrwalone, zostały by spłukane)

• Pozytywne – zabarwieniu ulega komórka bakteryjna

• Negatywne – barwienie tła, na którym znajdują się drobnoustroje, najczęściej na ciemnym tle

• Złożone – najczęściej jest to barwienie diagnostyczne, przynosi pewne informacje o klasyfikacji drobnoustrojów, pozwala odróżnić grupy bakterii; trzeba użyć najczęściej więcej niż jednego barwnika

• Proste – jednym barwnikiem; może pozwolić obserwować kształt (barwnik wnika do wewnątrz komórki); pozwala też obserwować struktury zewnętrzne (rzęski i wici)

UTRWALANIE PREPARATÓW

1. Utrwalanie temperaturowe – ogrzewa się preparat od dołu (z przeciwnej strony od tej gdzie znajdują się bakterie), następnie się spłukuje

BARWIENIE POZYTYWNE PROSTE

- używa się fiolet krystaliczny – niezależnie od tego czy gram + czy gram –

BARWIENIE NEGATYWNE

- komórki żywe barwnika nie przyjmują, komórki martwe mogą czasami się wybarwić

PRZYKŁADY BARWIENIA ZŁOŻONEGO (RÓŻNICUJĄCEGO)

RÓŻNICUJĄCE BARWIENIE GRAMA – podstawowe pierwsze barwienie diagnostyczne, daje informacje o biochemicznej strukturze ściany komórkowej bakterii

WIELKOŚĆ BAKTERII [mikrometry]

Małe bakterie:

Bdellovbrie bacteriovorus 0,2-0,5 x 0,5-1,4

Bordetella pertussis 0,2-0,5 x 0,5-1,0

Coxiella burnetii 0,2-0,4 x 0,4-1,0

Treponema pallidum

Średnich rozmiarów – do 5 mikrometrów

Staphylococcus aureus

Streptococcus pyogenes

Duże bakterie – 5 do 100 mikrometrów

KSZTAŁTY BAKTERII

1. Cylindryczne – pałeczki, laseczki

2. Ziarniaki – owalne łańcuszki, dwoinki, czworaczki (tetracoccus), pakietowce (sześcianki) – po podziale zostają połączone, nie oddzielają się od siebie

3. Śrubowce – formy największe, olbrzymie bakterii, ale występują też małe (zawierają wić, wić peryplamatyczną)

JAK TWORZA SIĘ SKUPISKA?

Podział poprzeczny – Bacillus subtilis – odrębne organizmy, które pozostają w skupisku po podziale dzięki wydzielaniu pochodnych węglowodanów

PROMIENIOWCE – WIELKOŚĆ I FORMA – ACRINOMYCETALES

• Początkowo były klasyfikowane jako grzyby, jednak okazało się, że są to organizmy prokariotyczne

• Cechy: Nieregularne, pałeczkowate człony i rozgałęzienia

• Najbardziej patogenne są z rodzaju Nocardia, drugim ważnym z punktu widzenia biotechnologicznego jest Streptomyces – bakterie, przypominające pleśnie, widoczne gołym okiem, tworzą skupiska pojedynczych organizmów – to nie są pseudotkanki, wywołuje różne choroby

• Promieniowce bardzo trudno hodować. Czasami rosną do 20 dni, zanim masa się powiększy i to nieznacząco. Oznacza to, że te szczepy mają bardzo długi czas generacji.

SINICE – WIELKOŚĆ I FORMA – CYJANOBACTERIE

• Zróżnicowane kolonie – długie nitki złożone z wielu komórek

• Wytwarzają chloroplasty i są zdolne do fotosyntezy.

• Występuje polimorfizm – trudno je zaliczyć do jednej rodziny (stąd początkowe problemy z ich klasyfikacją – początkowo do glonów)

• Ważna w biotechnologii spirulina – wykorzystuje się ją, jako źródło białka SCP (drugim organizmem jego pozyskiwania są drożdże), jego źródłem jest organizm jednokomórkowy

• Kolejnym ważnym szczepem jest Oscillatoria

BAKTERIE POCHEWKOWE – WIELKOŚĆ I FORMA – CHLAMYDOBACTERIE

• Również odrębne organizmy, wytwarzane wewnątrz poliwęglanowej struktury, zwanej pochewką, mogą przyjmować różne kształty

Chlamydie – często wywołują choroby, zwłaszcza układu oddechowego, również układu krwionośnego – długi okres zakażenia do wytworzenia przeciwciał, często można zakazić się w krajach tropikalnych

BAKTERIE SIARKOWE – WIELKOŚC I FORMA

• Mają zdolność do fotosyntezy beztlenowej – zewnętrzny donor pary elektronowej to siarkowodór

• Chromatiaceae – purpurowe bakterie siarkowe, pleomorfizm – różne kształty

• Beggiatoaceae – bakterie siarkowe, nitki zbudowane z kubicznych komórek (krętki, pochewki – różne formy)

BAKTERIE STYLISKOWE – WODNE – FORMA I KSZTAŁT

• Osiadły tryb życia – zakotwiczone do dna zbiornika wodnego

• Stadium „larwalne” – odrywa się i pływa, dopiero potem wytwarza łodyżkę, którą się zakotwicza w dnie

KRĘTKI – FORMA I KSZTAŁT – SPIROCHAETEAE

• Wśród nich największe bakterie (do 100 mikrometrów)

• W większości przypadków nie można ich hodować poza organizmem gospodarza, są patogenne i żyją w tkankach

• Krętki są odstępstwem od postulatów Kocha

BAKTERIE SŁUZOWE – KSZTAŁT I FORMA, PLEOMORFIZM – MYXOBACTERIALES

• Ciała owocowe – bakterie wytwarzają dużą ilość śluzu, w którym przemieszczają się za pomocą rzęsek do jednego, ściśle określonego miejsca, wydzielają związki chemiczne, wabiące bakterie, dzięki czemu tworzą się ciała owocowe – w nich znajduje się wiele milionów komórek bakteryjnych

• Cecha charakterystyczna – zdolność do ruchu ślizgowego – poruszają się bardzo szybko – dzięki wytwarzaniu śluzu

BAKTERIE AMEBOIDALNE – KSZTAŁT I FORMA – HYPHOMICROBIALES

• Połączenia utworzone z wyrostków cytoplazmatycznych – komórki tworzą skupiska, łączą się za pomocą wypustek – łącznikiem są substancje węglowodanowe oraz wypustka cytoplazmatyczna

MYKOPLAZMY – FORMA I KSZTAŁT – MYCOPLASMATALES

• Wyłącznie patogeny, pleomroficzne, tworza ciała olbrzymie – można obserwować je pod niewielkim powiększeniem mikroskopu świetlnego

• Bardzo długo nie traktowano ich jako odrębne organizmy, bardzo trudne do sklasyfikowania, przez dużą ilość wypustek

• Charakterystyka powstała niedawno

• Wywołują choroby układu oddechowego

RIKETSJE – FORMA I KSZTAŁT

• Żyją tylko w komórkach gospodarza (komórkach zwierzęcych)

• Tych bakterii nie możemy obserwować pod mikroskopem świetlnym – powiększenie większe niż 100 krotne