Do podziału kosztów na stałe i zmienne najczęściej wykorzystuje się metodę księgową oraz metody statystyczne: dwóch punktów, wizualną (graficzną) i regresji liniowej.

Metoda księgowa

Istota metody księgowej polega na kwalifikowaniu poszczególnych kosztów do stałych lub zmiennych. Po tej kwalifikacji następuje ich ewidencja na odpowiednich kontach.

Szczególnych trudności nastręcza w tej metodzie kwestia wyodrębnienia kosztów stałych i zmiennych z kosztów wydziałowych.

Przy metodzie księgowej podział kosztów na stałe i zmienne w dużej mierze zależy od doświadczenia księgowego. Dlatego o ile zaletą metody księgowej jest jej prostota, o tyle wadą jest duży stopień subiektywizmu przy kwalifikowaniu kosztów.

Metody statystyczne
Przedstawione metody statystyczne opierają się na uproszczonym założeniu, że koszty całkowite są w sposób liniowy zależne od wielkości produkcji.

Metoda dwóch punktów

Przy metodzie dwóch punktów wyznacza się punkty ekstremalne, tj. punkty reprezentujące najwyższy i najniższy poziom kosztów w badanym okresie. Na ich podstawie należy ustalić koszt krańcowy. Oszacowany poziom kosztów stałych stanowi różnicę między kosztami całkowitymi a kosztami danej produkcji.

Co to jest koszt krańcowy

Kosztem krańcowym jest przyrost kosztów całkowitych między maksymalnym i minimalnym poziomem kosztów produkcji w danym okresie.

koszty całkowite = (jkz × X) + ks

gdzie:

jkz – jednostkowe koszty zmienne,

X – wielkość produkcji,

ks – koszty stałe.

Metoda wizualna

W przypadku stosowania metody wizualnej należy wyznaczyć graficznie linię kosztów, która wskazuje poziom kosztów stałych. Linię kosztów przeprowadza się w taki sposób, aby odchylenia poszczególnych punktów od wyznaczonej linii były jak najmniejsze. Danymi wyjściowymi są koszty i wielkość produkcji w danym momencie.

Metoda regresji

Metoda regresji liniowej oznacza oszacowanie parametrów linii regresji kosztów z użyciem metody najmniejszych kwadratów. Polega ona na znalezieniu równania linii prostej. Odchylenie danych rzeczywistych od linii prostej mierzy się sumą kwadratów odległości między uzyskaną linią a tymi danymi.

Metoda regresji liniowej, w przeciwieństwie do metody wizualnej czy księgowej, posiada tę zaletę, że nie jest obciążona błędem subiektywnego kryterium wyboru.

Ustalenie linii regresji:

Etap 1. 
Wyliczenie średniej wielkości produkcji i średniej wysokości kosztów w badanym okresie.

Etap 2. 
Wyznaczenie różnicy między wielkościami produkcji i kosztów w poszczególnych okresach sprawozdawczych a przeciętnymi wielkościami wyznaczonymi na etapie 1.

Etap 3. 
Wyliczenie sumy kwadratów odchyleń.

Etap 4. 
Wyliczenie sumy iloczynów odchyleń wielkości produkcji i odchyleń kosztów.

Etap 5. 
Wyznaczenie parametrów linii regresji.