1. STAROŻYTNOŚĆ

1. Arystoteles – podstawowe prawa kojarzenia – prawo styczności w czasie, w przestrzeni, przez podobieństwo i przez kontrast – podwaliny asocjacjonizmu.

2. Pierwszy system mnemotechniczny (metoda miejsc)

2. ŚREDNIOWIECZE - Rozwój mnemotechnik, alfabety wizualne,

3. PIONERZY BADAŃ NAD PAMIĘCIĄ

1. Hermann von Ebbinghaus, „O pamięci” 1885

Twórca eksperymentalnej metody badania pamięci. Zasługi metodologiczne. Z jego tradycji wyrósł nurt badań nad uczeniem się werbalnym (behawioryzm).

• Założenie, że należy badać powstawanie całkowicie nowych skojarzeń w warunkach kontrolowanego eksperymentu.

• Zastosowanie serii sylab bezsensownych jako materiału zapamiętywanego. Sylaby trzyliterowe, niekojarzące się z niczym. Wybierał, układał losowo listę, stałe tempo czytania. Badał zależność pomiędzy długością listy a czasem uczenia się; porównywał skuteczność różnych rozkładów powtarzania; sprawdzał efekty przeuczenia,Badał zapominanie prowadzone metodą pomiaru oszczędności przy ponownym uczeniu się.

• Skonstruował krzywą zapominania

2. Frederic Bartlett

Badał konstruktywny charakter pamięci, rolę schematów poznawczych w organizacji doświadczenia. Podkreślanie roli wcześniejszej wiedzy.

3. William James 1842-1910

Wyróżnił pamięć pierwotną (wg Jamesa pamięć treści, których jesteśmy w danej chwili świadomi) i pamięć wtórną (pamięć zdarzeń i faktów doświadczonych w przeszłości, nie myślimy o nich teraz, ale zdajemy sobie z nich sprawę) – potem w wielomagazynowych m.p.

4. Francis Galton 1822-1911

Pierwszy systematycznie badał pamięć przeżyć osobistych i zawartych w niej obrazów; wymyślił kwestionariusz, który posłużył za wzór w badaniach pamięci autobiograficznej.

5. Zygmunt Freud 1856 – 1939

Hipoteza wyparcia (represji) jako mechanizmu obronnego przed przykrymi wspomnieniami. Jako pierwszy zaobserwował opisał zjawisko amnezji dziecięcej (brak wspomnień 3-4 l życia)

GŁÓWNE PODEJŚCIA TEORETYCZNE

1. Asocjacjonizm klasyczny: podstawowym mech uczenia się o pamięci – skojarzenie.

Idee złożone powstają na mocy skojarzeń między elementami prostymi. Zasady: styczności, podobieństwa, kontrastu.

• Skojarzenie – wytworzony na podstawie doświadczenia związek między elementami. Fizjologicznym odpowiednikiem skojarzenia jest ukształtowanie silnego połączenia nerwowego między ośrodkami w mózgu.

• Zapamiętywanie – wytwarzanie skojarzeń pomiędzy elementami materiału.

• Przypominanie – aktywizacja asocjacji; zapominanie – skutek rozpadu asocjacji.

• Siła asocjacji – zależy od właściwości doświadczenia; na aktywizację wpływa np. świeżość doświadczenia, interferencja asocjacji. Najwięcej badań – powtarzanie.

2. BEHAWIORYZM

• Pawłow – warunkowanie klasyczne (bodziec początkowo neutralny uzyskuje zdolność samodzielnego wywoływania reakcji odruchowej)

• Edward Thorndike – uczenie się metodą prób i błędów oraz prawo efektu (zach. prow. do pożądanych skutków są powtarzane, a do niepożądanych eliminowane)

Zapoczątkował intensywny nurt badań nad warunkowaniem instrumentalnym (opartym na konsekw zach. – nagrody zwiększają prawdopodobieństwo ponownego wystąpienia reakcji.

1913 – John Watson – manifest behawioryzmu (podejście traktujące psychologię jako naukę o zachowaniu, zajmujące się badaniem zachowań rozumianych jako reakcje na bodźce, gł. problemem poznanie reguł rządzących uczeniem się zachowań. Antymentalizm)

Badania nad ucz. się werbalnym – trad. badań nad uczeniem się na pamięć (przez powtarzanie)

Doprowadziły do rozwoju metod laboratoryjnych.

Dominacja 2 paradygmatów: uczenie się seryjne (badany uczy się odtwarzać listę elementów z zachowaniem ich kolejności) i uczenie się par skojarzeń (uczy się par skojarzonych elementów, gdy pojawia się pierwszy element z pary (bodziec) powinna podać drugi (reakcję). Najważniejsze pojęcia:

- transfer (w efekcie następuje przeniesienie doświadczenia w wyk 1 zadania na inne zad)

- interferencja proaktywna (zakłócający wpływ treści przyswojonych wcześniej na pamiętanie nowego materiału, oraz retroaktywna.

WSPÓŁCZEŚNIE:

– modele neoasocjacjonistyczne (przedstawiające strukturę informacji w pamięci ludzkiej jako sieć węzłów i relacji rozumianych jako asocjacje). Np. modele pamięci semantycznej Collinsa i Quiliana)

- koneksjonizm (modele wzorowane na pracy mózgu, które zakładają, że wiedza jest magazynowana w sieci połączeń pomiędzy prostymi jednostkami. Modele równoległego przetwarzania rozproszonego. Rumelhart, McClelland