LITERATURA CZWARTA.

O NATURZE I SPOSOBACH ISTNIENIA LITERATURY DLA DZIECI.∗

  1. Spór o zakres literatury dla dzieci.

  2. Strefy konkretyzacji znaczeniowej i funkcjonalnej literatury dla dzieci:

    1. wypowiedzi literackie lub przyliterackie, w których „dziecko”, „dzieciństwo”, „dziecięcy” pojawiają się jako temat, np. Janko Muzykant,

    2. utwory, które powstały z powodu dziecka, okazjonalnie (wiersze okolicznościowe z okazji narodzin dziecka, epitafia, treny, kołysanki, rymowanki dziecięce),

    3. teksty pisane jak dla dzieci,

    4. rzeczywista literatura dla dzieci.

  3. Historia literatury dla dzieci:

    4. XIX w.

    Lata późniejsze

    • literatura o funkcji wychowawczo-dydaktycznej,

    • twórczość moralizatorsko- dydaktyczno- przedstawieniowa,

    • praktyczny sens komunikatu,

    • dydaktyzm,

        • funkcja autoteliczna,

        • twórczość moralizatorsko- dydaktyczno- rozrywkowa,

        • humanistyczny sens komunikatu,

        • artyzm,

    1. Podział literatury wg C. Harnasa (w Potrzeby i metody badania literatury brukowej):

      1. pierwsza - literatura narodowa, wysoka,

      2. druga - literatura ludowa,

      3. trzecia - literatura brukowa (co nie znaczy gorsza, grafomańska).

    2. Podejmując podział C. Harnasa autor art. proponuje, aby literaturę dla dzieci i młodzieży nazwać literaturą czwartą.

    3. 0x08 graphic
      0x08 graphic
      0x08 graphic
      Brak możliwości wyznaczenia konkretnej granicy między literaturą dla dzieci a dla młodzieży oraz literaturą dla młodzieży i dla dorosłych.




    1. Literatura dla dzieci i młodzieży - teksty pisane i adresowane świadomie do dzieci i młodzieży oraz te, które również świadomie i celowo były przeadresowane z literatury ogólnej i zamieszczane
      w książkach dla dzieci.

    2. Znaczenie książki dla dzieci.

    3. Bajka z ustnego przekazu literatury ludowej.

    4. Piosenkowość tekstów dziecięcych - odwieczna i powszechna (z poetyki śpiewanej) kołysanka.

    5. Osią fabularyzacji tekstu dziecięcego jest topos lub motyw.

    6. Książka z obrazkami jest osobnym gatunkiem, może być i zabawką, formalnie i faktycznie mieć strukturę i mechanizm przedmiotu do manipulacji.

    ∗ Jerzy Cieślikowski, Literatura czwarta. O naturze i sposobach istnienia literatur dla dzieci. [w:] Jerzy Cieślikowski, Literatura osobna, Warszawa 1985, str. 9-21.

    Literatura
    dla dzieci

    Literatura
    dla młodzieży

    Literatura
    dla dorosłych