Doświadczenia militarne po I Wojnie Światowej

Doświadczenia militarne

1. Państwa walczące wystawiły milionowe armie; dowodzenie tymi wojskami, zaopatrywanie ich i przemieszczanie wymagało olbrzymiego aparatu adminis­tracyjnego, liczniejszego niż siły walczące na froncie; wojna dowodzona była „zza biurka", przez wojskowych biurokratów, a szczególnego znaczenia nabrała instytucja sztabu generalnego.

2. Wbrew pierwotnym prognozom wojna miała charakter długotrwałych zmagań, w których obrona wykazywała wyższość nad atakiem (tzw. wojna pozycyjna); wielką skuteczność udowodniła broń artyleryjska i karabiny maszynowe, a także umocnienia fortyfikacyjne; nowe rodzaje broni przełamania (pierwsze czołgi w 1916 r.) znajdowały się dopiero w stadium eksperymentów.

3. Po raz pierwszy użyto broni chemicznej (gazy bojowe).

4. Po raz pierwszy na dużą skalę użyte zostało lotnictwo (głównie w celach rozpoznania i zdobycia przewagi w powietrzu).

5. Na morzach rozstrzygające znaczenie miały wielkie okręty artyleryjskie (pancerniki i krążowniki), swą wielką karierą rozpoczęły okręty podwodne.

Skutki polityczne

1. Wojna przyniosła koniec potęgi czterech mocarstw: Austro-Węgier, Nie­miec, Rosji i Turcji. Klęska Niemiec, osłabienie Francji oraz przejściowa nieobecność na scenie politycznej Rosji utrudniały wytworzenie się nowych zasad równowagi europejskiej.

2. Powstanie nowych państw w Europie wywołało falę konfliktów politycz­nych i terytorialnych.

3. W trakcie wojny doszło po raz pierwszy do znaczącej interwencji Stanów Zjednoczonych w sprawy europejskie, natomiast osłabiona Europa zaczęła tracić swą dominującą pozycję w polityce światowej.

4. Wojna wciągnęła ludy innych kontynentów w zmagania państw europejs­kich (m.in. poprzez obecność żołnierzy z kolonii w siłach zbrojnych Wielkiej Brytanii i Francji), co przyspieszyło krystalizację dążeń narodowowyzwoleń­czych mieszkańców Azji i Afryki.