Historia wychowania i myśli pedagogicznej wykłady


14. 10. 2008

Wychowanie w Sparcie

  1. Idea wychowania w Sparcie (efebia).

  2. Etapy wychowania spartańskiego

  3. Program - poziomy nauczania.

Wychowanie w Atenach

  1. Idea wychowania ogólnego (muzyczne, umysłowe, fizyczne, moralne)

  2. Sofiści i ich poglądy na wychowanie

  3. Przedmioty i metody nauczania Sokratesa

  4. System wychowawczy Platona (akademia)

  5. Stopień poznania i etapy nauczania Arystotelesa (liceum)

I Wychowanie spartańskie

Odznaczali się:

Tylko dzięki surowej dyscyplinie, gotowości militarnej i wysoko rozwiniętej świadomości stanowej moich współobywateli mogli utrzymać się u władzy. W Sparcie urządzono wychowanie młodzieży tylko dla celów państwa i wojny nie uwzględniając żadnych potrzeb indywidualnych. Wychowanie gromadne, bezosobowych sług idei państwowej.

Likurg uważany za twórcę prawodawstwa w Sparcie.

Dzieci były własnością państwa i ich wychowanie należy do państwa. Przydatne były tylko dla państwa zdrowe dzieci i silne. Chore i ułomne wyrzucano z góry Tajgetos. Specjalne domy, w których karmiono dzieci, aby one nie przywiązywały się do matek. Dzieci w zimnie, kłuto je aby były przyzwyczajone do bólu od małego.

Sparta- 2 królów, Geruzja/Rada Starszych/=Eforowie

W 7 roku życia państwo odbierało dzieci rodzinie (chłopców, dziewczęta). Obie płci były chowane według tego samego systemu. Tylko kobieta dobrze rozwinięta fizycznie mogła urodzić zdrowych synów.

W 7 roku życia - zrobić posłanie z trzciny, traw, ale bez narzędzi, zerwać dłońmi.

Pajdonomos - stał na czele edukacji w Sparcie.

Warunki w obozie były bardzo surowe, chłopców karmiono skąpo (część musieli kraść z magazynów w tak sprytny sposób, aby nie złapali ich strażnicy). Odziewano ich w jedną szatę, którą nosili przez cały rok. Spali razem w grupach na jakie byli podzieleni (częsty homoseksualizm). W grach uczestniczyli nago, strzyżono im włosy i przyzwyczajano ich do chodzenia na boso. Kładziono nacisk na zdobycie sprawności fizycznej, odporności na głód, zimno i ból, wytrzymałość, umiejętność walki w szyku hoplickin. Ćwiczono ich w marszach i we władaniu bronią.

W osiemnastym roku życia młodzież wchodziła w okres Efebii.

Obowiązkiem Efebów było:

Po dwuletniej było dziesięciolecie służby wojskowej. Dopiero w wieku 30 lat Spartan otrzymywał prawa obywatelskie.

Cechy które dawały obywatelowi Sparty szacunek i rozgłos:

Krypteje - rodzaj inicjacji, młodzi Spartanie zostawiani nago, jedynie ze sztyletem, zmuszeni do zabijania niewolników.

Kształcenie umysłu w Sparcie:

Wychowanie toczyło się w jednolitym duchu- zapewnić państwu dzielnych żołnierzy.

Ujemne skutki wychowania spartańskiego:

W III wieku przed Chrystusem upadło państwo spartańskie z powodu degeneracji, głównym powodem był jednostronny system wychowawczy.

Podział niewolników:

Jeżeli dziecko miało niedowagę, polewano je winem, jeśli siniało skazywano na śmierć.

II Wychowanie w Atenach

Odmienny od szczepu doryjskiego jest szczep joński. Szczep joński - mieszkańcy wysp Egejskich, wybrzeże Azji Mniejszej, Ateńczycy.

Odznaczali się:

Obywatele jońscy, uważali, że indywidualność i prawo są towarem ludzkim, który istnieje by dać szczęście i dobrobyt.

By tak właśnie było trzeba zostawić obywatelowi swobodę.

Dlatego też nie mogło się utrzymywać wychowanie gromadne, na wzór Sparty.

Obywatele jońscy, uważali, że:

Kalokagatia = ideał wychowania (kultura fizyczna lub intelekt)

,, Kto nie umiał pisać i czytać, tego nie uważano za człowieka''

3 okresy wychowania w Atenach:

  1. lata dzieciństwa spędzone na łonie natury

  2. lata szkolne, u dowolnie wybranych mistrzów

  3. okres efebii, ujęty przez organizację państwową

Nie wyrzucano chorowitych dzieci, niemowlę przechodziło od matki do matki.

Do 6 roku życia - dziecko bawiło się w domu

Od 7 roku życia - chłopiec szedł do szkoły ( do 18 lat)

Pierwsze 7 lat - tzw. wychowanie muzyczne (elementarne, poetyckie, muzyczne)

Trzeba było biegle władać tabliczką mnożenia.

Od 10 roku życia - przychodził gramatysta, do lektury poetów:

Prawdziwym wychowawcą narodowym był Homer. Gramatysta korzystał także z tekstów tragików i prozaików. Po nauczeniu się czytania poezji zaczynało się nauczanie muzyczne, czyli gra na siedmiostrunowej lutni. Uczyło to pobudzenia szlachetnych uczuć, łagodzenia namiętności, urozmaicenia czasu.

Od 14. roku życia - przechodził do Pedotriby - nauczyciel gimnastyki

Po klęsce pod Cheroneą (338r.) wychowanie to przeszło w ręce państwa jako Efebia. Efebem był każdy Ateńczyk ze stanu obowiązkowego do służby wojskowej przez dwa lata, 18-20 lat.

Dowódca uczestniczył w układaniu ćwiczeń. Młodzieniec rozpoczynający Efebię składał przysięgę, Po niej stawał się własnością państwa i wchodził w życie publiczne.

I rok efebii - upływał na walce bronią, odbywanie honorowej straży przy uroczystościach, a kończył uroczystym przeglądem szeregów w teatrze.

II rok efebii - marsze i obozowanie w polu pod kierownictwem sofistów, strażowanie w twierdzy

Po efebii Ateńczyk zostawał obywatelem.

Platon (428/427 - 347 p.n.e w Atenach)

0x08 graphic
Urodził się w rodzinie arystokratycznej, a do jego przodków zalicza się prawodawca Solan. W wieku 20 lat został uczniem Sokratesa. O początkach nauki Platona pisze później Arystotelesa. Platon nadto studiował idee presokratyków, Heraklitów, pitagorejczyków oraz eleatów. Po śmierci Sokratesa, spędził krótki czas na wygnaniu w Megarze. Platon rozpoczął pisanie swoich dzieł prawdopodobnie między rokiem 390, a 380 r. p.n.e. Z wyjątkiem ,,Obrony Sokratesa'' i trzynastu listów, wszystkie pisma utrzymane są w formie dialogu. We wszystkich też, z wyjątkiem ,, Praw'', dużą rolę odgrywa postać Sokratesa.

Nauka: Punktem wyjścia nauki Platona jest krytyka panujących wówczas stosunków politycznych i stanu ówczesnej wiedzy. Platon krytycznie odnosi się do sofistów, a zwłaszcza do relatywizacji prawdy w ich naukach i poziomu prezentowanej wiedzy.

Przeciwstawia im swoją naukę o ideach, w której to nie człowiek jest miarą wszechrzeczy, a ideą prawdy, piękna i dobra. Podobnie krytycznie odnosi się do współczesnych porządków państwowych, postulujących zasadę państwa idealnego, w którym władzę powinni sprawować filozofowie.

Platon uważa człowieka za więźnia zmysłów, wolność może dać mu jedynie rozum dzięki któremu będzie mógł on dostrzec więcej niż świat postrzegany zmysłowo. Na szczycie świata stoi zasada dobra, najwyższa idea, która jest przyczyną wszystkiego.

Nauka o poznaniu: człowiek poznaje idee za pośrednictwem duszy. Dusza istnieje w świecie idei jeszcze zanim wejdzie w ciało człowieka. Jednakże wraz z tym wcieleniem wiedza o ideach ulega zatarciu. Można ja jednak wydobyć na nowo jeśli spełnione zastaną odpowiednie warunki. Dlatego nie wszyscy ludzie posiadają tą samą wiedzę. Trzeba oczyścić duszę od wpływu zmysłów. A sposobem jest dialektyka, sztuka mądrych rozumów.

Nauka o duszy: dusza dla Platona jest nieśmiertelna i jedynie przejściowo zamieszkuje ciało jakiegoś człowieka. Dusza składa się z trzech części:

Roztropność, męstwo i umiarkowanie są cnotami, do których należy dążyć. Razem ze sprawiedliwością tworzą one tak zwane cnoty kardynalne. Nieśmiertelna jest tylko rozumna część duszy.

Etyka: dobrem jest ład, który człowiek może pojąć, gdy oprze się żądzom, gdy żyje wstrzemięźliwie, gdy podporządkowuje się rządzom duszy. Dobro jest naczelną spośród wszystkich idei - przewyższającą prawdę i będącą celem wszelkiego dążenia.

Akademia:

Arystoteles ( 384/383 p.n.e. w Stagirze - 322 p.n.e. w Chalkis)

0x08 graphic

Nauka: ,,Przyjacielem mi Platon, ale większą przyjaciółką prawda'' - tak podobno miał powiedzieć Arystoteles. W celu dochodzenia do prawdy rozwinął logikę, ustalając reguły naszego myślenia . Arystotelesa uważa się za TWÓRCĘ LOGIKI. Wyodrębnił ją jako oddzielną dyscyplinę.

Logika: Arystoteles nazywał ją analityką, jest nauką o prawidłowym myśleniu. Jako nauka formalna, która pokazuje jak należy myśleć, ma ona podstawowe znaczenie dla nauk przyrodniczych.

Metafizyka: traktuje o tym co istnieje w sposób oczywisty. O bycie który jest niezmienny, w przeciwieństwie do przedmiotów fizycznych, będących przedmiotami zmiennymi i niestałymi. Odrzuca naukę Platona o istnieniu świata rzeczywistego oraz świata idei. Dla Arystotelesa tym co niezmienne jest forma. Nie widzimy jej w rzeczach, ale gdy ją odrzucić, rzecz nie jest już jednostkowym bytem. Tylko forma jest rzeczywista.

Etyka: najwyższym dobrem człowieka jest szczęście, eudajmonia, czyli doskonałość jednostki. Uważał, że można osiągnąć doskonałość, a zatem szczęście, jedynie poprzez dobre wykształcenie, wykorzystanie właściwych i danych mu możliwości - poprzez działanie zgodne z rozumem i cnotliwe. Do osiągnięcia eudajmonii niezbędne człowiekowi jest także zaspokojenie potrzeb cielesnych.

Arystoteles wyróżnia dwa rodzaje cnót:

- intelektualne, których można się wyuczyć, ale nie można ich posiąść w sposób doskonały, ostateczny (wiedza, mądrość)

- moralne, nabywane przez wychowanie, takie jak męstwo czy wielkoduszność.

Liceum:

Sokrates (470r. p.n.e. w Atenach - 399r. p.n.e. w Atenach)

0x08 graphic

Dzieła: Sokrates nie zostawił po sobie żadnego dzieła. Przekazy na jego temat dostarcza Platon, w jego wszystkich dziełach (oprócz jednego) pojawia się postać Sokratesa.

Nauka:

- metody elenktycznej (negatywnej, krytycznej) polegała na pokazaniu rozmówcy fałszywości tezy poprzez sprowadzenie jej do absurdu, przez stawianie odpowiednich pytań. Tak prowadził rozmowę, aż rozmówca sam doszedł do wniosku sprzecznego ze swoją tezą

- metody majeutycznej (pozytywnej, konstruktywnej) [,,położnicy'', jego matka była akuszerką]

28.10. 2008r.

Szkolnictwo i system wychowawczy w Starożytnym Rzymie:

  1. Stosunek Rzymian do tradycji i kultury Grecji

  2. Wychowanie w czasach republiki i cesarstwa rzymskiego

  3. Narodziny 7 sztuk wyzwolonych (M.Capella)

  4. Szkoły elementarne i średnie w Starożytnym Rzymie.

  5. Wychowanie retoryczne (M.F. Kwintylian)

Szkolnictwo kościelne w okresie średniowiecza:

  1. Sytuacja oświaty i szkolnictwa w okresie wczesnego średniowiecza

  2. Wpływ św. Augustyna i św. Tomasza na wychowanie

  3. Rodzaje szkół kościelnych: katedralne, kolegiackie, parafialne, klasztorne

  4. Stosunek kościoła do 7 sztuk wyzwolonych

  5. Szkolnictwo kościelne w średniowiecznej Polsce

Margan Capella

Rzymianie, a tradycja i kultura grecka

Kwintylian

0x08 graphic

Szkoły średnie

Rzymianie dążyli do realizacji w szkole średniej wysuniętego przez kulturę hellenistyczną programu 7 sztuk wyzwolonych. Obejmowało ono: - gramatykę

- retorykę

- dialektykę

- astronomię

- muzykę

- geometrię

- arytmetykę

W praktyce ten program wydał się Rzymianom za obszerny. Usunęli dialektykę, muzykę i taniec. Z nieukrywaną pogardą odnosili się do wychowania fizycznego w szkole. Rzymianie stronili od systemów filozoficznych, uznawali w całości jedynie filozofię stoicką widząc w niej duże podobieństwo z własną surowością moralną. Dobry mówca stanowił najwyższy ideał człowieka, uosobienie wszystkich cnót moralnych i obywatelskich, synonim wielkiej wiedzy i głębokiej mądrości. Nauka dostępna tylko dla warstw uprzywilejowanych, była ona znacznie mniej rozpowszechniona, ale bardziej potrzeba niż szkoła elementarna. Nauczającego w szkolę gramatystę otaczano powszechnym szacunkiem i lepiej wynagradzano. Najważniejszą częścią programu była lektura i objaśnienie utworów poetyckich ( Homer, Horacy, Wergiliusz). Znajomość poezji uważano za podstawę wykształcenia średniego i za podstawę do przygotowania do nauki retoryki. W początkach cesarstwa retoryka oddzieliła się ostatecznie od szkoły średniej i dała początek szkolnictwu wyższemu zbliżonemu do dzisiejszych szkół zawodowych.

Szkoły elementarne

Do nauki elementarnej państwo jak i dawniej się nie mieszało, zostawiając swobodę rodzicom, u bogatszych niewolnik wprowadzał dzieci w naukę czytania i pisania, dla spoufalenia ich z alfabetem dawano im do zabawy litery rzeźbione z drzewa lub kości słoniowej, ubożsi uczęszczali do szkółki. Los nauczycieli elementarnych utrzymujących własne szkółki bywał z zasady mizerny, państwo nie miało dla nich żadnych względów i traktowano ich jak rzemieślników, ale mimo to było ich bardzo dużo. Liczne ślady stanowią, że za czasów cesarstwa szerokie masy umiały czytać i pisać: w wojsku rozkazy aż do najniższego podoficera podawane były na piśmie.

Kwintylian uważał za błędną praktykę, która uczyła nazw liter i całego alfabetu, nie pokazując liter i ich kształtu. Szczególny nacisk kładł Kwintylian właśnie na pisanie, zamiast prowadzenia ręki piszącego radzi pisać wzory na woskowej tabliczce i kazać uczniom wodzić rylcem po gotowych zagłębieniach.

Katon Starszy - żył w VII/VI w p.n.e. reprezentant arystokracji rzymskiej, polityk

Wychowanie - republika i cesarstwo

W ostatnich wiekach cesarstwa widzimy oddzielanie się wyższego typu szkół od średniego, powstanie niejako szkolnictwa uniwersyteckiego. W imperium nie wytworzyła się jednolita zasadnicza koncepcja szkolnictwa wyższego. Ciężar utrzymywania szkół wyższych składali cesarzowie na zarządy miast. Pomimo to nadzór nad szkołami zastrzegali swoim namiestnikom.

Cesarstwo rzymskie nie wniosło zasadniczych zmian ani metod wychowawczych do programu szkolnego. Odnosi się to szczególnie do szkoły elementarnej, która w czasach cesarstwa stała się wyłącznie instytucją kształcącą biedne dzieci. Zewnętrznym wymiarem tych zmian był zanik szkół w centralnych dzielnicach miasta i przeniesienie ich na przedmieście. Rozszerzył się nieco ich program oraz wprowadzono elementy geografii i astrologii.

Średniowiecze

Filozofia św. Augusta (354r. w Tagaście - 430r. w Hipponie)

0x08 graphic

Filozofia św. Tomasza ( 1224/1225r. w Roccasecca - 1274r. w Fassanuova)

0x08 graphic

Szkolnictwo we wczesnym średniowieczu

Znajomość nauk, sztuk, autorów wydawała się obojętna. Wobec Boga, każda dusza była jednakowa. Wszyscy powinni być równie wychowywani w cnotach i pobożności.

W IV w. klasztory greckie (bazyliańskie) zaczęły gromadzić chłopców po owych klasztorach, poddawać ich systematycznemu oddziaływaniu pedagogicznemu. Urabiano ich charakter, uczucia, wolę, przyzwyczajano do ascetycznego trybu życia, wprawiano w pracę ręczną, ale także kształcono umysł, aby rozumiał zasady religii. Uczono religii chrześcijańskiej, czytania i orientacji w języku. Zaczęto tworzyć encyklopedię, podręczniki skupiające niezbędną wiedzę. Wyrażano pogardę dla nauk świeckich.

Kassiodor

Chrześcijanin wykładał nauki świeckie, nie interesowały go same przez się, miały być one jedynie środkiem do studiowania Pisma Świętego. Twierdził, że wykształcenie kleru przyczyni się do rozwoju oświaty. Radził w nauce korzystać z fragmentów dzieł starożytnych tłumaczonych na łacinę. Jako pierwszy scharakteryzował program nauczania na bazie 7 sztuk wyzwolonych. Wprowadził nazwy:

*trivium (3 drogi)- gramatyka, retoryka, dialektyka

*quadrivium (4 drogi) - arytmetyka, muzyka, geometria, astrologia

Dla tych, którzy chcieli poznać lepiej poszczególne przedmioty, wskazuje Kassiodor dzieła szczegółowe, zadręczając tym samym zagłębienie rozbudzonej już ciekawości naukowej. Jednak ta próba nie została od razu przyjęta przez Kościół, dopiero późniejsze pokolenia doceniły jego inicjatywę. Po zelżeniu pierwotnej podejrzliwości, w VII zaczęły rozwijać się szkoły klasztorne.

Szkoły klasztorne

Szkoły katedralne

Szkoły parafialne

Szkoły kolegiackie

Szkolnictwo w średniowiecznej Polsce

25.11.2008

Wychowanie świeckie i stanowe w dobie średniowiecza.

  1. Stosunek Kościoła do wiedzy i szkolnictwa świeckiego

  2. Działalność Karola Wielkiego

  3. Wychowanie rycerskie

  4. Wychowanie mieszczańskie i rzemieślnicze

  5. Powstanie i rozwój średniowiecznych uniwersytetów

  6. Powstanie Akademii Krakowskiej

Działalność Karola Wielkiego

Wychowanie rycerskie

Ideał rycerza:

Średniowieczne wychowanie dworskie obejmowało 3 etapy:

    1. 7 rok życia chłopca, który uprzednio przebywał pod opieką matki, przyzwyczajał się do grzeczności wobec starszych i posłuszeństwa dla zwierzchników, oddawano go na dwór pana feudalnego, zostawał tam Paziem i zajmował miejsce wśród najniższych członków dworu. Świadczył on różne usługi swojemu panu i jego małżonce, towarzyszył w spotkaniach, ucztach, podróżach, odwiedzinach, turniejach itp. Zapoznając się z obyczajami dworskimi, przyzwyczajał się do honorowego (zachowania) postępowania, ćwiczono go w biegach, władaniu bronią, zapasach

    2. 14- 15 rok życia Paź otrzymywał uroczyście godność Giermka. Kapłan pod ołtarzem wręczał mu poświęcony miecz, a chrzestni srebrne ostrogi i ostatni wymierzony w twarz, bez obrazy policzek. Odchodził pod nadzór właściciela dworu albo jednego z najdzielniejszych rycerzy, uczył się nadal zawodu rycerskiego przez udział w wyprawach wojennych, turniejach rycerskich i polowaniach. Nabywał 7 cnót rycerskich: jazda konna, pływanie, rzut oszczepem, szermierka, gra w warcaby, śpiewanie z układaniem pieśni ku czci swego pana lub damy serca, myślistwo. W okresie tym wybierał sobie damę serca, miał być jej zawsze oddany, nawet gdy ożeni się z inną.

    3. Około 21 roku życia dostępował pasowania na Rycerza, po uprzednim wykazaniu się na polu bitwy lub podczas turnieju, oznaczało to, że opanował wszystkie umiejętności rycerskie. Składał przysięgę. Książe, na którego dobrze wychowywał się giermek przypasowuje mu miecz i pas, otrzymywał ostrogi, zbroję i konia. Potem otrzymywał od pana feudalnego ziemię, przed pasowaniem udawał się do kościoła na spowiedź.

Dwa okresy rycerskie zachodniej Europy.

Wychowanie mieszczańskie

Naukę zawodu rozpoczynali chłopcy w 7 roku życia w warsztacie mistrza - jako terminatorzy. Nauka była bez zapłaty, uczeń najczęściej był źle traktowany. Po nabyciu pełnej wprawy i po samodzielnej pracy, którą wykonał, nadawano mu godność mistrza. Aby nie dopuścić do zbytniej konkurencji. Rada była bardzo ostrożna w nadawaniu tego tytułu.

Wychowanie rzemieślnicze

Polegało ono głównie na przekazywaniu z ojca na syna umiejętności i tajemnic zawodowych oraz na naśladownictwie. Głównym celem organizowania cechów była troska o jakość i zapobieganie nadprodukcji: Terminowanie - ośrodek przygotowania chłopców do określonego zawodu.

Stopnie wychowania

Warunki przyjęcia do terminu:

Akt wpisania się na rzemieślnika w obecności świadków cechowych do cechu, przy akcie tym uczeń składał opłatę do cechu.

Powstanie Uniwersytetów

wyższy -prawo, medycyna (20- 25lat), teologia (po ukończeniu 35lat)

Akademia Krakowska - 1364r

Przyczyny:

Odnowieniem i reorganizacją zajął się Władysław Jagiełło 1400r. reaktywacja uczelni na wzór uniwersytetu praskiego i paryskiego, wiodącym wydziałem teologia.

Jagiełło zabiegał o umocnienie swojej pozycji międzynarodowej. Uniwersytet zyskał dobrą opinię w Europie, posiadała wysoki poziom wiedzy i nauczania. Podstawową formą nauczania były wykłady.

40% studenci zagraniczni

50% studenci pochodzenia chłopskiego

Cechy średniowiecznych wykładów

Osiągnięcia

Wady

9.12.2008

Odrodzenie

  1. Prekursorzy odrodzenia w Europie:

  1. Erazm z Rotterdamu

  2. Jan Ludwik Vives

  3. Tomasz Morus

  1. Reformacja - Marcin Luter

  2. Kontrreformacja - zakon Jezuitów i jego działalność

1a) Erazm z Rotterdamu (1465- 1536)

,,Pochwała głupoty'' - wydana po raz pierwszy we Francji 1511

Erazm był zwolennikiem udostępniania oświaty i szkoły zarówno bogatym jak i biednym, w jednakowym stopniu, kobietom i mężczyznom. Podkreślał, że jedynym czynnikiem, który może decydować o sumie wiedzy, powinny być jego zdolności, a nie bogactwo, płeć czy pochodzenie.

,, O wczesnym rozpoczynaniu kształcenia chłopców''

,,Nauka pisania i czytania jest dość żmudna, nauczyciel powinien osłodzić jej uciążliwość przez stosowanie metody uprzyjemniającej.''

Program szkoły średniej wg. Erazma:

Poglądy na wychowanie

  1. natura

  2. ćwiczenia

  3. praktyka

Nie zapominał także o indywidualnych zdolnościach dzieci. Uważał jednak, że uczeń może otrzymać dobre wyniki w przedmiotach, które nie są jego dobrą stroną jeżeli wychowawca zastosuje odpowiednie metody.

Działalność Erazma z Rotterdamu cieszyła się dużą popularnością wśród Polaków. Utrzymywali z nim ożywione stosunki tacy przedstawiciele kultury jak:

Szczególnie zaś ród Łaskich, Jan Łaski pragnąc pomóc materialnie Erazmowi, zakupił za dużą sumę jego bibliotekę pozwalając mu korzystać z niej do końca życia. Erazm chcąc odwdzięczyć się Polakom za pomoc, dedykował im i Zygmuntowi Staremu swoje dzieła.

1b) Jan Ludwik Vives (1492 - 1540)

,, O naukach'' - pełny wobec średniowiecznej kultury

,, O duszy i życiu''- sprawy psychologiczne oraz wpływ psychologii na nauczanie i wychowanie

Krytyczna postawa wobec średniowiecznej kultury

System pedagogiczny Vivesa

,,Strach to najgorszy strażnik obowiązku, jeżeli jest mocno w sercu zakorzeniony, czyni człowieka niewolnikiem.''

Wskazania pedagogiczne Vivesa

1c) Tomasz Morus ( 1478- 1539 w Londynie)

0x01 graphic

,,Utopia'' 1516r. wydana w języku łacińskim, zakładała przebudowę świata pod względem ideowym i społecznym.

Idee społeczne ,,Utopia''

Wychowanie na wyspie Utopii

2) Reformacja - Marcin Luter ( 1483- 1546)

0x01 graphic

Przyczyny reformacji:

  1. religijno - ideowe:

  • rozpowszechnienie przez Lutra tez dotyczących odpustów

  • 3 )Kontrreformacja - zakon Jezuitów i jego działalność

    Jezuici :

    Cele zakonu:

    Zakon swój Loyola nazywał ,,pułkiem Jezusa''. Wymagał posłuszeństwa, bezwzględnego utrzymywania poleceń nawet wtedy, gdy było to wbrew zasadom danego jezuity.

    ,,Ratio studiorum'' 1599r. , Klaudiusz Aquaviva powołał grupę sześciu najlepszych pedagogów zakonnych powierzając im opracowanie dokładnych zaleceń i planów wychowawczych ( jak nauczyciel ma prowadzić lekcję, egzaminy, czuwać nad robieniem notatek). Zabijały wszelką inicjatywę w nauczycielu, ponieważ przepisy były bardzo szczegółowe.

    Kolegia jezuickie:

    Podział na 5 klas:

    1. Uczono gramatyki niższej ( początki łaciny i greki)

    2. Gramatyka średnia (cała gramatyka)

    3. Gramatyka wyższa ( doskonalenie gramatyki i wprowadzenie poetyki)

    4. Nauka wymowy (ćwiczenia i retoryka)

    5. Doskonalenie wymowy

    1. Gimnazjum Jana Struna

    17.02.2009

    1. Krytyka wychowania humanistycznego

    2. Postępowy charakter pedagogiki Jana Amosa Komeńskiego

    3. Koncepcja pedagogiczna Johna Locke'a

    4. Naturalizm pedagogiczny J.J Rousseau.

      1. Krytyka wychowania humanistycznego

    0x08 graphic

    PROGRAM WYCHOWANIA MONTAIGNE:

      1. Postępowy charakter pedagogiki Jana Amosa Komeńskiego

    0x01 graphic

    Okres dzieciństwa - Do 6 r.ż - szkoła dzieciństwa, szkoła macierzysta

    Okres chłopięctwa - Od 6 - 12 - szkoła elementarna z językiem ojczystym, chłopcy i dziewczęta

    Okres młodzieńczości - 12 - 18 - szkoła języka łacińskiego i szkoła średnia, gimnazjum, uczyc może się każdy, w każdym mieście

    Okres dojrzewającej męskości - 18 - 24 - Akademia, ci którzy mają być uczonymi. W każdym państwie.

    Działalność Komeńskiego w Polsce

    Cele ,,Pansofii'' - Wszechwiedza

    ,,Drzwi języków otworzone'' - ,,Janua linguarum reserata''

    Organizacja i program wychowania

    - język ojczysty

    - łacina

    - greka

    - język hebrajski

    Dydaktyka

      1. Koncepcja pedagogiczna Johna Locke'a

    Teoria wrodzonych idei:

    Stosunek Locke'a do oświaty ludu:

    Wychowanie gentelmana

    Wykształcenie Gentelmana

    Wychowanie fizyczne

    1. naturalizm pedagogiczny J.J Rousseau (1712 - 1778)

    0x08 graphic

    Okres dzieciństwa - do 12 roku życia

    Okres kształcenia umysłu - 12 15 roku życia

    Wychowanie społeczno- ideowe - 16 - 20 rok życia

    Wychowanie kobiet

    Pedagogika oświecenia zachodnioeuropejskiego i polskiego


    1.      Myśl pedagogiczna oświecenia francuskiego
    2.      Wielka rewolucja francuska wychowanie
    3.      Jan Henryk Pestalozzi ojciec szkoły ludowej
    4.      Ogródki dziecięce F.W. Frǒbla
    5.      Upadek szkolnictwa w czasach saskich
    6.      Stanisław Konarski reforma szkół pijarskich, Collegium Nobilium

    7.      Szkoła rycerska Stanisława Poniatowskiego


    1.Myśl pedagogiczna oświecenia francuskiego

    powołanie 5 - 6 osobowej komisji, która ustalałaby program, opracowywałaby podręczniki, oraz dobierała nauczycieli
      Plan Rollanda:
     
    - podzielił raj na okręgi
    - najwyższą władzą pedagogiczną odpowiedzialną za poziom oświaty mały być uniwersytet
    - wysyłał wizytatorów do każdej szkoły, opracowywał programy, kształcił nauczycieli
    - przy każdym uniwersytecie radził założyć seminarium dla nauczycieli
    - powszechnością oświaty chciał objąć także nauczycieli
     

    2. Wielka Rewolucja Francuska - wychowanie
     
    Projekt Mirabeau:
     0x08 graphic

    0x08 graphic

    - propozycja utworzenia liceum narodowego
    - wychowanie młodzieży miało utrwalić nowy ustrój
    - wychowanie miało ta ukształtować psychiki ludzi biednych aby poddali się kierownictwu mieszczaństwa
    - upaństwowienie wszystkich szkół
    - nauczanie bezpłatne na najniższym poziomie
    - w szkole średniej zniesienie opłat tylko dla burżuazji
    - wykształcenie dziewcząt ograniczono do nauki gospodarstwa domowego

    - publiczne święta narodowe miały zastąpić uroczystości kościelne
     


    Projekt Talleyranda:
     
    - nauczanie powszechne
    - szkoła elementarna bezpłatna
    - każdy dom ma prawo tworzyć szkołę elementarną
    - każdy ma prawo wykonywać zawód nauczyciela

    - pozostawiono religie w programie szkoły elementarnej
    - przygotowanie do zawodu dopiero w szkole średniej - płatna
    - szkoła elementarna - czytanie, pisanie, logika, historia, geografia
    - powszechne dokształcanie dorosłych
    - proponował organizowanie popularnych odczytów oraz wykładów
     

    Projekt Condorceta:

    0x08 graphic

     
    -Projekt organizacji wychowania publicznego

    - przewodniczący Zgromadzenia Narodowego
    - rozszerzenie oświaty dla dorosłych
    - zdobywanie wiedzy powinno trwać całe życie
    - domagał się, organizacji wykładów publicznych oraz udostępnienia dla wszystkich bibliotek muzeów, oraz zbiorów naukowych
    - publiczne i powszechne wychowanie
    - usunięta religia, zbyteczna, niema nic wspólnego z moralnością
    - państwo powinno pozwolić po za szkołą nauczać rodzicom religii jakiej zechcą
    - szkoła elementarna czytanie pisanie, rachunki, nauka o konstytucji, wiadomości o postępowych zadaniach pracy przemysłowej i rolniczej
    - szkoła średnia- głownie nauki matematyczno przyrodnicze
    - głównym celem szkoły było niwelowanie różnic pomiędzy ludźmi
    - dziewczęta mają prawo do nauki tak jak chłopcy

     

    0x08 graphic
    Projekt Lepeletiera
     
    - konwent obradujący w 1792r. dwa stronnictwa żyrondyści i jakobini
    - żyrondyści ugrupowanie republikańskie, średnia burżuazja, projekty odznaczały się dużym konserwatyzmem
    -
    jakobini przeciwnicy monarchii zwolennicy reform
    - tworzenie szkół elementarnych, w miejscowościach ponad 400 mieszkańców, nauka czytania, pisania, rachunków oraz praw obywatelskich i naukę gospodarstwa domowego

     
    Ludwik Michał Lepeletiere (1760 - 1793)

    - działacz rewolucyjny,
    - prawnik, autor projektu prawa karnego
    - zmierzał do takiego wychowania społeczeństwa francuskiego, aby unikało przekraczania norm prawnych
    - jako jakobin, uważał te rządy rewolucyjne przyniosły małe korzyści masom ludowym
    - oświata dla wszystkich dzieci, zapewniając im jednakową wiedze
    - krytykował poprzednie plany reformy oświatowej, zarzucał nierówne tratowanie dzieci oraz ich praw do korzystania z oświaty

    - żądał aby chłopcy od 5 -12 roku życia i dziewczynki od 5-11 roku życia byli wychowywani wspólnie na koszt republiki
    - wychowanie w pewnej izolacji od tradycji
    - okres 7 lat wystarczy do fizycznego, moralnego, i umysłowego wychowania młodzieży

    - 12 rok życia odpowiedni aby chłopcy rozpoczęli naukę zawodu
    - domagał się organizowania pracy dla młodzieży przy uprawie roli
    - szkoły elementarne miały uczyć pisania, czytania, dokonywania pomiarów powszechni, zasad konstytucji, moralności świeckiej, gospodarstwa domowego, historii wolnych ludów i historii ruchów rewolucyjnych
    - powszechny obowiązek szkoły przynajmniej na poziomie elementarnym
    - doradzał zorganizowanie dość gęstej sieci szkół

    - nie został wprowadzony w życie

    - uchwalili zgodną z projektem Lepeletierem ustawę o organizowaniu domów wspólnego wychowania dzieci

    - 1793r. ustawa gwarantująca wolność nauczania, każdy obywatel mógł otworzyć szkołę

    - wszystkie szkoły jednakowe prawa, a rodzic miał wolny wybór szkoły

    - nauczanie nadal bezpłatne

    - obowiązek szkolny ograniczony do 3 lat ( od 6-8 roku życia)

    - po zakończeniu nauki dzieci rozpoczynały pracę na roli lub warsztacie rzemieślniczym

    - osoby, które do 10 roku życia nie opanowały żadnego zawodu mieli być karani - pozbawienie wolności na 10 lat

    1. Jan Henryk Pestalozzi - ojciec szkoły ludowej (poznał kontrast pomiędzy nędzą chłopów a bogactwami)

    0x08 graphic

    ,,Wieczory Pustelnika'' 1780

    ,, Leonard i Gertruda''

    Zasady wychowania

    Główne idee pedagogiczne Pestalozziego:

    Dydaktyka Pestalozziego:

    Program nauczania:

    1. Ogródki dziecięce F.W Fróebla

    0x08 graphic

    ,,Wychowanie człowieka''

    Przedszkolna pedagogika Froebla:

    5) Upadek szkolnictwa w czasach saskich

    Szkolnictwo wyższe i parafialne

    Pomorskie szkoły luterańskie

    1. Stanisław Konarski - reforma szkół pijarskich, Collegium Nobilium

    ,, Volumina legum'' - dzięki studiom archiwalnym poznał dokładnie historię własnego narodu

    Cele Collegium Nobilium

    Program nauczania Collegium Nobilium

    Reforma kolegiów pijarskich

    Troska Konarskiego o nauczycieli