al. Piotr Buda, rok III, grupa NTK

Wolność ludzka a prawda w kontekście prawa moralnego

VS 31-34, 84-86

• Prawo do wolności religijnej oraz szacunek dla sumienia poszukującego prawdy uważane są za fundament praw osoby. Wrażliwość na godność osoby ludzkiej i jej wyjątkowość, a także respekt dla decyzji sumienia jest jak najbardziej pozytywna, ale czasami odchodzą od prawdy, dlatego muszą zostać skorygowane;

• niektóre nurty myśli współczesnej czynią z wolności absolut, który ma być źródłem wartości. Do słusznej tezy o obowiązku kierowania się własnym sumieniem dodano niesłusznie tezę, która głosi, że osąd moralny jest prawdziwy tylko dlatego, że pochodzi od sumienia. Powstaje tendencja by przyznać sumieniu jednostki przywilej autonomicznego określania kryteriów dobra i zła oraz zgodnego z tym działania. Tego rodzaju koncepcje stwierdzają, że istnieje antynomia między prawem moralnym a sumieniem i między naturą a wolnością;

• we współczesnej kulturze dochodzi do paradoksu: z jednej strony podkreśla się wielkie znaczenie wolności, a z drugiej strony tą wolność się kwestionuje. Badania naukowe słusznie zwróciły uwagę na uwarunkowania psychologiczne i społeczne, które wpływają na wolność. Niektórzy jednak posuwając się dalej podają w wątpliwość lub wręcz negują samą realność ludzkiej wolności. Dochodzi również do nadużyć w badaniach naukowych w dziedzinie antropologii;

• nie istnieje moralność bez wolności. Człowiek może zwracać się do dobra tylko w sposób wolny. Chodzi jednak o pojęcie prawdziwej wolności, którą podaje Sobór Watykański II: Wolność prawdziwa to szczególny znak obrazu Bożego w człowieku. Bóg bowiem zechciał człowieka pozostawić w ręku rady jego, żeby Stworzyciela swego szukał z własnej ochoty i Jego się trzymając, dobrowolnie dochodził do pełnej i błogosławionej doskonałości;

• zależność wolności od prawdy dobitnie wyraził Chrystus w słowach: Poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli (J 8,32). Według nauki Kościoła tylko wolność podporządkowana Prawdzie prowadzi osobę ludzką ku jej autentycznemu dobru. Dobrem osoby jest istnienie w Prawdzie i czynienie Prawdy;

• Chrystus ukrzyżowany objawia autentyczny sens wolności, w pełni go realizując poprzez całkowity dar z siebie i powołuje uczniów do udziału w tej samej wolności;

• człowiek posiada wolność prawdziwą, ale ograniczoną. Jest ona wolnością istoty stworzonej, a więc wolność dana, o której wzrost trzeba się troszczyć. Wolność jest zakorzeniona w prawdzie człowieka i skierowana ku wspólnocie.