6. Historia wychowania. Dr Maria Radziszewska. 6.1. Etapy wyodrębnienia historii wychowania. 1) Wiedza historyczna II połowa XVIII wieku, zawierała wiedzę o szkolnictwie i jego historii. W Polsce twórcą był Hugo Kołątaj. 2) W XIX była przedmiotem dydaktycznym w procesie kształcenia nauczycieli wieku. Eweryst Estkowski. 3) Jako dyscyplina naukowa wyodrębniła się w Niemczech, gdzie powstała pierwsza katedra. Pierwsza w Polsce powstała w 1905 roku. Antoni Korbowid.
DYSKUSJE O TYTULATURZE.
POLSCY PRZEDSTAWICIELE
ZADANIA HISTORII WYCHOWANIA
Wychowanie u ludów pierwotnych SZKUŁKI LEŚNE - INICJACJE Trzy okresy rozwoju społeczeństw pierwotnych:
Wychowanie - Bezpośrednie oddziaływanie jednostki starszej na młodszą ( naśladownictwo) Brak środków pedagogicznych. Wychowanie pojawiło się gdy ludy zaczęły panować nad przyrody.
METODY PEDAGOGICZNE:
ZMIANY SIŁ WYTWÓRCZYCH.
WYCHOWANIE: Zróżnicowanie w wychowaniu zależne od zróżnicowania potrzeb i ról w społeczności plemiennej. - Wychowanie staje się płatne. CECHY WŁAŚCIWE SPOŁECZEŃSTWU PIERWOTNEMU.
INICJACJA: - Zabiegi wychowawcze podejmowane przez całe społeczeństwo. - Ceremoniał aktu przyjęcia - Uroczystości zawierały proces pedagogiczny stanowiący o instytucji wychowawczej. - Obrzęd wtajemniczenia - Inicjacja to NAUKA: 1. Sposobów zdobywania pożywienia 2. Sporządzania odzieży i narzędzi. 3. Sztuki myśliwskiej i budowy domów. 4. Zasad moralnych. 5. Historii szczepu i jego tradycji 6. Życia seksualnego. KTO PODLEGAŁ INICJACJI: - Wspólna ceremonia dla mężczyzn i kobiet ( gdyż w szczepie nie istniał podział patriarchat czy Matriarchat. ) - Tylko dla kobiet w Matriarchacie - Tylko dla mężczyzn w Patriarchacie. WSPÓLNE CECHY INICJACJI: - Odizolowanie kandydatów od społeczeństwa. - Przekształcenie w „nowe istoty” - Zewnętrzne oznaki „ wtajemniczenia” ŚRODKI UŻYWANE PRZY INICJACJI:
- post - wstrzemięźliwość 3. Regularne zajęcia szkoleniowe. - podstawy higieny - przestrzeganie nakazów moralnych - życie seksualne
Wykład III Historia Starożytna. Historia starożytna - to dzieje ludów, które przeszły okres wspólnoty pierwotnej i zaczęły tworzyć społeczeństwo. Od 5000 roku p.n.e do V w. Ne CECHY STAROŻYTNOŚCI: - Ustrój niewolniczy. - podstawy kultury europejskiej - Powstanie i rozwój nauki. - Powstanie chrześcijaństwa. - Powstanie i upadek wielu państw i kultur takich jak Babilonia, Egipt, Persja itp. TERENY STAROŻYTNEGO WSCHODU
- Mezopotamia - Irak - Syria - Konnan - Palestyna - Egipt - Azja mniejsza - Persja - Półwysep Arabski. B) DALEKI WSCHÓD: - Chiny - Indie - Tajlandia - Wietnam - Korea - Japonia WYCHOWANIE W STAROŻYTNYCH CHINACH - Pierwsze szkoły HSU i Ti-k 2206 rok p.n.e. - Rozwój pisma chińskiego - Nauka o postulatach pedagogicznych Konfucjusza V wiek p.n.e. Rozwój szkolnictwa państwowego: - Trzystopniowy egzamin państwowy dynastia hon. - Również w dynastii hon i Ming rozpoczęto próby kształcenia kobiet. - Ideał wychowania dynastia Czou: - 6 cnót - 6 czynności godnych szacunku. 6 sztuk ( muzyka, ceremoniał, pisanie, matematyka, łucznictwo, prowadzenie rydwanu.) PODZIAŁ SZKOLNICTWA:
Postulaty pedagogiczne Konfucjusza: ( Twórca systemu pedagogiczno - moralnego ) - Rodzina to instytucja państwowa. - Cesarz to ojciec mający pełną władzę. - Obywatel to syn posłuszny ojcu. CEL WYCHOWANIA - Przygotowanie młodzieży do służby cesarzowi. V życiowych wartości Konfucjusza:
Szkoła Elementarna 8 -15 rok życia ( mieściła się w domu nauczyciela ) - Nauka czytania i pisania, podstaw arytmetyki i lektura Konfucjusza. - I stopień egzaminu upoważniał do bycia nauczycielem - Metody pamięciowe - Nauka od rana do wieczora - kary Egzamin państwowy:
Wykład Egipt i Mezopotamia EGIPT: Trudne warunki życia w Egipcie, przyczyniły się do rozwoju zawodów i konieczności ich wykształcenia. 5000 rok p.n.e Siedem grup zawodowych.
Wiedza była bardzo droga, jednak Egipcjanie przywiązywali dużą uwagę do jej zdobywania. 2-3 tyś p.n.e. Powstały szkoły pisarskie znajdujące się przy urzędach na dworze faraonów. Następnym etapem były szkoły kapłańskie gdzie uczono: - Estetyki - Filozofii - Prawa - Administracja - Maniery SZKOŁY PISARSKIE W okresie późniejszym szkoły pisarskie znajdowały się niemal przy każdej świątyni i przygotowywały do większości zawodów. - Nauka rozpoczynała się od pisania i czytania. - Metody pamięciowe - Stosowano kary SZKOŁY WOJSKOWE
MEZOPOTAMIA - Najstarsze pisane dokumenty - Pismo obrazkowe - Pismo klinowe I SZKOŁY PISARSKIE - literatura piękna - gramatyka - teologia - botanika - matematyka i geometria - zapisy liczbowe i formuły matematyczne
SUMER 4300 P.N.E W 4000 r. p.n.e. wynaleziono pismo. W 3000 r. p.n.e. Wszystko zapisywano na glinianych tabliczkach. SZKOŁY SUMERYJSKIE (PISARSKIE) Kształciły literatów, pisarzy i urzędników. Były ośrodkami bujnego życia towarzyskiego i kulturalnego. Szkoły były prowadzone przez kapłanów.
ASYRIA 3000-1000 P.N.E. WYCHOWANIE W BABILONIE - Rozbudowa szkół - Wszystkie poziomy kształcenia - KAŻDY MIAŁ PRAWO DO OŚWOATY - Szkoły żeńskie w pewnych okresach. - Szkoły prowadzili kapłani Szkoły były połączone z bibliotekami. TYPY SZKÓŁ W BABILONIE:
PALESTYNA: Wychowanie Żydowskie:
II WIEK P.N.E SZKOŁY ELEMENTARNE IZRALE. - nauka w synagogach 6 -10 roku życia. ( 5 ksiąg mojżeszowych Tora, uczono czytać i pisać i podstaw innych przedmiotów. 10-15 ( Historia, prawo, zasady moralne, muzyka, rzemiosło.. 64 rok n.e. obowiązkowa nauka w całym kraju.
PODSUMOWANIE SZKOLNICTWA WSCHODNIEGO: - Pierwsze szkoły wykształciły się wraz z przemianami społecznymi. - Początkowo wiedza była dostępna tylko dla bogatych/ - Duży wpływ kapłanów na proces kształcenia. - Wiedza była możliwością doznania dobrobytu. - Powstanie pierwszych bibliotek.
Wykład Średniowiecze Uniwersytet łać „universtias magistrorum et scholarium” - Ogół nauczycieli i uczniów - Celem uniwersytetu było wykształcenie pracowników naukowych i wyspecjalizowanych pracowników. Przykładowe uniwersytety powstałe między X - XII wiekiem Włochy: Bolonia, Rzym Francuskie: Sorbona, Orlean Niemieckie: Heidenberg, Frankfurt nad Odrą. Hiszpańskie: Sevilla, Barcelona Portugalskie: Lizbona, Angielskie: Oxford, Cambridge Szkockie: Glasgow, Aberdenn Szwajcarskie: Genewa, Bazylea Czechy: Praga Austria: Wiedeń Węgry: Bratysława, Pecz Polska: Akademia krakowska PRZYCZYNY POWSTANIA UNIWERSYTETÓW ŚREDNIOWIECZNYCH
DROGI POWSTANIA UNIWERSYTETU:
- Ze stadium w Bolonii powstał uniwersytet w Modemie. - Ze stadium w Oxfordzie powstał uniwersytet w Cambridge 3. Na drodze fundacji władcy, cesarza, papieża: - Ces Fryderyk II August - Neapol - Grzegorz IX - Tuluza - Kazimierz Wielki - Kraków
Uniwersytety „ Studium Generale” do końca średniowiecza dostępne były dla ogółu chrześcijaństwa. Od 1221 roku uniwersytety oznaczają uczelnie oraz ogół wykładanych tam zajęć. MODELE UNIWERSYTETÓW ŚREDNIOWIECZNYCH:
PRZYWILEJE ŚREDNIOWIECZNYCH UNIWERSYTETÓW:
Uniwersytet musiał się składać z czterech wydziałów:
6.1. Renesans. Odrodzenie początkowo miało charakter elitarny i estetyzujący. We Włoszech zaczęto interesować się dzieckiem i jego wychowaniem. Powstały nowe szkoły dbające o wszechstronne wychowanie. Pierwszą szkołą nowego typu była Casa Giocosa tzw. domem radości, założonym prze Vittoria da Feltre na dworze książęcym w Mantui. Szkoła Battisa Guarino powstała na dworze książęcym w Ferrarze. Uniwersytety przystosowały się do zmieniającej się rzeczywistości przyjmują humanizm i reformy w jego duchu. Np. Niemcy Włochy i Hiszpania. Jednak nie wszystkie przyjęły reformę ( Sorbona, Kraków, Wiedeń, Kolonia.) Humaniści. - Erazm z Rotterdamu. - Jan Ludwik Vieves. - Michał Montaigne. - Piotr Ramus. - Tomasz More. Reformacja był to ruch religijny który wyrósł na podłożu konfliktów społeczno - politycznych w XV - XVI w. Reformacja doprowadziła do powstania niezależnych papiestw kościołów protestanckich. Reformacja obieła obszary starego kontynentu: Anglia, Szkocja i kraje skandynawskie. Dużą część Niemiec, Francji, Polski i Czech. Nie obiela Włoch i Hiszpanii. - Marcin Luter. - Filip Melanchton był reformatorem szkolnictwa saskiego. Nazywany jest „ nauczycielem wszystkich Niemiec”. Reformował szkoły wyższe i wychowywał nauczycieli dla uniwersytetów i gimnazjów protestanckich. Ułożył wzorowe podręczniki do nauki Łaciny, retoryki, logiki, fizyki i etyki. Był wykonawcą idei Lutra. - Jan Sturm wprowadził gimnazjum. Nauka trwała 10 lat i podzielona była na 10 klas. Najważniejsza była deklamacja. Stworzył teatr szkolny, jego najważniejszy celem wychowania była mądrość i pobożność. Nie uwzględniał języków narodowych. Kontrreformacja. Sobór Trydencki. - Utworzono w każdej diecezji seminariów duchowych. - Reforma starych zakonów. - Nacisk na rozwój szkolnictwa średniego. Towarzystwo Jezusowe założone przez Ignacego Loyolę w 1540 roku. Założenia szkolnictwa jezuickiego. - 1550 rok konstytucja jagnacjańska. - Nacisk na wychowanie religijne. - Udział w kongregacjach maryjnych. - Emulacja. - Zakładali kolegia i akademie. - Nauczyciele musieli być dobrze przygotowani ( typ nauczyciela zakonnika.) - Słabe strony - całodobowy dozór uczniów i donosicielstwo. Zakon Pijarzy. - Wychowanie pobożności. - Szkoła była bezpłatna. - Założycielem był święty Kalasancjusz. - Do polski przybyli w 1642 roku za panowania Władysława IV. Myśl pedagogiczna w starożytnej Polsce. - Szymon Mariciusz. - Andrzej Frycz Modrzewski. - Andrzej Gostyński. - Erazm Gliczner Skrzetuski. - Sebastian Petrycy z Pilzna. Tłumaczenia na język polski dzieł obcych. Rinhard Larichius „ O wychowaniu i o ćwiczeniu każdego przełożonego” Piotr Vergerius „ Książeczki rozkoszne o poćciwym wychowaniu” Pisarze nurtu parenetycznego XVI / XVII w. - Mikołaj Rej - Andrzej Maksymilian Fredro - był rektorem gimnazjum w Elblągu. - Bartłomiej Kenckermann - Profesor filozofii w Gdańsku. - Jan Amos Komeński - Rektor gimnazjum. Czym zajmowała się staropolska teoria pedagogiczna ? Zajmowała się wychowaniem małego dziecka, zwracano uwagę na wychowanie domowe. Zastanawiano się również który sposób edukacji jest najlepszy. Rej uważał że wychowanie domowe, natomiast Modrzewski, Marius Glicznerr byli zwolennikami edukacji szkolnej. Modrzewski także napisał dzieło o wychowaniu na dworach szlacheckich. Kierunki wychowania. - Wychowanie religijno - moralne i obywatelskie ( Modrzewski) - Edukacja językowo - literacka. - Nauka historii ( Modrzewski i Fredro) - Nauka prawa, matematyki, sztuki i fizyczności. - Konieczność podniesienia prestiżu nauczyciela. - Wychowanie dziewcząt ( Modrzewski i Rej) Podróże o charakterze edukacyjnym. Podróże łączyły wiedzę szkolną z pozaszkolną. Zwolennikiem był A.F.Modrzewski, natomiast przeciwnikiem był Sebastian Petrycy. Polacy najczęściej wyjeżdżali do Włoch np. (Kopernik, Kochanowski i Jan Zamojski.) Szlachta podróżowała pod opieką guwernerów, preceptora i służby.
Szkolnictwo na ziemiach polskich w XVI i XVII w. - Instytucjami wychowawczymi były szkoły parafialne w 1600 roku każda parafia posiadała szkołę miejską albo wiejską. Służba dworska dla szlachciców. Akademia Krakowska w 1535 roku Zygmunt Stary nadał profesorom z 20-letnim stażem tytuły szlacheckie. Polskie szkoły humanistyczne w Polsce. - Akademia Lubrańska ( Poznań 1519 rok posiadała wydział humanistyczny i teologiczny.) Szkoły wyznaniowe: - Luterańskie ( Bojanów, Warszawa, Elbląg, Gdańsk i Toruń). - Kalwińskie ( Pińczów, Dubieck, Chmielnik). - Ariańskie (Lubartów i Akademia Rakowska). - Braci Czeskich (Koźminek, Ostroróg, Leszno). Szkoły Jezuickie. - Kolegia : Braniewo, Pułtusk, Kalisz, Poznań, Lublin. - Seminaria nauczycielskie: Pułtusk, Poznań, Lublin. - Szkoły wyższe. Szkoły Pijarów: Chełm, Łomża, Rzeszów, Warszawa, Wilno. Akademia Zamojska 1595 - 1784 Prywatna szkoła Świecka przygotowująca do czynnego udziału w życiu politycznym. Uczono 7 sztuk wyzwolonych, medycyny, etyki, polityki i prawa. Wychowanie dziewcząt: Odbywało się w domu na dworze ( fraucymery), albo w klasztorze. Kształcenie w klasztorze wprowadzono w Braniewie w 1571 roku. Po 16 roku życia panny opuszczały domy w celu zamążpójścia. Później kształcono także w Krakowie. Dopiero w XVIII wieku kobiety mogły uczyć się w szkołach parafialnych ( koedukacyjnych) Podsumowanie: - Odrodzenie to czas dynamicznego ożywienia intelektualnego, systematyczne studiowanie. - Utrwalił się kult kształcenia filologiczno - retorycznego. - Odrodzenie dało podwaliny kulturze pedagogicznej. - Reformacja przyczyniła się do upowszechniania alfabetyzacji warstw niższych. - Kontrreformacja przyczyniła się do reformy szkolnictwa kościelnego.
6.2. Powstanie i działalność Komisji Edukacji Narodowej
Wychowanie nowoczesne w Europie. - Tło oświecenia. Prądy umysłowe i moralne doby Oświecenia. - Człowiek wykształcony to ten, który orientuje się w życiu natury. - Encyklopedia Francuska - 1751 rok. - Zmieniła dotychczasowy porządek nauk. - Priorytetem stało się poznanie mechanizmu wszechświata. ( nauki przyrodnicze. ) Przedstawiciele pedagogiki naturalnej E. Condillac ( 1715 - 1780 ) - Kształcenie refleksji. J. J. Rousseau ( 1712 - 1778 ) - wychowanie naturalne. L. R. La Chalotais ( 1701 - 1786 ) - sekularyzacja szkoły. Wyzwania dla oświaty. - Dziecko ma być szczęśliwe. - Szkoły dla ludu. - Konflikty z jezuitami Opracowanie podstaw: - Nowej organizacji szkolnej. - Zasad zwierzchnictwa. - Wzajemnych zwierzchności. Próby reform oświatowych. Francja „ Plan Edukacji” Rolland ( 1768 rok ) - Edukacja zależna od stanu. Niemcy Uniwersytet w Halli i Getyndze. Austria - Reforma systemu oświaty - Felbierg ( szkolnictwo ludowe Śląsk. ) - FF. Kindermann - jw. Czechy. Geneza powstania KEN. Tylko 40% oświaty posiadało szkołę oświata polska znacznie się pogorszyła. Król S. A Poniatowski był ich zwolennikiem. Przyczyny powstania: Nowe prądy filozoficzne i osiągnięcia polaków związane z podróżami. - I rozbiór polski. - Kasata zakonu Jezuitów przez Klemensa XIV. 14 X 1773 roku ! Powstanie Komisji Edukacji Narodowej ( Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca. ) - KEN przyjęła pod kierownictwo wszystkie szkoły w państwie w celu przyśpieszenia rozwoju. KEN była pierwszą w europie instytucją o charakterze ministerstwa oświaty, nie miała wzorców ani własnej siedziby. Pierwsi członkowie KEN. - Ignacy Massalski. - Michał Poniatowski. - Joachim Chreptowicz. - Adam Kazimierz Czartoryski. - Andrzej Zamoyski. - Ignacy Potocki. - Julian Ursyn Niemcewicz. - Feliks Oraczewski. - Andrzej Gawroński. - Hieronim Stroynowski. KEN była: - Organem sejmowym - Urzędem państwowym zarządzający finansami, opracowywała ustawy szkolne i administrowało szkolnictwem. - Instytucją pedagogiczną. - Określała kierunek prac dydaktyczno - wychowawczych. - Kształciła i doskonaliła kadry nauczycielskie. - Wydawała podręczniki. - Troszczyła się o poziom edukacji. Pierwszy akt publiczno - prawny KEN. „Uniwersał” autorstwa G. Piramowicza do narodu ogłoszony 24. X. 1773 roku. - Przedstawiał cele działalności. - Zwracał się z prośbą o nadsyłanie uwag projektów: Adam Czartoryski o kształceniu kobiet. Franciszek Bieliński. Cztery okresy działalności KEN. 1773 - 1776 Prace organizacyjne i programowe związane z przejęciem i uruchomieniem szkolnictwa wszystkich szczebli. Nowy, jednolity, trójstopniowy system szkolny.
Opracowanie koniecznych instytucji i przepisów szkolnych. - Tzw. Pamiętniki do ułożenia edukacji. - „ Przepis na szkoły parafialne” Szkoły parafialne 1774 - Szkoła parafialna była pierwszym szczeblem kształcenia uczniów i pierwszym szczeblem kariery nauczycieli. Program - Nauka czytania, pisania, rachunków, religii, umiejętności przydatnych na wsi lub rzemiośle. - Program kształcenia umysłu, wychowania fizycznego, moralnego i pracy nauczycieli. Szkoły Średnie Szkoły powiatowe 3- letnie ) Szkoły wojewódzkie ( 7 - letnie ) - Język Polski - Program nauczania obejmował nauki humanistyczne i przyrodnicze. - Religi uczono w niedzielę. - Tydzień pracy ucznia i nauczyciela miał 20 godzin. - Zajęcia odbywały się rano i po południu po 2 godziny. - W przerwach uczono się języków, rysunku i tańca. Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych. Powstało 10 II 1775 roku. Celem było zaopatrzenie szkół. Prezesem był Ignacy Potocki. Towarzystwo przygotowywało s wydawało książki do nauk moralnych przyrodniczych itd. Drukowało 27 podręczników i 4 spisy. Ogłaszało konkursy na nowe podręczniki.
Lata 1776 - 1783 Praca nad reformą Akademii Krakowskiej i Wileńskiej. 1783 Ustawa dla stanu akademickiego i na szkoły krajowe Rzeczypospolitej przypisane”. Reforma Akademii Krakowskiej ( H. Kołątaj ) Nowa nazwa - Szkoła Główna Korony. Reforma finansowa. Podział na kolegium moralne i fizyczne. Wykłady po polsku. Wymiana kadry. Uruchomiono seminarium nauczycielskie. Powstała drukarnia. Reforma Akademii Wileńskiej ( Ks. Michał Poczobut - Odlanicki.) Nazwa: Szkoła Główna Wielkiego księstwa Litewskiego. Kolegium fizyczne i moralne. Była zwierzchnikiem wszystkich szkół litewskich. Od 1778 roku powstało seminarium nauczycielskie dla nauczycieli parafialnych. Organizowano kursy dla kobiet. - Projekt ustawy szkolnej z 1781 roku. - Hierarchiczny podział szkół. Stan oświaty w Polsce po 1781 roku, 148 szkół parafialnych 45 szkół średnich Cel edukacji dziewcząt: Dobre żony, matki, panie domu, które miłują prawdę. 1783 - 1792 ETAP III - Opór społeczeństwa i byłych jezuitów przyczynił się do powstawania szkółek z zakazanym programem nauczania i z niedozwolonych podręczników. - Ustawy KEN dla stanu akademickiego i na szkoły w krajach RP przepisame. W 1790 - jw. Korekta ustawy. 1792 - 1794 IV ETAP - Losy Komisji splotły się z losami Polski. - 1793 - rozbicie jedności komisji na Koronną i Litewską. Szkoły przeszły pod zwierzchnictwo Departamentu Edukacji Narodowej. 1794 rok upadek ! Znaczenie KEN Podniesienie oświaty ze stanu zacofania Przeprowadzenie reform. Zainteresowanie edukacją kobiet. Stworzenie stanu nauczycielskiego. Pierwsze w Polsce ministerstwo oświaty. 6.3. Polska myśl pedagogiczna i oświata w okresie niewoli. 1795 rok III rozbiór Polski. Szkoły zostają przejęte przez zaborców. Co zostało po KEN ? Zabór pruski ( Nauczano w języku niemieckim, ograniczano szkoły ) W żadnym z zaborów nie kontynuuje się polityki KEN. Zadania działaczy oświatowych. Utrzymanie dotychczasowego systemu szkolnictwa. Zakładanie nowych szkół ( liceum w Krzemieńcu 1805, Uniwersytet Warszawski 1816 rok. ) Pozyskiwanie środków. Rozwój oświaty dorosłych. Rozwój czasopism pedagogicznych. Zakładanie ochronek ( przeszkól ) Przyjmowano dzieci od 4 do 10 roku życia, organizowano w nich naukę elementarną. Terea Mleczkowska. W 1838 powstaje pierwsza ochronka. Kasa im. Józefa Mianowskiego 1881 rok Jej celem było inicjowanie i finansowanie działalności naukowej i wydawniczej ( podręczników, encyklopedii, słowników itp. Nielegalne towarzystwa oświatowe. Ludowe Koło oświaty. Uniwersytet Ludowy. „Uniwersytet Latający” Po 1905 roku. Uniwersytet ludowy przekształcił się w Uniwersytet dla Wszystkich, a Uniwersytet latający w Wyższe Kursy Naukowe. Polska Macierz szkolna ( Żeromski ) Około 1900 roku w zaborze pruskim nie było już analfabetów. W Galicji 56 % W Królestwie 69 % Konrad Prószyński walczył z analfabetyzmem wydał „elementarz ścienny” Inne dzieła różnych autorów: Bolesław Prus i Henryk Sienkiewicz. 1870 Narodziny Pozytywizmu. Pozytywistyczna pedagogika zwracała uwagę na Rodzinę Wychowanie domowe Edukację kobiet Społeczną działalność samokształceniową. Wybitni działacze: Pedagogiki pozytywizmu Aleksander Świętochowski ( 1849 - 1938 ) Otwierał szkoły rolnicze w Gołotczyźnie. Walczył o edukację kobiet i Żydów. Założył i kierował Towarzystwem kultury Polskiej. Bolesław Prus ( 1847 - 1912 ) Brał udział w akcjach społecznych i obejmował patronatem wiele inicjatyw oraz przedsięwzięć. Opiekował się sierotami z Towarzystwa Dobroczynności. Brał udział w spółce zakładającej seminaria dla nauczycieli. W testamencie ufundował stypendia dla utalentowanych dzieci pochodzących z ubogich rodzin. Klementyna z Tańskich Hoffmanowa 1798 - 1845 W 1818 roku napisała traktat moralno - pedagogiczny „ Pamiątka po dobrej matce”. Cecylia Plater - Zyberkówna ( 1853 - 1920 ) była działaczką społeczną i patriotką. Założyła szkołę rękodzieła dla kobiet. W 1886 roku utworzyła gimnazjum Żeńskie. Organizowała liczne kursy pedagogiczne. W 1907 roku założyła Katolicki Związek Kobiet Polskich. Jan Władysław Dawid ( 1859 - 1914 ) Redagował przegląd pedagogiczny. Zajmował się rolą nauczyciela i nurtu normatywnego w badaniu osobowości nauczyciela. Teodor Sierociński Wychowanek Liceum Krzemienieckiego. Nauczyciel Języka i literatury Polskiej w Szczebrzeszynie. Zabór austriacki słynni przedstawiciele: Józef Diet ( 1804 - 18 78 ) Lekarz polityk i rektor UJ, prezydent Krakowa. Rozwój UJ. Powstanie szkoły przemysłowej. Napisał „ O Reformie szkół krajowych” Jadwiga Zamoyska ( 1831 - 1923 ) W 1882 roku założyła w Polsce dla dziewcząt i kobiet Szkołę Pracy Domowej, zw. Zakładem Kórnickim. Szkoła funkcjonowała do 1942 roku. Miała na celu przygotowanie Polek do pełnienia obowiązków „chrześcijańskich narodowych i domowych.” Zabór pruski: Ewaryst Estkowski (1820 - 1856 ) Współzałożyciel oraz członek komitetu redakcyjnego Towarzystwa Pedagogicznego. Redagował między innymi „ elementarzyk” „szkoła Polska” i „Szkółka dla młodzieży” Zajmował się zagadnieniem kształcenia nauczycieli szkół elementarnych. August Cieszkowski (1814 - 1894 ) Poseł do pruskiego zgromadzenia narodowego i działacz koła polskiego przy sejmie pruskim. Aktywnie działał na rzecz powołania uniwersytetu w Poznaniu. W 1870 roku założył Wyższą Szkołę Rolniczą w Żabikowie. 6.4 koncepcja i praktyka nowego wychowania Dzisiaj będziemy oglądać zajebisty film O Marii Montesorii xDi będziemy z niego wyciągać najważniejsze informacje i wyłapiemy pajdocentryzm i socjocentryzm. ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE ! 6.5 Koncepcja i praktyka Nowego Wychowania w Europie i w Polsce. NOWE WYCHOWANIE - kierunek w pedagogice, system wychowania - powstał na przełomie XIX i XX wieku. - Głównym współtwórcą był John Dewey, amerykański filozof i pedagog, Był zwolennikiem szkoły progresywnej, czyli postępowej, w której uczeń stał się postacią centralną i w szkole uzyskał znaczną swobodę działania. Wychowanie to proces aktywnego wzrastania jednostki w społeczną świadommość gatunku. Poznawanie świata - samodzielnie uczenie się poprzez doświadczenie i działanie - wiedza - ciągle zmieniająca się i żywa. - odrzucał podział wiedzy na teoretyczną i praktyczną - Odrzucał odmienność kształcenia ogólnego i zawodowego.
Nowe wychowanie - Ruch pedagogiczny zmierzający do odnowy szkoły i radykalnej zmiany w wychowaniu ( Danuta Dryda ) Wychowawca - Współpracownik ucznia, pobudzający jego zainteresowania Uczeń - Indywidualność w miarę możliwości sama dochodząca do wiedzy i rozwiązująca interesujące ją problemy Ruch ten rozwinął się we Francji, Niemczech Anglii Polsce i Rosji - USA zahaczając po Azję i Afrykę Przyjmuje się że 1987 rok jest datą powstania ponieważ w tym roku powstała pierwsza pracownia psychologii eksperymentalnej. 3 formalne składniki - Krytyka szkoły tradycyjnej ( herbartowskiej) poziom przedmiotowy - Rozwój psychologii poziom metodologiczny Przedefiniowanie wszystkich podstawowych pojęć pedagogiki poziom pojęciowy
Naturalizm - J.J. Rousseau Socjologizm Znamienicki Kulturyzm I. Kant Postulaty NW - Odrzucenie szkoły tradycyjnej - Pajdocentryzm Socjocentryzm
Prądy w NW Naturalizm - psychosomatyczna indywidualność wychowanka. Humanizm - Osobowość jako niepowtarzalna duchowa jedność, aksjocentryczna, najwyższa postać rozwoju człowieka Koncepcja człowieka w NW - człowiek ma być użyteczny. Organizacje NW - Instytut J.J. Rousseau - Genewa 1912 rok - Międzynarodowa Liga Nowego Wychowania 1915 - Kongresy LNW z udziałem Polaków - Higieny szkolnej1 910 -Wychowania Moralnego 1908 - Wychowania Domowego 1910 - Pedologia - Opieki nad Dzieckiem Kongresy NW Każdy poświęcony innemu problemowi - 1921 - I Kongres w którym celem było wychowanie nowego człowieka - 1927 Locarno wolność w wychowaniu 1934 - Kraków - Moralne wychowanie
Idee NW -Wybór odpowiedniego środowiska dla szkoły -Konieczność poznania cech indywidualnych dziecka i jego predyspozycji społecznych -Szkoła na miarę dziecka -Współpraca szkoły z rodziną -Selekcja uczniów wg kryteriów psychologicznych uwzględniających rozwój umysłowy - Dominacja zagadnień wychowawczych nad dydaktycznymi -Nauka oparta na aktywności dzieci, ich samodzielności i twórczości -Samorzutność organizowania się życia społecznego dzieci i młodzieży -Wspieranie wychowania estetycznego i moralnego w powiązaniach z codziennością -Koedukacja Ellen Key Prekursorka Nowego Wychowania w Europie Biologizm i naturalizm - podstawy koncepcji pedagogicznej Naturę dziecka kształtuje rodzina W wychowani zwrócić uwagę na odrębną naturę dziecka, bo ta jest bardzo ważna w rozwoju dziecka. Praktyka pedagogiczna - Plan Daltoński Helen Parkhurst - Plan Jenajski Petera Petersena - Metoda Marii Montessori - Metoda ośrodków zainteresowań Ovide decroly - Szkoły eksperymentalne, szkoły pracy itd. Georg Kerschensteiner w Monachium, John Dewey w Chicago Nowe prądy w pedagogice - Pedagogika naturalistyczno - liberalna - Pedagogika psychologiczna - Naturalizm - Pedagogika socjologiczna - Pedagogika Kultury - Pedagogika religijna NW w Polsce w 1918 - 1939 rok Koncepcje wychowania: Szkoła Twórcza - Henryk Rowid Żywa szkoła - Jerzy Ostrowski Szkoła pracy samodzielnej - Adolfina Gorzycka - Wieleżyńska System wychowania w zakładzie opiekuńczym J.Korczak Metody Harcerskie - Aleksander Kamiński. Gimnazjalne osiedla szkolne wg koncepcji Bogdana Nawroczyńskiego.
Krytyka NW - Utopijność niektórych zasad i idei NW wychować człowieka nowego - Negacja przez faszyzm, hitleryzm, stalinizm - Idei wolności demokracji pokoju.
|
1