Rzeczpospolita Obojga Narodów

Podręcznik, str. 189-192

1. Wojna o Inflanty za panowania Zygmunta II Augusta ( 1548-1572);

a. przyczyny:

- imperializm cara rosyjskiego Iwana IV Groźnego

• rywalizacja Polski, Litwy, Rosji, Danii i Szwecji o Inflanty

• sekularyzacja ( zeświecczenie) protestanckich Inflant- Gotard Kettler ( ostatni mistrz zakonu inflanckiego, przeszedł na luteranizm i stał się świeckim władcą księstwa Kurlandii i Semigalii jako lennik Polski.) lennikiem Polski

b. przebieg wojny o Inflanty: 1558-1563- 1570

• sojusze: Polska, Litwa i Dania przeciw Rosja i Szwecja , następnie Szwecja i Dania zmieniły wóchcyh

• 1558- atak Moskwy na Inflanty- zdobycie Narwy, Dorpatu, Marienburga,

• 1561- stany inflanckie proszą Zygmunta II Augusta o pomoc- sekularyzacja zakonu i włączenie Inflant do Rzeczpospolitej,

• 1568- powołanie Komisji Morskiej, utworzenie floty kaperskiej

c. skutki:

• podział Inflant: Szwecja- Estonia, Dania- wyspy na Bałtyku, Rzeczpospolita- Inflanty południowe z Rygą, Rosja- brak terytoriów

2. Unia lubelska 1 lipca 1569 Rzeczpospolita Obojga Narodów ( Zygmunt II August zatwierdził unię 4 lipca 1569 r.

a. czynniki za unią

• urodzajne i ogromne posiadłości ziemskie na Kresach Wschodnich ( ruskich)

• ujednolicenie prawa,

• przywileje szlacheckie dla szlachty litewskiej

• bezpotomność Zygmunta II Augusta- groźba rozpadu unii

• wspólna walka z Moskwą, Tatarami, Turcją

• współistnienie dwóch państw w ramach unii personalnej prawie 200 lat

b. czynniki przeciw unii

• magnaci litewscy i ruscy mający uprzywilejowaną pozycję na Litwie, bronią odrębności kraju

• magnaci litewscy próbują zerwać obrady sejmu, opuszczają Lublin, reakcja króla- aneksja, czyli wcielenie do Korony ( Polski) terytorium litewskiego- województwo podlaskie, bracławskie, wołyńskie i kijowskie

• szantaż polityczny króla się udaje, magnaci litewscy wracają na sejm i godzą się na unię realną

Unia lubelska 1 lipca 1569 - ludność 8 mln, powierzchnia 880 tys. km2

c. Unia realna - ścisły związek dwóch państw

Korona- Polska Rzeczpospolita Obojga Narodów Litwa

Wspólny władca - wolna elekcja władcy przez szlachtę

skarb skarb

prawo Wspólny parlament ( sejm i senat) prawo

wojsko Moneta wojsko

urzędy Polityka zagraniczna urzędy

d. Unia lubelska - Jana Matejki, str. 191- 1869, postacie Zygmunt II August z krucyfiksem, Andrzej Frycz Modrzewski, prymas Jakub Uchański, Anna Jagiellonka

Skutki unii lubelskiej

- Dominacja polityki wschodniej kraju- wojny z Rosją, Tatarami, powstania kozackie, wojny z Turcją,

- powstanie ogromnego wielonarodowego i wielokulturowego państwa- 800 tys. km 2 i 7 mln mieszkańców

- polonizacja Litwy i Ukrainy

- wzrost pozycji magnatów- latyfundia na ziemiach ruskich

Herb Rzeczpospolitej Obojga Narodów- Orzeł- Korona Polska i Pogoń- Litwa

Akt unii lubelskiej 1 VII 1569

Jan Matejko- Unia lubelska 1 VII 1569

---