Wielka kolonizacja - termin "wielka kolonizacja" utworzony został przez historyków w odróżnienia ruchu osadniczego, w którym brały udział polis greckie w okresie archaicznym, od podobnych zjawisk występujących w świecie greckim przed oraz po "Wielkiej kolonizacji"[1]. W odróżnieniu od poprzednich ruchów migracyjnych w których brały udział całe plemiona, podczas "Wielkiej kolonizacji" ruch kolonizacyjny organizowany był przez małe greckie miasta-państwa (gr. polis). Kolonizacja obejmowała wybrzeża Morza Śródziemnego i Morza Czarnego od VIII do VI w. p.n.e. Terminem "kolonia" historycy oznaczają osadę grecką założoną poza granicami Grecji w VIII.

Morze Czarne i tereny przyległe

Kolonia	Założyciel		Data powstania	Kyzikos	Milet	756 p.n.e., (676 p.n.e.)
Abydos	Milet		675 p.n.e.[41]	Lampsakos	Fokaja	654 p.n.e.
Apollonia Pontyjska	Milet, Fokaja, Rodos		609 p.n.e.	Mesembria	Megara	VI w. p.n.e.
Apollonia Ryndacka	Milet		Nieznana	Miletopolis	Milet	Nieznana
Amisos	Milet, Fokaja		VIII w. p.n.e.,	Myrleja	Kolofon	Nieznana
Arisbe	Milet, Mitylena		Nieznana	Nikonion	Milet	Nieznana
Artake	Milet		Nieznana	Odessos	Milet	560 p.n.e.
Astakos	Megara		712 p.n.e.	Ofiusa	Milet	Nieznana
Bisanthe	Samos		Nieznana	Olbia	Milet	644 p.n.e.
Bizancjum	Megara		660 p.n.e.	Pajsos	Milet	Nieznana
Bizone	Jonowie		Nieznana	Pantikapajon	Milet	600 p.n.e.
Borysthenes	Milet		VII w. p.n.e.	Parion	Paros, Erythraj, Milet	710 p.n.e.
Chalkedon	Megara		675 p.n.e.	Perinthos	Samos	601 p.n.e.
Chersonesos	Megara		V w. p.n.e.	Pityus	Milet	Nieznana
Daskylion	Milet		Nieznana	Priapos	Milet	Nieznana
Dioskurias	Milet		VI w. p.n.e.	Prokonnesos	Milet	675 p.n.e.
Fanagoria	Teos		540 p.n.e.	Pteleon	Sinope	Nieznana
Fasis	Milet		VI w. p.n.e.	Selymbria	Megara	VII w. p.n.e.
Herajon Tejchos	Samos		Nieznana	Sinope	Milet	770 p.n.e., (657 p.n.e.), (630 p.n.e.)
Herakleja Pontyjska	Milet, Megara		558 p.n.e.	Teodozja	Milet	600 p.n.e.
Istros	Milet		656 p.n.e.	Tiejon	Sinope	630 p.n.e.
Kallatis	Milet, Herakleja		VI w. p.n.e.	Tomis	Milet	VI w. p.n.e.
Kerasos	Sinope		Nieznana	Trapezunt	Sinope	756 p.n.e.
Kios	Milet		628 p.n.e.	Tyras	Milet	656 p.n.e.
Kolonaj	Milet		Nieznana
Kotyora	Sinope		Nieznana
Kromna	Sinope	Nieznana
Krunoj	Jonowie	Nieznana
Kytoros	Sinope	Nieznana

Północna część Morza Egejskiego

Kolonia	Założyciel	Data powstania	Ojsyme	Tazos	654 p.n.e.
Abdera	Klazomenaj, Teos (pon)	654,540 p.n.e.	Potidaja	Korynt	600 p.n.e.
Ajnos	Eolowie, Teos (pon)	Nieznana	Sane	Andros	655 p.n.e.
Akanthos	Andros	655 p.n.e.	Sestos	Eolowie	Nieznana
Alopekonnesos	Eolowie	Nieznana	Skapte Hyle	Tazos	VI w. p.n.e.
Argilos	Andros	654 p.n.e.	Skione	Achaja	700 p.n.e.
Daton	Tazos	Nieznana	Stagejros	Andros	655 p.n.e.
Dikaja	Eretria	730 p.n.e.	Stryme	Tazos	Nieznana
Galepsos	Tazos	654 p.n.e.	Tazos	Paros	710 p.n.e.
Kardia	Milet, Klazomenaj	Nieznana	Torone	Chalkis	710 p.n.e.
Limnaj	Milet	Nieznana
Madytos	Eolowie	Nieznana
Maroneja	Chios	Nieznana
Mende	Eretria	730 p.n.e.
Methone	Eretria	730 p.n.e.
Neapolis	Tazos	Nieznana

Północno-zachodnia Grecja i Iliria

Kolonia		Założyciel		Data powstania
Ambrakia		Korynt		625 p.n.e.
Anaktorion		Korynt, Korkyra		625 p.n.e.
Apollonia Illiryjska		Korynt		600 p.n.e.
Bucheta		Elida		Nieznana
Chalkis		Korynt		700 p.n.e.
Elatria		Elida		Nieznana
Epidamnos		Korkyra		627 p.n.e.
Korkyra		Eretria, Korynt (ponownie)		VI w. p.n.e., (733 p.n.e.)
Korkyra Czarna		Knidos		VI w. p.n.e.
Leukas		Korynt		625 p.n.e.
Makynia		Korynt		700 p.n.e.
Molykrion		Korynt		700 p.n.e.
Ojniadaj		Korynt		700 p.n.e.
Orikon		Eretria		730 p.n.e.
Pandosia		Elida		Nieznana
Sollion		Korynt		625 p.n.e.
Kolonia		Założyciel		Data powstania
Amorgos		Naksos, Samos, Milet		VII-VI w. p.n.e.
Apollonia Cyrenejska		Cyrena		560 p.n.e.
Barka		Cyrena		570 p.n.e.
Cyrena		Thera		630 p.n.e.
Euesperides		Cyrena		VI w. p.n.e.
Faselis		Rodos, Kreta		688 p.n.e.
Kelenderis		Samos		VI w. p.n.e.
Milesion Tejchos		Milet		VII w. p.n.e.
Nagidos		Samos		VI w. p.n.e.
Naukratis		Wielu założycieli		610 p.n.e.
Side		Kyme		750 p.n.e.

Italia, Sycylia i zachodnie wybrzeża Morza Śródziemnego

Kolonia	Założyciel	Data powstania	Medma	Lokry	575 p.n.e.
Agathe	Massalia	Nieznana	Megara Hyblaja	Megara	758 p.n.e.
Akragas	Gela	580 p.n.e.	Metapontion	Achaja	690-680 p.n.e.
Akraj	Syrakuzy	663 p.n.e.	Mylaj	Zankle	716 p.n.e.
Alalia	Fokaja	560 p.n.e.	Naksos	Chalkis	734 p.n.e.
Alonis	Massalia	Nieznana	Neapolis	Kyme	Nieznana
Antipolis	Massalia	Nieznana	Nikaja	Massalia	Nieznana
Dikajarchia	Samos	531 p.n.e.	Olbia Galijska	Massalia	Nieznana
Elea	Fokaja	535 p.n.e.	Petelia	Krotona	Nieznana
Emporion	Massalia	Nieznana	Posejdonia	Sybaris	700 p.n.e.
Gela	Rodos, Kreta	688 p.n.e.	Pyksus	Sybaris	VII w. p.n.e.
Hemeroskopejon	Massalia	Nieznana	Rhegion	Chalkis	730-720 p.n.e.
Himera	Zankle	649 p.n.e.	Rhode	Rodos, Emporion (pon)	Nieznana
Hipponion	Lokry	Nieznana	Selinut	Megara Hyblaja	728 p.n.e.
Hydrus	Tarent	Nieznana	Siris	Kolofon	680-670 p.n.e.
Ischia	Chalkis, Eretria	VIII w. p.n.e.	Skidros	Sybaris	VII w. p.n.e.
Kallipolis	Tarent	Nieznana	Skylletion	Krotona	Nieznana
Kamarina	Syrakuzy	598 p.n.e.	Sybaris	Achaja	720 p.n.e.
Kasmenaj	Syrakuzy	643 p.n.e.	Syrakuzy	Korynt	733 p.n.e.
Katana	Naksos	729 p.n.e.	Tarent	Sparta	706 p.n.e.
Kaulonia	Achaja	675-650 p.n.e.	Tauroejs	Massalia	Nieznana
Kroton	Achaja	708 p.n.e.	Temese	Sybaris	Nieznana
Kyme	Chalkis, Kyme, Eretria	757 p.n.e.	Terina	Krotona	VI w. p.n.e.
Lametinoj	Krotona	Nieznana	Theline	Massalia	Nieznana
Laos	Sybaris	Nieznana	Zankle	Kyme, Chalkis	730 p.n.e.
Leontinoj	Naksos	729 p.n.e.
Lipara	Knidos	580-576 p.n.e.
Lokry Epizefyryjskie	Lokryda	673 p.n.e.
Majnake	Massalia	Nieznana
Massalia	Fokaja	600 p.n.e.
Medma	Lokry	575 p.n.e.

Południowo-zachodnia

części Morza Śródziemnego

---