• 313 r. - X w.

• niski poziom kultury (pozostalości na gruzach Imperium Romanum) i bardzo niski poziom kultury najeżdżających prymitywnych ludów barbarzyńskich na wysoko rozwiniętą kulturę rzymską (410 r. - Wizygoci, Wandalowie); automatyczny upadek kultury, która może się rozwijać tylko przy stosunkowym dobrobycie

• najazdy plemion germańskich i azjatyckich

• Wizygoci najechali prowincję Hiszpanię, co było początkiem rozwoju nacji i języka hiszpańskiego (na bazie laciny); podobnie w Galii i we Wloszech (kolejno Wizygoci, Wandalowie i Longobardowie; lacina + kultura longobardzka daly język starowloski)

• Granice Cesarstwa Rzymskiego: od Dunaju po Ren, przewaga ludności germańskiej (stąd język germański)

• Na wyspy najechali Anglowie i Sasowie ---> język anglosaski

• X w. - XIII w.

• Mapa ówczesnej Europy pokryta już pewnymi tworami administracyjnymi, na zachodzie nawet państwami

• Wyksztalcone duchowieństwo jako pracownicy kancelarii i nauczyciele

• Powstawanie miast i wyższych uczelni

• Wyprawy krzyżowe: kontakt zachodu ze wschodem; rozwój zachodniej kultury, na która dotąd glówny wplyw miala wiara

• XIV w. - XVI w.

• Humanizm - zmiana poglądów; przeobrażenie mentalności

• 1215 - sobór w Lateranie - dogmat o czyśćcu

• renesans to wytwór poglądów humanistycznych i czas rozwoju kultury

Rola Kościola

• V w. - kościól wychodzi z katakumb

• Religia chrześcijańska glosila równość (antyk pelen niewolników - nierówności), nautralizowala konflikty,

• regres ekonomiczny pociągnąl za sobą regres moralny jednak chrześcijaństwo reprezentowalo wysoki poziom moralny

• to przez Kościól przechodzila kultura rzymska do pogan

• dekalog obowiązujący po upadku Cesarstwa, a co za tym idzie wladzy - egzekwowanie prawa w warunkach bezprawia (Kościól posiadający pewne prerogatywy wladzy świeckiej)

• ryba, oko, baranek - zastępowaly postać Boga (obawiano się, że zwykle malowidla spowodują powrót do pogaństwa)

• schizma - od różnych poglądów dotyczących dogmatów wiary (np. czy stolicą ma być Rzym czy Konstantynopol)

• zakony (pierwszy zakon w kościele greckokatlockim to Bazylianie); kontemplacja spraw wiary (stąd później herezje; chrześcijaństwo nie posiada swojego Koranu; nie ma dopracowanej teologii; przede wszystkim niezgodności co do postaci komunii, celibatu i Trójcy Świętej); pierwsze zakonu na zachodzie to: Benedyktyni (529 r. - Monte Cassino) - wcześniej nie było na zachodzie życia monastycznego; iluminacja (ozdoba przy inicjale) - przepisywanie, szkola (nowicjat - dla kandydatów do zakonu)

• 754 r. (756 r.) - utworzenie Państwa Kościelnego - papież staje się wladcą świeckim (zostało założone przez Pepina Małego - króla Franków. Nadał on prawo do władania państwem papieżowi Stefanowi III. Państwo utworzono na terytoriach, które zdobyto podczas wojen z Longobardami)