T : MONARCHIA PARLAMENTARNA W ANGLII W XVII w.

CELE:

• poznawczy : przedstawienie głównych etapów kształtowania się monarchii parlamentarnej w Anglii

• kształcący : uczeń potrafi wyjaśnić i operować nowopoznanymi pojęciami historycznymi

• wychowawczy : ma świadomość korzyści wynikających z ustroju parlamentarnego

METODY I FORMY PRACY :

• rozmowa nauczająca

• opowiadanie

ŚRODKI DYDAKTYCZNE :

• podręcznik

• biogramy, fotografie

• mapa ścienna „Europa w połowie XVII wieku”

NOWE POJĘCIA :

- republika, parlament, monarchia parlamentarna

PRZEBIEG LEKCJI :

1. Wprowadzenie. Czynności wstępne, jeden z uczniów określa cechy monarchii absolutnej, wykorzystując przykład rządów Ludwika XIV. Wypowiedź zostaje oceniona

2. Poinformowanie uczniów, iż celem lekcji jest prześledzenie przemian ustrojowych, które dokonały się w Anglii w XVII i XVIII wieku. Podanie tematu lekcji.

3. Jeden z uczniów wskazuje na mapie wyspy brytyjskie - Anglię, Szkocję, Irlandię.

4. Rozwinięcie. Uczniowie zapoznają się z krótkimi biogramami Henryka VIII i Elżbiety I. Jeden uczeń prezentuje życiorysy, przedstawione zostają także fotografie.

5. Nauczyciel omawia sytuację społeczno-polityczną w Anglii w XVII i XVIII wieku

• umocnienie się pozycji monarchy angielskiego

• król angielski jako głowa kościoła narodowego

6. Uczniowie poznają znaczenie nowych pojęć związanych z omawianym tematem:

• parlament, w państwach burżuazyjnych sprawuje główne funkcje ustawodawcze oraz w pewnym zakresie kontroluje organy wykonawcze

• republika, forma ustroju państwowego, w którym najwyższe organy władzy są wybierane na czas ustalony przez ogół obywateli

• monarchia parlamentarna, monarchia, w której monarcha sprawuje głównie funkcje reprezentacyjne, natomiast parlament wydaje ustawy, określa skład rządu i zasady polityki

7. Pojęcia zostają zapisane w zeszycie

8. Nauczyciel przedstawia zwiększającą się rolę parlamentu angielskiego.

Izba Lordów - właściciele ziemscy i biskupi

Izba Gmin - średnia szlachta i mieszczaństwo

9. Zostaje zwrócona uwaga na zwiększającą się rolę i znaczenie średniej szlachty i mieszczaństwa:

• czerpanie dochodów z rolnictwa, handlu, operacji bankowych

• krytyka rozrzutnej polityki dworu oraz obsadzanie urzędów niekompetentnymi ludźmi

10. Następnie uczniowie zostają zapoznani z sytuacją, która doprowadziła do wojny domowej i dojścia Cromwella do władzy:

• polityka Karola I wobec parlamentu

• rola Cromwella i ogłoszenie republiki

11. Zostają omówione skutki wojny domowej (zmiana monarchii na republikę):

• połączenie Irlandii i Szkocji z Anglią

• Cromwell lord-protektor z władzą dyktatorską

• rozwiązanie parlamentu.

12. Nauczyciel przedstawia sytuację, w której dokonała się restauracja Stuartów (Karol II - 1660r.)

- obawa mieszczan i szlachty przed nieodpowiedzialnymi następcami Cromwella

13. Nowa forma rządów monarcha + parlament ( osadzenie na tronie Wilhelma Orańskiego, Deklaracja praw narodu angielskiego i jej postanowienia)

14. Podsumowanie. Uczniowie wymieniają grupy społeczne, które dążyły do ograniczenia władzy królewskiej w Anglii oraz co ich do tego zachęciło

15. Określone zostają podobieństwa i różnice między monarchią absolutną a monarchią parlamentarną. Wnioski zostają zapisane w zeszycie.

• podobieństwa: rozwój własnego przemysłu i handlu (merkantylizm we Francji, akty nawigacyjne w Anglii)

• różnice : Francja- władca jest najwyższym i jedynym prawodawcą ograniczonym jedynie przez Boga, rozbudowa armii, ekspansja terytorialna: Anglia - „król panuje, a nie rządzi”, ukształtowanie się stronnictw politycznych, rząd odpowiada przed parlamentem

---