• Moralitety - walka dobra ze zlem o duszę ludzką

• Kultura chrzęscijańska na początku była kulturą elitarną - oparta na lacinie; szukano więc innych sposobów dotarcia do spoleczeństwa - stąd widowiska sceniczne (średniowiecze epoką obrazu); Biblia Pauperum nie tylko w ztuce malarskiej, ale te w inscenizacjach

• Pewne funkcje dzieijszego teatru przejmowaly kościoly (dzwony, śpiewy, barwny wystrój mialy oddzialywać na wyobraźnie ludzi)

• Dramat o charakterze ludycznym - świeckim, nastawionym na zabawę, np. występy mimów, akrobatów, grajków, pod golym niebem; celem misteriów było przybliżenie Biblii i jej kontemplacja;

• Z dramatem ludycznym związany jest karnawal - okres miedzy świętem Trzech Króli a Wielkanocą; był to czas odreagowania negatywnych emocji, strachu przed śmiercią, epidemią, glodem; karnawal był bardzo ważny dla ludzi średniowiecza

• Pojęcie karnawalizacji (Bachtin) kultury - zespolenie śmiechu i śmierci, strachu i radości - był to element wspólny kultury średniowiecznej (i częściowo renesansowej) z ludową; świat karnawalu to odwrócenie regul. Upust emocji, maskowanie się, bezkarne lamanie norm i realizacja fantazji

• Karnawal zamienial strach w straszydlo poprzez obeśmianie; tak jak dionizje czy saturnalia rzymskie

• Wszystko to było podlożem powstania dramatu ludowego, a szczególnie jaselek (odgrywanych do XVIII wieku w Kościolach)

• 1 jaselka w Polsce odbyly się dzięki klaryskom krakowskim - na chórze ich kościola odbywalo się „kolysanie Jezuska”; szopka u klarysek była ruchoma mimo postaci - kukiel; przestawiano i dostawiano bohaterów w czasie różnych rocznic

• wól - symbol ludu wybranego; osiol - pogan

• święto Rzezi Niewiniątek (w Polsce Święto Mlodziaków) - mocno kultywowane

• podobne do jaselek były moralitety zwane Herodami - przedstawiające rzeź niewiniątek i śmierć Heroda

• po wypędzeniu jaselek z kościolów (przez ich rubaszność, komiczność, przywiązywanie coraz większe wagi do obyczajowości kosztem religijności) przedstawialy je wędrujące grupy kolędników (mniej elementów religijnych na rzecz satyrycznych) - proces zeświecczania jaselek

• z czasem, do jaselek dodano również elemnt narodowy (zniewolenie oddzialywalo na sztukę); elementy ukazujące polskość

• w tej postaci jaselka trafila do teatru: Lucjan Rydel (zafascynowany kulturą ludową, posądzany o chlopomanię, czyli powierzchowne uwielbienie chlopstwa) wystawil tzw. „Betlejem Polskie” w 1904 r. (wielkie wydarzenie patriotyczne ia rtystyczne; postacie z historycznej Polski); Leon Schiller (XIX/XX w.; związany z teatrem we Lwowie i w Krakowie) wydal „Pastoralkę” lączącą tematykę biblijną z ludową i narodowościową