mikroekonomii), *postulował politykę stabilizacji gospodarczej, *popierał pomoc ubogim ludziom w społeczeństwie, *był zwolennikiem gospodarki rynkowej, *stał na pozycji liberalizmu gospodarczego.

EKONOMIA MARGINALNA W POLSCE.

W polskiej myśli ekonomicznej można wyodrębnić 3 zasadnicze szkoły:

  1. psychologiczną,

  2. matematyczną,

  3. ekonomiczną, neoklasyczną.
    Szkoła psychologiczna rozwijała się na
    Uniwersytecie Jagiellońskim.
    Przedstawicielami tej szkoły są:

W. CZERKAWSKI - wypowiadał się na temat różnych form własności zarówno w przemyśle jak i rolnictwie. Podkreślał rolę średnich przedsiębiorstw, uważa że należy popierać ich rozwój.

R. RYBARSKI - wyodrębnił samodzielny dział - psychologie gospodarcza. Jednostka działa w konkretnych warunkach. Zachowanie człowieka zależy od konkretnych uwarunkowań społecznych. Na uwagę zasługuje jego 3 - tomowe dzieło:

  1. I tom, 1925 - „Rozwój życia
    gospodarczego i idei gospodarczej"

  2. II tom, 1930 - „Teoria gospodarstwa
    społecznego"

  3. III tom, 1939 - „Psychologia
    społeczno - gospodarcza".

Te 3 prace stanowią wykładnię jego
systemu gospodarczego. Wprowadza on
pojęcie niepewności w podejmowaniu
decyzji gospodarczych. Analizując
procesy gospodarcze uwzględnia wpływ
czynników pozaekonomicznych, np.
religii i kultury. Tylko szerokie ujęcie
ekonomii pozwali sformułować ramy
polityki społeczno-gospodarczej,

właściwej dla danego narodu.

WYKŁAD 7

NEOKLASYCYZM W POLSCE.

Reprezentanci neoklasycyzmu to:

  1. A. Krzyżanowski

  2. F. Zweig

  3. A. Heydel

  4. E. Taylor

A. KRZYŻANOWSKI (1873-1963). Czołowa postać w Krakowskiej Szkole Liberalnej. Początkowo był pod wpływem niemieckiego historycyzmu, później angielskiej ekonomii liberalnej. Zajmował się wieloma problemami. Jego badania naukowe wzbogaciły dyscypliny takie jak -*teoria ekonomii, *teoria skarbowości, *historia doktryn ekonomicznych, *historia gospodarcza, *demografia, *polityka gospodarcza.

Podejmował badania na styku ekonomia a etyka. Jego prace to:

  1. „Studia agrarne"-1900

  2. „Założenia ekonomiki" - 1919

  3. „Nauka skarbowości" - 1923

  4. „Chrześcijańska moralność
    polityczna"- 1948.

Krzyżanowski wnosi duży wkład do analizy gospodarki rynkowej. Zwracał uwagę na

potrzebę badań gospodarki, jej zachowań. Wiele uwagi poświęca problemowi pieniądza. Brał udział w pracach nad stabilizacją waluty. Wg niego dwie zasadnicze podstawy pomyślnego rozwoju gospodarczego kraju:

Krzyżanowski był zwolennikiem

oszczędzania i inwestowania. Należy ograniczać wydatki na cele socjalne. Była to troska o właściwe gospodarowanie pieniądzem publicznym. Uczestniczy w sporze z etatystami. Był przeciwnikiem etatyzmu. Uważał, że prowadzi on do nadmiernego obciążenia państwa wydatkami, rozdęcia zakresu działalności państwa, a ponadto zabija ducha przedsiębiorczości, niszczy twórczą inicjatywę jednostek, hamuje postęp i wynalazczość. Zwolennik własności i wolności. Wg niego państwo powinno dbać

0 wyrobienie nawyków racjonalnego
gospodarowania. Krzyżanowski podkreślał,
że o potędze gospodarczej kraju decyduje
wyrobienie nawyków dobrego
gospodarowania, te zaś można wykształcić
w warunkach wolności.
Krzyżanowski był - *zwolennikiem
samoregulacji rynkowej, *wolnej
konkurencji, *nie wiązał zasad liberalnych
z egoizmem, widział w człowieku wartości
moralne, *taki liberalizm gdzie ludzie
kierują się zasadami etyki to ustrój
najsprawniejszy gospodarczo, *wierzył w
dobroczynne skutki jego działania.

F. ZWEIG - związany z UJ. Zapoczątkował nowy kierunek w ekonomii, któremu dał wyraz w swojej pracy: 1935r-„Ekonomia a technika" Był przeciwny monopolizacji gospodarki, kartelizacji jej.

Liberalizm wg Zweiga to także *walka z monopolami, *parcelacja wielkiej własności ziemskiej, *ograniczenie kartelizacji, *otwarcie gospodarki na rynki międzynarodowe. Państwo powinno wspierać i bronić drobnych producentów przed monopolami, bo monopolizacja prowadzi do ograniczenia wolnej konkurencji. Opowiadał się za systemem wolności i własności. Państwo powinno zapewnić ochronę wolności i własności prywatnej.

Własność prywatna daje bodziec i warunki do wydobywania z człowieka max inicjatywy, wysiłku.

Wg Zweiga rolą państwa jest nauczanie by każdy obywatel poznał swój interes. Należy zapewnić warunki, by korzystać z wolności

1 prywatności.

A. HEYDEL - w, 1932r napisał pracę „Gospodarcze granice liberalizmu i etatyzmu w Polsce". Obrońca zasad liberalnych, zaś krytyk etatyzmu i poglądów socjalistów. Nie należy dążyć do osiągania równości majątkowej, a do wyrównania startu. Sformułował zasadę „równego startu".

Hasło neoliberalistów - „Zapewnić warunki równego startu każdemu obywatelowi". Tylko w warunkach wolnej konkurencji można zapewnić max korzyści. Kładł duży nacisk na dobrą gospodarkę w kraju. Głosił

tezę o decydującym wpływie zjawisk pieniężnych na koniunkturę gospodarki. E. TAYLOR - w 1919r przenosi się z Krakowa do Poznania. Widzi 2 główne tendencje rozwoju społecznego:

  1. „Wstęp do ekonomiki" - 1936

  2. „Historia rozwoju ekonomiki" - I i II
    tom-1958, III tom-1991

Uczestniczył w dyskusji na temat etatyzmu, systemu socjalistycznego. Jawi się w nich jako obrońca liberalizmu, wolności i własności. Wypowiadał się na temat planowania - krytykował planowanie centralne. Twierdzi, że w każdej zdrowej organizacji muszą istnieć 2 pierwiastki -*przymusu i *wolności, bez przerostu jednych i drugich.

TEORIA NIEDOSKONAŁEJ

KONKURENCJI

Ekonomia marginalna przyjmuje założenia czystej konkurencji. Jednak rzeczywistość odbiegała od modelowych założeń. Sytuacja na rynku to oligopol. Lata 20 - 30 XX wieku przynoszą zatem badania rynku z powodu odbiegania założeń czystej konkurencji. Takie badania podjęli:

  1. J. Robinson (ekonomia angielska),

  2. E. Chamberline (ekonomia
    amerykańska),

  3. H. Stackelberg (ekonomia
    niemiecka).

J. Robinson w 1933r wydaje dzieło „Ekonomika niedoskonałej konkurencji". Wychodzi od zasad konkurencji doskonałej, potem zderza to ze stanem obecnym i wyciąga wnioski o konkurencji niedoskonałej.

Cechy konkurencji doskonałej wg J. Robinsona:

  1. Rozproszenie po stronie popytu i
    podaży.

  2. Konkurencja wyłącznie cenowa.

  3. Pełna znajomość rynku przez
    dostawców i nabywców (informacje o
    cenach pochodzą z rynku).

Zwraca także uwagę na nową rolę reklamy - powoduje usztywnienie popytu, prowadzi do odejścia od zasad czystej konkurencji, wojna reklam zależy od wielkości firmy. E. Chaberline, 1933 - „Teoria konkurencji monopolistycznej". Czysty monopol i czysta konkurencja to stany wg niego czysto przypadkowe. Rzeczywista sytuacja to oligopol i duopol.

H. Stackelberg, 1938 - „Zagadnienia
niedoskonałej konkurencji". Dokonał
podziału rynku na: wolne i regulowane.
Analizuje rynki doskonałe i niedoskonałe,
dokonuje także szeregu analiz monopolu i
oligopolu. Rozważa powiązania z
uwzględnieniem relacji dóbr

substytucyjnych i komplementarnych. Wolne rynki nie zapewniają stanu optymalnego, przewiduje ingerencję państwa jako mechanizm korygujący.

PRZEŁOMU

ISTOTA KEYNSOWSKIEGO.