Tomasz z Akwinu, Summa contra Gentiles (lib. 1 cap.33-35), P 2003 s.104-108

1. To, co mówimy o Bogu i o rzeczach nie jest wieloznaczne, bo:

• zachodzi tu porządek przyczyny i skutku

• jest pewne podobieństwo między Bogiem a ludźmi

• przez poznanie rzeczy dochodzimy do cech boskich

• gdyby te imiona były wieloznaczne to byłoby bezsensem używanie ich, bo nie wiedzielibyśmy co one znaczą

• znaczenia schodzą się przynajmniej w cechach przeciwnych (np. gdy mówimy, że Bóg i stworzenie są żywe to znaczy to przynajmniej tyle, że nie są one martwe)

2. To, co mówimy o Bogu i rzeczach mówimy analogicznie.

Są 2 rodzaje analogii:

1. dwie rzeczy są analogiczne w stosunku do rzeczy trzeciej

2. dwie rzeczy są analogiczne przez wzgląd na jedną z nich

w stosunku do Boga i stworzeń używamy tej drugiej analogii przez wzgląd na Boga, bo jest On przyczyną imion.

3. Wszystkie imiona, których używamy, gdy mówimy o Bogu nie są synonimami.

• One określają jednego Boga, ale nie są one tym samym, bo nie oznaczają one tego samego pojęcia.

• Ta wielość imion bożych wynika z ograniczenia ludzkiego umysłu, który nie jest w stanie stworzyć pojęcia wyczerpująco określającego Boga i ze sposobu ludzkiego poznania - wyciąganie cech ze stworzeń i odnoszenie ich do Boga.

św. Augustyn, Dialogi filozoficzne, Kraków 1999 s.580-591 (O wolnej woli, ks.3 rozdział 1)

A. Wstęp

• Grzech jest dobrowolnym poruszeniem duszy.

• Nikt nie zmusza człowieka do grzechu ani grzeszność nie jest naturalnym uwarunkowaniem człowieka.

• Skoro człowiek sam wybiera grzech to ponosi za niego winę.

B. Grzech a przedwiedza Boża

• Ludzie powinni uwierzyć w dobroć Bożą i przyznać się do grzechu, żeby miłosierdzie Boże mogło ich prowadzić dobrą drogą.

• Jeśli Bóg wie, że ja zgrzeszę to jest to konieczne.

• Bóg zna naszą wolę przed grzechem i stąd wie jak postąpimy. Ale ta wiedza Boża nie oznacza, że jesteśmy pozbawieni wolności.

• Nasza wola nie byłaby wolą, gdyby nie była w naszej mocy.

• Bóg wie jak postąpimy, ale my chcemy, czego chcemy - Jego przewidywanie nie odbiera nam niezależności.

• Bóg wie o naszych przyszłych grzechach, ale to nas do niech nie zmusza - sami się na nie decydujemy.

• Bóg nie jest sprawcą zła (mimo że wie o nim wcześniej) i dlatego może za nie karać.

• Analogicznie - może nagradzać czyniących dobrze