Próby określenia terminu psychopatia
Pierwszym, który wyróżnił psychopatię jako jedną z zaburzeń psychicznych był Filip Pinel (Oświecenie). Używał terminu „manii bez delirium” lub „szaleństwo bez delirium”. J.C Prichard w 1835r. wprowadził termin “zwyrodnienie moralne”. Jednak dopiero niemiecki psycholog J.L Koch wprowadził termin „psychopatia”.
Amerykanie często nazywają psychopatię socjopatią, aby zaakcentować społeczny kontekst reakcji psychopatycznych.
Amerykanie opracowali system klasyfikacji chorób i zaburzeń psychicznych określanych skrótem DSM-1 ( Diagnostic and Statistical Manual). W 1978r. system ten został poprawiony i powstał DSM-3 . Psychopatia określana jest przez DSM-3 jako:
„zachowanie antyspołeczne, które pojawia się z reguły na kilka lat przed 15 rokiem życia i występuje bez przerwy aż do wieku dojrzałego; w wieku dojrzałym osoba taka wykazuje bezustannie wyraźnie zmniejszoną zdolność do doznawania trwałych, bliskich , ciepłych i odpowiedzialnych związków z rodziną, przyjaciółmi i partnerami seksualnymi”
oprócz tego u psychopatów można wyróżnić takie cechy jak: impulsywność, niekontrolowana agresja, brak poczucia winy i wyrzutów sumienia, błędy w ocenie sytuacji społecznej, skłonności do kłamstwa.
Psychopatia jako upośledzenie związków międzyludzkich.
B. Wolman określił cechy zachowania psychopatycznego mianem „charakteru hiperinstrumentalnego”. Termin ten oznacza, iż:
osobnik traktuję cały świat, wszystkich ludzi jak przedmioty do wykorzystania
ocenia ich pod kątem przydatności w osiąganiu swoich celów. Z nikim głebiej się nie związuje, a kontakty z innymi ludźmi są płytkie
od najwcześniejszych lat psychopata uczy się manipulować ludźmi, aby działali zgodnie z jego potrzebami.
Poglądy na temat tzw. „deficytu lęku u psychopatów”
Bardzo często wskazywaną cechą osobowości psychopatycznej jest niski poziom lęku czyli tzw. „deficyt lęku”. Powoduje to , że jednostka nie przyswaja sobie dostatecznie szybko i trwale różnego rodzaju odruchów moralnych.
Hans J. Eysenck twierdzi:
dorośli powstrzymują się przed antyspołecznymi czynami nie ze względu na obawę przed karą , gdyż jest ona abstrakcyjna i odsunięta w czasie
od wczesnego dzieciństwa trwa proces warunkowani dzieci , aby reagowały lękiem na sytuacje jawnie agresywne; lęk staje więc karą natychmiastową i nieuchronną
mniejszy poziom lęku stanowi istotna przyczynę trudności w prawidłowej socjalizacji psychopatów
A.M Buss wyróżnił dwa rodzaje lęku:
lęk psychiczny
lęk somatyczny
D. Schalling dodała do typologii Bussa jeszcze jeden typ - napięcie mięśniowe. Wg. jej badań psychopatia łączy się najczęściej z wyższym lękiem somatycznym i napięciem mięśniowym przy równoczesnym obniżeniem lęku psychicznego.
Próba charakterystyki świata wewnętrznego psychopatów.
psychopata nie jest człowiekiem bezproblemowym, gdyż psychopatia polega na zwielokrotnieniu wszelkich problemów i konfliktów wewnętrznych
psychopata to bardzo często „narcyz” - nie tylko jest zafascynowany własną osobą, ale jest bardzo wrażliwy na oceny innych i wyczulony na wszelkie dowody niedoceniania; oczekuje od wszystkich aktów uwielbienia
psychopata jest rozczarowany ze nie jest uwielbiany i zaczyna nienawidzić ludzi; pragnie uznania ale nie potrafi sobie zjednywać ludzi - nie rozumie sytuacji i staje się jeszcze bardziej sfrustrowany.
Psychospołeczne przyczyny psychopatii.
„Wszyscy rodzimy się psychopatami ”- będąc małymi dziećmi swobodnie wyrażamy swoje pragnienia, złość, nie odczuwamy poczucia winy i nie kontrolujemy naszych potrzeb. Niektóre osoby pozostają na tym etapie, a inne przechodzą na wyższy szczebel rozwoju emocjonalnego.
Niektórzy psychoanalitycy za główną przyczynę psychopatii uważają rodzinne uwarunkowania. Dzielą się oni w swych poglądach na 2 nurty:
@ zwolenników tezy o narcyzmie jako najważniejszym czynnikiem psychopatii wg. Freuda
przychodzimy na świat w stanie całkowitego narcyzmu
jeśli dziecko otrzyma dobrą opiekę od rodziców, przejdzie do następnego etapu rozwoju umysłowego
jeżeli opieka będzie niestaranna lub w ogóle jej nie będzie , może pojawić się „narcyzm wtórny”, który stanowi jądro osobowości psychopatycznej.
cechy narcystyczne utrzymują się u dziecka , także wtedy gdy opiekun przejawia cechy nasilonego narcyzmu ( przejawia się to poprzez otaczanie dziecko przesadną opieką, utrudniając mu w ten sposób proces usamodzielniania się ).
@ zwolenników tezy o niedorozwoju superego
chodzi tu o niedorozwój superego a także jego przerost
niedorozwój może wystąpić w 2 przypadkach
gdy dziecko nie ma się z kim identyfikować
kiedy osoby z którymi identyfikuje się dziecko stanowią nieodpowiednie wzorce
Przerost superego wg A. Aichhorna ma miejsce wtedy, gdy superego zaczyna bezlitośnie wzrastać w miarę spełniania jego żądań. Nie może ono zostać w pełni zaspokojone, dlatego pozostawia w psychice ślad w postaci poczucia winy .