ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE DIAGNOSTYKA

1 TEORETYCZNE POSTAWY DIAGNOSTYKI PED, POJECIE, RODZAJE I TYPY DIAGNOZ

DIAGNOZA - jest to rozpoznanie na podstawie zebranych objawów i znanych ogólnych prawidłowości badanego , złożonego stanu rzeczy przez przyporządkowanie go do typu lub gatunku , dalej przez wyjaśnienie genetyczne i celowościowe , określenie jego fazy obecnej i przewidywanego rozwoju ( S . Ziemski 1973 )

RODZAJE PROCEDUR DIAGNOSTYCZNYCH

-statystyczna -dany moment czasowy

-dynamiczna- pewny przedział czasowy

-diachroniczna ( poprzeczna ) - realizowana na różnych próbach z populacji w tym samym czasie

-synchroniczna ( podłużna ) - realizowana w różnych momentach czasowych

Aby postawić prawidłową diagnozę trzeba postawić cel diagnozy . Powinien być jak najbardziej przejrzysty i jasny . Prócz celu ogólnego badacz musi te cele zoperacjonizować - zdania twierdzące z użyciem czasowników behawioralnych

DIAGNOZY CZĄSTKOWE (ASPEKTY DIAGNOZY): 1. diagnoza Klasyfikująca - jest najbardziej rozwinięta w naukach przyrodniczych. Ze względu na konieczność znalezienia w danych przedmiotach, gatunkach lub procesach cech specyficznie istotnych i zarazem podstawowych pozwalających jednocześnie odróżnić dany gatunek od drugiego 2. diagnoza genetyczna - stanowi drugie etap pełnej diagnozy rozwiniętej. Pozwala wyjaśnić rozwój danego procesu, czy też stanu badanego przedmiotu. Ujawnia ciąg rozwojowy, który doprowadził do stanu obecnego 3. diagnoza celowości - wyjaśnia jakie zmiany w funkcjonowaniu układu całości wywołuje dany proces, czy stan rzeczy i jaka na niego oddziałuje, np. zaburzenie jednego organu ma bezpośrednie znaczenie dla całego organizmu; lub nie zdolność do pracy jednej osoby z zespołu ma znaczenie dla całości zespołu np. w zwiększeniu zadań dla pozostałych członków. 4. diagnoza fazy - znajduje zastosowanie w rozwijających się dynamicznie zjawiskach, organizmach, instytucjach, chorobach. Ustalenie fazy pozwala określić stopień rozwoju badanych procesów i stanowi podstawę do przewidywania dalszego ich rozwoju np. w przyrodzie faza rozwojowa. W tym typie diagnozy stosuje się rozumowanie progresywne (wzrost funkcji narządów) lub regresywne. 5. diagnoza rozwojowa lub prognostyczna - to przewidywanie dalszego rozwoju badanego procesu czy stanu rzeczy. Opiera się na poprzednich etapach i jest ich bezpośrednim wynikiem. Na ich podstawie wnioskuje się o rozwoju stadiów przyszłych.

2 DIAGNOZA W BADANIACH I PROJEKTOWANIU PED

DIAGNOZA W BADANIACH I PROJEKTOWANIE PEDAGOGICZNE

W dziedzinie pedagogiki podobnie jak w innych dziedzinach racjonalnego działania istnieją dwie dziedziny problemów: poznawcze i decyzyjne. Analogicznie istnieją dwa rodzaje diagnoz: poznawcze i decyzyjne. W zorganizowanej działalności wychowawczej diagnoza ma zastosowanie w trzech zakresach:

1. bezpośrednio w procesie wychowania

2. w poradnictwie pedagogicznym (także w doradztwie i ekspertyzach)

3. ekspertyzach działalności organizatorskiej np. w wychowaniu i kierowaniu zespołami pedagogicznymi.

Pedagogika jako dyscyplina empiryczna stwarza szczególnie pole badaniom diagnostycznym. Można ją nazwać teorią projektowania czynności wychowawczych, a głównymi jej cechami uzasadniającymi takie sformułowanie są czynności diagnostyczne i projektanckie. Jedną z głównych cech tej dyscypliny jako praktycznej i stosowanej nauki empirycznej jest rodzaj pytań, jaki stawia. Zazwyczaj trzeba udzielić odpowiedzi na pytanie, co należy uczynić, aby było właśnie tak. Odpowiedź na takie pytanie występuje w postaci dyrektyw działania, którym towarzyszy uzasadnienie w postaci tzw. podstaw teoretycznych tych dyrektyw. Powyższe sformułowanie w sposób uproszczony wyjaśnia, co to znaczy, że pedagogika zajmuje się teorią projektowania czynności wychowawczych.

Diagnoza stosowana w działalności praktycznej w odróżnieniu od diagnozy stosowanej w badaniach naukowych jest praktyczna, realizacyjna i decyzyjna. Główną jej cechą jest przeprowadzenie w ścisłym związku z projektowaniem pedagogicznym i z myślą o uzyskaniu podstawy do decyzji pedagogicznej.

PROJEKTOWANIE - zespół czynności, które wymagają wiedzy o zależnościach (w oparciu o badania własne i badania dyscyplin współdziałających) służące projektowaniu pedagogicznemu.

W projektowaniu pedagogicznym szczególnie wyraźnie występuje praktyczny problem wykonalności dyrektywy i inny związany z nim w działalności zależności między metodą działania a skutkami (rezultatami w pracy pedagogicznej).

W procedurze projektowania konieczne jest uwzględnienie sprawy wykonalności wzorca. Nieraz nie potrafimy zlikwidować problemu, chociaż znamy skutki, które je powodują np. przestępczość. Dużą rolę w likwidacji problemu będzie miało zastosowanie odpowiednich metod działania, które oprócz oddziaływania na:

1. indywiduum, będą oddziaływać również na

2. grupę (metoda grupowa) i

3. środowisko 9 metoda środowiskowa).

Zespolenie tych trzech metod działania następuje z jednoczesnym zastosowaniem trzech rodzajów diagnoz:

1. osobniczej

2. grup

3. środowiskowej.

Aby efekt końcowy był skuteczny pedagogika musi również współdziałać z innymi dyscyplinami jak psychologia, medycyna, polityka społeczna itp.

Kwestia współdziałania różnych dyscyplin w procedurze współdziałania projektowania pedagogicznego występuje także w problemie dotyczących zależności zastosowanej metody od skutków jej stosowania.

Pedagog nie może ustalić prostej zależności między metodą działania, a skutkiem jej zastosowania. Niestety w praktyce funkcjonują takie dyrektywy oparte na złudzeniu, że istnieją takie proste lub bezpośrednie zależności. Metoda nie jest jedynym składnikiem wyznaczającym wynik działania, bo dyrektywy projektanckie mają postać złożoną.

Rodzaje podstaw teoretycznych do celów dotyczących projektowania:

1. zdarzenie, które postępuje po sobie stale

2. zdarzenie, które następuje z mniejszym lub większym prawdopodobieństwem.

3 DIAGNOZA ELEMENTOW ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZEGO

4 METODOLOGIA DIAGNOZY

DIAGNOSTYKA PEDAGOGICZNA

- Diagnostyka pedagogiczna jako metodologia diagnozy - szerokoprofilowe ujęcie terminu diagnoza

- Teoretyczny i praktyczny charakter badań pedagogicznych , procedura diagnostyczna w pedagogice empirycznej

-Teoretyczny i praktyczny charakter badań pedagogicznych - etyczne problemy diagnostyki , kontakt interpersonalny pedagogiki (psychologiczne odniesienie diagnozy)

DIAGNOSTYKA PEDAGOGICZNA JAKO METODOLOGIA

Diagnoza specyficzna dziedziny pedagogicznej

-diagnoza pedagogiczna środowiska (pedagogika społeczna)

-diagnoza psychologiczno - pedagogiczna (pedagogika specjalna)

-diagnoza w wychowaniu resocjalizującym (resocjalizacja zajmuje się diagnostyką w zakładach karnych, wiezieniu , pogotowiu opiekuńczo - wychowawczym

-diagnostyka opiekuńcza (diagnoza rodziny,dotyczy też życia szkoły, formalne i nieformalne grupy społeczne)

-diagnostyka edukacyjna(dydaktyka)

-diagnostyka pracy kulturalno - wychowawczej (pedagogika kulturalno oświatowa)

-diagnostyka pracy socjalno - wychowawczej (dworactwo socjalne , różna forma opieki społecznej)

METODOLOGIA DIAGNOZY

Przez metodę diagnozy będziemy rozumieli wszelkie racjonalnie uzasadnione sposoby postępowania diagnostyczne :

-zaplanowanie toku diagnostycznego

-konstruowanie, dobór oraz zastosowanie technik zebrania i opisu cech badanego przedmiotu

-rozumowanie diagnostyczne łącznie z weryfikacją diagnozy- charakter indukcyjny

-czynności diagnostyczne

-całościowa, ostateczna ocena wyników postępowania pedagogicznego

-często rola pedagoga powinna koncentrować się na opisaniu zjawisk a nie na opiniowaniu zjawisk

Centralnym problemem metodologicznym jest zatem adekwatność metod do celu diagnozy i zamierzeń pedagogicznych. Uogólniając nie istnieją gotowe metody diagnozy w konkretnym przypadku, istnieją różne wzorce, próby.

Badanie psychopedagogiczne- metoda rutynowa-to obserwacja - jest czynnością badawczą polegającą na gromadzeniu danych drogą spostrzeżeń (T. Pilch, 1996).

5 DIAGNOZOWANIE SYTUACJI DZIECKA DZIECKA RODZINIE

6 CZYNNIKI OPISUJACE RODZINE

7 ZASADY DIAGNOZOWANIA

8 NARZEDZIA DIAGNOSTYCZNE DYTYCZACE FUNKCJONOWANIA RODZINY(STRATEGIA ZOGNOSKOWANA I CALOSCIOWA!!)

STRATEGIA CAŁOŚCIOWA RODZINY : tematy

-koncepcje Heleny Radlińskiej - jak diagnozowała środowisko rodzinne

-Arkusz schematyczny Józefa Piettera ?

-Koncepcje progu zagrożenia rozwoju dziecka w rodzinie - koncepcja Marynowicz , Hepka

-Diagnoza typologiczna rodziny - koncepcja Jacka Piekarskiego - diagnoza typologiczna

STRATEGIE ZOGNISKOWANE W BADANIU OBSZARÓW SPOŁECZNYCH

-Arkusz Sigelmana

-Kwestionariusz dla rodziców

-Autopercepcja wychowawcy i percepcja ucznia

Etyczne założenia dla pedagoga leczniczego badającego rodzinę:

1. rodzina nie może być traktowana przedmiotowo

2. nie jest obiektem doświadczalnym

3. traktowanie rodziny nie jako własności dla poszczególnych jej członków

Diagnoza życia w rodzinie wymaga:

 obiektywizmu

 dyskrecji

 ostrożności

 zaufania

 akceptacji działań interwencyjnych

Nie wywoływać krytycznych osądów rodziny przy dziecku. Nie gromadzić zbyt dużo materiału badawczego, bo zaciera się obraz. Nie wchodzić zbyt „głęboko” w rodzinę.

9 DIAGNOZOWANIE SYTUACJI DZIECKA SZKOLE

10 SYTUACJA SZKOLNA DZIECKA JAKO PRZEDMIOT OPISU

DIAGNOSTYCZNEGO

11 DIAGNOZA DOJRZALOSCI SZKOLNEJ

12 MODEL DOJRZALOSCI SZKOLNEJ

13 OGOLNE WSKAZNIKI PRZYSTOSOWANIA DZIECKA DO SZKOLY (NARZEDZIA)

14 DIAGNOZA SYTUACJI SPOLECZNEJ DZIACKA W KLASIE SZKOLNEJ

15 SPOSOBY POZNAWANIA UCZNIA-WYCHOWAWNA (NARZEDZIA)

16 DIAGNOZOWANIE OSIAGNIEC DIAGNOZOWANIE NIEPOWODZEN SZKOLNYCH

17 DIAGNOZOWANIE SPECYFICZNYCH TRUDNOSCI W NAUCE

18 SYNDROM NIEADEKWATNYCH OSIAGNIEC JAKO NIEPOWODZENIE

UCZNIOW ZDOLNYCH

19 EWALUACJA JAKO PRZEDMIOT DIAGNOSTYKI EDUKACYJNEJ

20 DIAGNOSTYCZNA FUNKCJA OCENY SZKOLNEJ

21 EWALUACJA DYDAKTYCZNA JAKO RODZAJ BADAN DIAGNOSTYCZNYCH

---