Partie polityczne i organizacje społeczne w Chinach

Chiny są krajem, w którym istnieje wiele partii politycznych, ale ich realny wpływ na sytuację w kraju jest zróżnicowany. Dominująca i najliczniejsza  Komunistyczna Partia Chin (KPCh, chiń. zhongguo gong chan dang) została założona w lipcu 1921 r. Obecnie liczy 64 mln członków. Do 1949 musiała rywalizować o władzę z nacjonalistycznym Kuomintangiem. W 1949 r. z inicjatywy KPCh powołano najwyższy organ ustawodawczy w państwie tj. Centralną Ludową Radę Rządową, pod przewodnictwem Mao Ze Donga. Funkcję rządu sprawowała Rada Administracyjna, pod przewodnictwem Zhou Enlaia. Władzę w terenie sprawowały Wojskowe Komitety Kontroli (zwane później Wojskowymi Radami Administracyjnymi).

Na przełomie 1953 i 1954 odbyły się powszechne wybory do Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych (OZPL). W 1954 r. uchwalona została pierwsza konstytucja. Kolejne uchwalane były w latach 1975, 1978 i 1982. Obecnie KPCh lansuje, opracowaną przez Jiang Zemina, teorię “trzech reprezentacji”, polegającą na dopuszczeniu do władzy, oprócz robotników i chłopów, także prywatnych przedsiębiorców. Znalazło to odzwierciedlenie w ostatnich poprawkach do konstytucji.

System partyjny i związkowy.

Według konstytucji, kierowniczą siłą polityczną w ChRL jest Komunistyczna Partia Chin (KPCh).

Działają też tzw. partie sojusznicze liczące:

1.Chiński Rewolucyjny Komitet Kuomintangu (zał. 1948),60 tys. os.

2.Chińska Liga Demokratyczna (zał. 1941), 145 tys. os. 

3.Stowarzyszenie Odbudowy Narodowej (zał. 1945),78 tys. os.

4. Chińskie Stowarzyszenie Popierania i Rozwoju Demokracji (zał. 1945), 74 tys. os.

5. Chińska Demokratyczna Partia Chłopsko - Robotnicza (zał. 1930), 74 tys. os.

6. Chińska Partia Dążenia do Sprawiedliwości (zał. 1948), 18 tys. os.

7. Stowarzyszenie 3-go Września (zał. 1945), 78 tys. os.

8. Tajwańska Liga Samorządu Demokratycznego (zał. 1947), 1,8 tys. os.

Partie te wraz z KPCh wchodzą w skład Chińskiej Ludowej Rady Polityczno-Konsultatywnej, organizacji zajmującej się współpracą między partiami. W czasie posiedzenia plenarnego przedstawiciele partii politycznych mogą się konsultować i naradzać nad najważniejszymi, bieżącymi sprawami w państwie.

Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych

Główne organizacje społeczne:

1. Chiński Związek Młodzieży Komunistycznej (zał. 1922), liczący 56 mln. os. 

2. Ogólnochińska Federacja Związków Zawodowych (zał. 1921), 120 mln os.

3. Ogólnochińska Liga Kobiet (zał. 1949).

4. Ogólnochińska Federacja Przemysłu i Handlu (zał.1953).

System polityczny.

Chiny są republiką socjalistyczną, w której władza sprawowana jest przez Komunistyczną Partię Chin (KPCh).

Według obowiązującej konstytucji z 1982 r., najwyższym organem władzy ustawodawczej jest jednoizbowe Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych (OZPL), wybierane na 5-letnią kadencję. Zasiadają w nim deputowani wybierani w wyborach pośrednich. Czynne prawo wyborcze przysługuje zgromadzeniom przedstawicieli ludowych prowincji, regionów autonomicznych, miast wydzielonych i armii.

OZPL m.in: uchwala konstytucję i ustawy, rozpatruje i zatwierdza budżet, rozpatruje i zatwierdza narodowe plany gospodarcze.

Pracami OZPL kieruje wybierany przez nie Stały Komitet, który zwołuje sesje OZPL (na czele z przewodniczącym). Jest on najwyższą władzą państwową, gdy nie obraduje OZPL. Wydaje dekrety i niektóre ustawy między sesjami OZPL. Ratyfikuje umowy międzynarodowe. W kwestiach spornych dokonuje wykładni prawa oraz zatwierdza wybór premiera i członków rządu.

Głową państwa jest przewodniczący ChRL, wybierany na 5 lat przez OZPL. Do jego kompetencji należy mianowanie premiera, desygnowanego przez OZPL. Realizuje on także postanowienia OZPL i Stałego Komitetu. Publikuje ustawy i rozporządzenia, powołuje i odwołuje członków Rady Państwowej, powołuje i odwołuje przedstawicieli akredytowanych za granicą, zatwierdza i anuluje umowy międzynarodowe. Obecnie przewodniczącym ChRL jest Hu Jintao.

Władzę wykonawczą sprawuje Rada Państwowa (pełniąca funkcję rządu) mianowana przez premiera. Jest najwyższym organem administracyjnym państwa. Obecnie liczy 28 ministrów. Rada realizuje ustawy, jest odpowiedzialna przed OZPL i Stałym Komitetem. Konstytuja nakłada na nią obowiązek składania okresowych sprawozdań ze swojej działalności.

Jednostkami wymiaru sprawiedliwości są: Najwyższy Sąd Ludowy, sądy ludowe (powoływane przez terenowe zgromadzenia przedstawicieli ludowych), sądy wojskowe i specjalne. Przewodniczący Najwyższego Sądu Ludowego jest wybierany przez OZPL.

Organem nadzoru prawnego jest Prokuratura Generalna. Prowadzi ona nadzór nad działalnością organów ścigania, wnosi akty oskarżenia, decyduje o aresztowaniu podejrzanych, kontroluje działalność sądów ludowych, służby więziennej, ustanawia oskarżyciela publicznego.

Centralna Komisja Wojskowa jest najwyższym organem wojskowym odpowiedzialnym za kierowanie siłami zbrojnymi państwa. W ich skład wchodzą: Chińska Armia Ludowo -Wyzwoleńcza, Chińska Ludowa Policja Zbrojna, Milicja. Obecnie przewodniczącym CKW jest Hu Jintao. Przewodniczących Centralnej Komisji Wojskowej i Prokuratury Generalnej wybiera OZPL.

Prezydent

Hu Jintao urodził się grudniu 1942 roku w Jixi. W 1964 roku ukończył studia na znanym chińskim Uniwersytecie Tsinghua, na kierunku inżynierii ochrony zasobów wodnych. Wstąpił do KPCh w 1964 roku. Przed „Rewolucją kulturalną” pełnił funkcję instruktora politycznego na swojej macierzystej uczelni. Następnie pracował w prowincji Gansu w urzędach nadzorujacych gospodarkę wodną i budownictwo, dochodząc do rangi sekretarza i dyrektora.

Od początku lat osiemdziesiątych przewodniczył Chińskiemu Związkowi Młodzieży i Ogólnochińskiemu Zrzeszeniu Młodzieży Komunistycznej. Sprawował również funkcję przewodniczącego KC w Tybetańskim  Regionie Autonomicznym. Od lat 90-tych należy do Komitetu Centralnego KPCh.

15 III 2003 roku Hu Jintao zostal wybrany na prezydenta Chińskiej Republiki Ludowej. Jednocześnie sprawuje również funkcję Sekretarza Generalnego Komitetu Centralnego KPCh, wiceprzewodniczącego Centralnej Komisji Wojskowej KPCh oraz  wiceprzewodniczącego Centralnej Komisji Wojskowej CHRL.

Premier

Wen Jiabao urodził się we wrześniu 1942 roku w Tianjin. Po studiach na wydziale Geologii w Pekińskim Instytucie Geologicznym otrzymał tytuł magistra inżyniera. Jeszcze podczas studiów, w 1965 roku, wstąpił do KPCh. Pracował od 1967 roku, początkowo jako inspektor techniczny i polityczny w zespole specjalizującym się w badaniach geologicznych. Na przełomie lat 70- tych i 80- tych, Wen Jiabao awansował na stanowisko dyrektora Prowincjonalnego Biura Geologicznego w Gansu. Następnie pracował w Ministerstwie Górnictwa, a w latach 1983- 1985 w randze wiceministra. Od połowy lat 80-tych pełnił różne funkcje w Komitecie Centralnym KPCh. Był między innymi kilkakrotnie dyrektorem kancelarii KC, członkiem sekretariatu i Biura Politycznego KC oraz wicepremierem Rady Państwa. W 2003 rozpoczął 5-letnią kadencję na stanowisku premiera.

 

---