64. AKTUALNE PROBLEMY POLITYCZNE ROSJI I INNYCH BYŁYCH PAŃSTW ZWIĄZKOWYCH

ROSJA

• republika federalna

• prezydent: Dimitrij Miedwiediew (od marca 2008)

• premier: Wladymir Putin

• 7.10.2006 zabójstwo Anny Politkowskiej

• 24.11.2006 zmarł Aleksander Litwinienko

• prowadził dochodzenie w/s zabójstwa Politkowskiej

• został otruty na początku listopada; o swoje otrucie oskarżał Władimira Putina

• 7.01.2007 Rosja wstrzymała dostawy ropy rurociągiem "Przyjaźń" na Białoruś, odcinając tym samym dostawy do Polski i Niemiec

• Rosja sprzeciwia się budowie elementów tarczy antyrakietowej w Polsce i Czechach; 3.06.2007 Putin zagroził wycelowaniem rakiet w miasta i cele amerykańskie

• 2.12.2007 odbyły się wybory parlamentarne

• najwięcej mandatów uzyskała proprezydencka partia Jedna Rosja, na drugim miejscu znaleźli się komuniści

• opozycja oskarżała władze o nadużycia przedwyborcze; wśród szykan wobec opozycji można wymienić m.in. zatrzymanie lidera Innej Rosji- Garii Kasparowa

• organizację wyborów skrytykowała m.in. Angela Merkel

• przebieg kampanii wyborczej negatywnie ocenili również przedstawiciele Rady Europy i OBWE

• 7- 12.08.2008 konflikt rosyjsko- gruziński (-> Gruzja)

• rosyjsko- ukraiński konflikt gazowy

• jego początki sięgają początku lat 90. XX w.

• dotyczy spłaty ukraińskiego zadłużenia

• Rosja kilkakrotnie groziła wstrzymaniem, bądź redukcją dostaw gazu na Ukrainę

• m.in. w marcu 2008 nastąpiła redukcja dostaw o 50%

• ostatni konflikt miał miejsce na początku 2009r.

• grudzień 2008- Rosja zagroziła cięciami w dostawach gazu jeśli Ukraina nie spłaci części swojego zadłużenia; Gazprom oskarżył również Naftohaz o szantaż i ujawnił informację o otrzymaniu pisma od Naftohazu, w którym grozi przejęciem gazu dostarczanego do UE przez Ukrainę

• 1.01.2009 Gazprom wstrzymał dostawy Gazu na Ukrainę

• 19.01. 2009 zostało zawarte porozumienie w/s tranzytu gazu między Gazpromem a Naftohozem

• 16.04.2009 zakończyła się II wojna czeczeńska

• 1.11.1991 powstała niepodległa Czeczenia

• 31.03.1992 Czeczenia odmówiła podpisania układu federacyjnego z Rosją

• prowadzona przez Czeczenów polityka niepodległości sprowokowała rosyjskie interwencje militarne

• 1994- 1996 I wojna w Czeczenii

• 1999- 2009 II wojna w Czeczenii

BIAŁORUŚ

• republika prezydencka

• prezydent: Aleksandr Łukaszenko

• premier: Siarhiej Sidorski

• sytuacja mniejszości polskiej na Białorusi

• w 2005 przewodniczącą Związku Polaków na Białorusi została Andżelika Borys

• zjazd został unieważniony przez władze Białorusi

• na powtórnym zjeździe przewodniczącym ZPB został Józef Łucznik (nie uznawany przez władze polskie, które nadal uznawały Borys)

• 15.03.2009 przewodniczącą ZPB ponownie została wybrana Borys

• 28.09.2008- wybory parlamentarne

• UE obiecała zniesienie sankcji w zamian za uczciwe głosowanie

• władze Białorusi umożliwiły głosowanie przedterminowe

• opozycja nie uznała wyników

• w/g OBWE wybory nie spełniły standardów demokratycznych

UZBEKISTAN

• republika autorytarna

• prezydent: Islom Karimov

• premier: Shavkat Mirziyoyew

• 1.01.2008 zniesiono karę śmierci

KAZACHSTAN

• republika

• prezydent: Nursułtan Nazarbajew

• premier: Karim Masimow

GRUZJA

• republika prezydencka

• prezydent: Micheil Saakaszwili

• premier: Nika Gilauri

• 5.01.2008- przyspieszone wybory prezydenckie, połączone z referendum

• decyzja prezydenta Saakaszwilego o wcześniejszych wyborach była to reakcją na demonstracje opozycji domagającej się wcześniejszych wyborów

• 25.11. Saakaszwili zrezygnował z urzędu prezydenta aby mógł ubiegać się o reelekcję

• OBWE uznała że spełniły standardy demokratyczne

• w referendum 72,5% Gruzinów opowiedziało się za przystąpieniem ich kraju do NATO

• 21.05.2008 przyspieszone wybory parlamentarne

• wygrał Zjednoczony Ruch Narodowy prezydenta Saakaszwilego

• 7-12.08.2008 konflikt rosyjsko- gruziński

• 2007- Gruzja zaaprobowała utworzenie Autonomicznej Republiki Osetii Południowej

• ogłoszenie niepodległości przez Kosowo w 2008 zachęciło władze Osetii do oderwania się od Gruzji; prezydent Osetii Południowej zapowiedział, że będzie domagał się o to aby Rosja uznała Osetię za część Federacji Rosyjskiej

• sierpień 2008- zerwanie rozmów gruzińsko- osetyjskich; Gruzja przystąpiła do zbrojnego zajmowania terytorium Osetii; w odpowiedzi na działania gruzińskie Rosja dokonała inwazji na Gruzję

• 16.08.- rozejm

• 26.08. Rosja uznała niepodległość Abchazji i Osetii Południowej

AZERBEJDŻAN

• republika

• prezydent: Ilham Əliyev

• wybory odbyły się 15.10.2008

• w/g OBWE nie spełniły wymogów pluralizmu i demokracji

• premier: Artur Rasizade

MOŁDAWIA

• republika

• prezydent: Vladimir Voronin

• premier: Zinaida Greceanii

• 5.04.2009 wybory parlamentarne

• zwyciężyła Partia Komunistów

• komuniści prawdopodobnie będą mogli sformułować rząd oraz wybrać prezydenta

ŁOTWA

• republika parlamentarna

• prezydent: Valdis Zatlers

• premier: Valdis Dombrovskis

• członek UE od 1.05.2004

• 2.08.2008 odbyło się referendum w/s zmiany konstytucji, tak aby umożliwić obywatelom rozwiązanie parlamentu

KIRGISTAN

• republika

• prezydent: Kurmanbek Bakijew

• premier: Igor Chudinow

• 16.12.2007 odbyły się wybory parlamentarne w wyniku których do parlamentu wszedł tylko blok prezydencki

TADŻYKISTAN

• republika

• prezydent: Emonali Rahmon

• premier: Akił Akiłow

ARMENIA

• republika

• prezydent: Serż Sarkisjan

• wybory odbyły się 19.02.2008

• Serż Sarkisjan wygrał w I turze

• kolejny wynik uzyskał Lewon Ter- Petrosjan

• opozycja nie uznała wyników

• w/g OBWE wybory spełniły standardy demokratyczne

• Ter- Petrosjan został uwięziony przez władze w areszcie domowym

• 1.03.2008 demonstracja podczas której opozycja domagała się uwolnienia Ter- Petrosjana (doszło do zamieszek i starć z policją; zginęło 8 osób)

• do 20.03. obowiązywał stan wyjątkowy

• premier: Tigran Sarkisjan

TURKMENISTAN

• republika

• prezydent: Gurbanguly Berdimuhamedow

• system jednopartyjny

• 14, 28.12.2008 wybory parlamentarne (niemal wszyscy kandydaci reprezentowali Demokratyczną Partię Turkmenistanu)

ESTONIA

• republika parlamentarna

• prezydent: Toomas Hendrik Ilves

• premier: Andrus Ansip

• członek UE od 1.05.2004

• 4.03.2007 wybory parlamentarne

• Estończycy mieli możliwość głosowania przez Internet

• najwięcej mandatów uzyskała Estońska Partia Reform

• 26.04.2007 zamieszki w Tallinie związane z usunięciem "Brązowego Żołnierza"

• został odsłonięty w 1947, w rocznicę wkroczenia wojsk radzieckich do Tallina

• zlokalizowany przy mogile zawierającej szczątki radzieckich żołnierzy

• w 2007 władze estońskie zdecydowały o jego przeniesieniu

• doszło do protestów rosyjskiej mniejszości narodowej, prawdopodobnie inspirowanych z Rosji