Technikum i Liceum WOS

Klasa I Lekcja 34 Dział: Władza ustawodawcza

Temat: Władza ustawodawcza w Polsce - sejm i senat.

1. Rola sejmu i senatu (sejm VI kadencja a senat VII)

• Sejm i senat - organy władzy ustawodawczej (legislatywa)

• Sejm (izba pierwsza -niższa)

• Senat (izba druga - wyższa) razem tworzą:

• Parlament - najwyższy organ przedstawicielski, który bezpośrednio reprezentuje naród i jego imieniu podejmuje decyzje

2. Wybory do sejmu i senatu

• Wybory zarządza - prezydent najpóźniej na 90 dni przed upływem obecnego parlamentu

• Kadencja trwa 4 lata - początek pierwsze posiedzenie jej skrócenie:

• Uchwała sejmu większością kwalifikowaną 2/3 głosów

• 
  Sejm 3 raz nie udzielił stworzonemu rządowi wotum zaufania prez.

• Gdy w ciągu 4 miesięcy od złożenia w sejmie budżetu nie zostanie uchwalony skraca

a. Sejm - wybory 460 posłów - pięcioprzymiotnikowe - (ordynacja proporcjonalna)

• Powszechne - nie ma cenzusu - każdy ma prawo głosować- czynne prawo 18, bierne 21

• Równe - każdy wyborca ma jeden głos i każdy jest jednakowo ważny

• Bezpośrednie - posła wybiera wyborca

• Proporcjonalne - partia otrzymuje mandaty proporcjonalnie do liczby uzyskanych głosów

• Tajne - karty wypełniamy za zasłonami i niepodpisane wrzucamy do urny

b. senat - wybór 100 senatorów (ordynacja większościowa)

• Powszechne- niema cenzusu - każdy ma prawo głosować - czynne prawo 18, bierne 30

• Bezpośrednie - posła wybieram wyborca

• Większościowe - mandaty dla tych, którzy w danym okręgu uzyskali najwięcej głosów

• Tajne - karty wypełniamy za zasłonami i niepodpisane wrzucamy do urny

• Podział mandatów poselskich -tylko partie, które zdobyły, co najmniej 5% a koalicja 8% - tzw. progi wyborcze (nie dotyczą komitetów mniejszości narodowych)

• Kandydatów mogą zgłaszać partie polityczne i obywatele

• Wybory przeprowadza - PKW, Okręgowe KW, Obwodowe KW

• SN -przyjmuje protesty i podejmuje decyzje o ważności/nieważności wyborów

• Cisza wyborcza na 24 h przed dniem wyborów -trwa do zakończenia głosowania

• Finansowanie kampanii wyborczej jest jawne

3. Posłowie i senatorowie

a. Mandat parlamentarny ma charakter:

• Przedstawicielski - pełnomocnictwo do sprawowania urzędu od wyborców

• Generalny -wyraża wole narodu i ma kierować się interesami ogółu obywateli

• Niezależny (wolny) - posła nie obowiązują instrukcje wyborcze

• Nieodwołalny - nie można parlamentarzystów odwołać

b. immunitet parlamentarny- nietykalność osobista członków parlamentu

• Nie można parlamentarzystów pociągnąć do odpowiedzialności karnej lub aresztować (nietykalność) bez zgody sejmu (Art. 105) (zrzeczenie się immunitetu, odebranie immunitetu).

c. Zasada rozdzielności mandatu i innych funkcji publicznych (nie można łączyć funkcji parlamentarnych np. z prezes NIK, prezesa NBP)

d. posłowie i senatorzy tworzą kluby parlamentarne ( min.15 posłów lub 7 senatorów) lub koła poselskie (min.3 osoby) -zrzeszają one przedstawicieli poszczególnych partii

• Kluby mają własne władze i regulaminy - często stosują dyscyplinę klubową -zobowiązanie do głosowania w określony osób.

• Kluby można podzielić na:

• Koalicyjne - popierające rząd - (PO -209-T. Tomczykiewicz i PSL-31- S. Żelichowski

• Opozycyjne (PiS -159 -M. Błaszczak, Lewica -53-G. Napieralski) (stan I. 2011r.)

Zadanie domowe

1. Czy powinien istnieć immunitet parlamentarny? Przytaczając argumenty za i przeciw, zastanów się nad granicami możliwości wykorzystania immunitetu parlamentarnego

• Za - chroni posłów opozycji, sprzeciw jest nadużywany -wykroczenia drogowe

Pytania sprawdzające:

1. Wymień i scharakteryzuj zasady prawa wyborczego do sejmu RP

• Zasada powszechności - każdy ma prawo głosować równości - każdy jest jednakowo ważny, bezpośredniości - posła wybieram wyborca, proporcjonalności - partia otrzymuje mandaty proporcjonalnie do liczby uzyskanych głosów, tajności- karty wypełniamy za zasłonami

2. Wyjaśni, jakie charakter posiada mandat parlamentarzysty:

• Przedstawicielski - uprawnienie do sprawowania władzy pochodzi od wyborców, Generalny -wyraża wole całego narodu, Niezależny (wolny) - posła nie obowiązują instrukcje wyborcze, Nieodwołalny - nie można parlamentarzystów odwołać

3. Wyjaśni, co to jest immunitet parlamentarny

• Immunitet parlamentarny - przywilej, który nie pozwala na aresztowanie lub zatrzymanie posła/senatora bez zgody sejmu albo senatu

34