BIOMEDYCZNE PODSTAWY ROZWOJU I WYCHOWANIA

Rok akademicki 2011/2012

Ćwiczenia - 15 godz.

PROWADZĄCY:

dr Anita Szewd, dr Magdalena Skrzypczak, dr Anna Myszka, dr Magdalena Kosińska, dr Magdalena Durda, dr Oskar Nowak, mgr Sylwia Trambacz, mgr Elżbieta Bokiej, mgr Sylwia Łukasik

Ćwiczenia 1

Organizacja ćwiczeń

- omówienie programu

- literatura

- warunki zaliczenia (obecność, praca zaliczeniowa, kolokwium)

Informacje i omówienie wiedzy wymaganej do przystąpienia do zajęć:

1. Budowa i funkcje komórki zwierzęcej: błony biologiczne (mozaikowy model

budowy, amfipatyczność lipidów, transport przez błony); jądro komórkowe

(chromatyna jądrowa, budowa chromosomu metafazowego, typy morfologiczne

chromosomów, jąderko, sok jądrowy i zrąb jądra, otoczka jądrowa); rybosomy;

siateczka śródplazmatyczna; Aparat Golgiego; lizosomy; mitochondria; centriole

2. Kwasy nukleinowe: ogólna budowa i funkcje DNA i RNA (nukleotydy,

komplementarność zasad);

3. Podziały komórkowe: cykl komórkowy; mitoza; mejoza; zjawisko crossing - over

Ćwiczenie 2

1. Kod genetyczny: sposób zapisu informacji genetycznej (gen, locus, kodon,

antykodon); charakterystyka kodu genetycznego

2. Przepływ informacji genetycznej: (od genotypu do fenotypu) replikacja;

transkrypcja; translacja

3. Zaburzenia w przepływie informacji. Mutacje i przykłady zaburzeń przez nie

wywoływanych: genowe (tranzycja, transwersja, delecja, insercja, mutacje typu

zmiany sensu, typu nonsens, zmiany fazy odczytu); chromosomowe (strukturalne,

liczbowe).

Ćwiczenie 3

1. Omówienia podstawowych chorób genetycznych u człowieka

Ćwiczenie 4

1. I i II prawo Mendla: locus, gen, chromosom homologiczny, allel, allel wielokrotny,

homozygota, heterozygota, homozygota dominująca i recesywna, genotyp, fenotyp;

dziedziczenie według modelu dominującego, recesywnego i kodominującego;

dziedziczenie płci

2. Cechy sprzężone z płcią oraz cechy ograniczone płcią

3. Cechy jakościowe i ich determinacja genetyczna: dziedziczenie w układzie

grupowym AB0 oraz Rh; konflikt serologiczny w układzie Rh

4. Dziedziczenie cech ilościowych: pojęcie genów kumulatywnych; rodzaje cech

ilościowych; rozkład normalny cech ilościowych i jego interpretacja

Ćwiczenie 5

1. Praktyczne umiejętności posługiwania się I i II prawem Mendla - rozwiązywanie

krzyżówek i zadań genetycznych

Ćwiczenie 6

1. Projekcja filmu wprowadzającego w zagadnienia początków ludzkiego życia - „Cud

życia” lub „Narodziny życia”

2. Diagnostyka prenatalna

3. Czynniki teratogenne w rozwoju człowieka

Ćwiczenie 7

Dyskusja na wybrane tematy związane z zagadnieniami:

1. Etapy rozwoju postnatalnego

2. Rozwój biologiczny dziecka od urodzenia do pierwszego roku życia

3. Ciąże wielopłodowe: monozygotyczne, polizygotyczne, bliźnięta syjamskie.

4. Dojrzewanie dziewcząt

5. Dojrzewanie chłopców

6. Starzenie biologiczne człowieka (menopauza i „andropauza”)

Ćwiczenie 8

1. Kolokwium zaliczeniowe

Literatura:

1. Anatomia człowieka - dowolny podręcznik

2. Bartel H.: Embriologia PZWL, Warszawa 1999

3. Cieślik J. Wielopoziomowy rozwoj fenotypowy populacji i osobnika w ontogenezie, Wyd. Naukowe

UAM, Poznań

4. Cieślik J., Kaliszewska-Drozdowska M.D., Kaczmarek M., Dziecko Poznańskie ,90, Wydawnictwo

Naukowe Bogucki, Poznań 1994

5. Jaczewski A., B. Woynarowska [red.], Dojrzewanie, Wyd. Szk. i Ped., W-wa, 1982

6. Jopkiewicz A., Suliga E., Biologiczne podstawy rozwoju człowieka Radom-Kielce 1998

7. Kalat James W., Biologiczne podstawy psychologii, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2006

8. Lewiński W., Genetyka, Wydawnictwo „OPERON” 1998

9. Malinowski A., J. Strzałko [red.], Antropologia, PWN, W-wa - P-ń, 1985

10. Nowak St., Propedeutyka pediatrii, PZWL, W-wa, 1970

11. Ostrowski K., Embriologia człowieka, PZWL, W-wa,1985

12. Solomon E. P., L. R. Berg, D. W. Martin, C. A.,Villee, Biologia, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Wwa,

1996

13. Traczyk Z., Trzebski A., Fizjologia człowieka z elementami fizjologii stosowanej i klinicznej, t. 1 i 2,

1989, PZWL, Warszawa

14. Wolański N., Metody kontroli i normy rozwoju dzieci i młodzieŜy, PZWL, W-wa, 1975

15. Wolański N., Rozwoj biologiczny człowieka Podstawy auksologii, gerontologii i promocji zdrowia,

PWN, W-wa, 2005

---