Brian McHale

Od powieści modernistycznej do postmodernistycznej: zmiana dominanty

-brak oczywistego wyjaśnienia pojęcia „postmodernistyczny”; kto je stworzył? Arnold Tolbee, Charles Olson czy Randall Jarrell?

-Richard Kostelanetz: przedrostek „post” jest głupi, bo nie powinno się nazwy odnosić do innej

-John Barth: nazwa zamiast podkreślać rozwój, sugeruje rozczarowanie i nieporadność

-Charles Newman: ma dziwne skojarzenia z nadętymi artystami, kroczącymi z szyflami do śniegu za słoniami cyrkowymi

-nazwy nikt nie lubi, ale wszyscy jej używają

-propozycje n. zastępczej: surfikcja (Federman), powieść post-współczesna (Klinkowitz)

-nazwa znaczy tyle, co po-współczesny, czyli odnoszący się już dziś do przyszłości

-John Gardnem: „post-” w roli wzmacniacza

-Christine Brooke-Rose: to najbardziej nowoczesna nowoczesność

-przedmiot odniesień postmodernistów nie istnieje (jak łyżka w Matrixie)

-F. Kermode: postmodernizm to przedłużenie modernizmu na 3 -4 pokolenie; postm. Nie istnieje jako rzecz — jak renesans czy romantyzm fikcje historycznoliterackie

-Barth: literatura odnowy

-J.-F. Lyotard: ogólne warunki wiedzy we współczesnej sferze przepływu informacji

-I. Hassan: stadium na drodze duchowego pojednania

-produktywność dobrym kryterium

-najlepsza konstrukcja postm. — ta, która spełnia kryterium zainteresowania

-I. Hassan: POSTmodernIZM

IZM — zapowiada, że przedmiot odniesienia nie wiąże się tylko z chronologią, ale tworzy system poetycki i identyfikujący to, wobec czego postm. jest „post”; postm. następuje po modern., a nie jest postnowoczesny, czyli: postm. to poetyka dziedzicząca, lub konkurująca z poetyką modern.

POST — element historycznego następstwa, postm. wywodzi się z modern., a nie podąża za nim; sygnalizuje nieuchronną historyczność zjawisk literackich; „postmodernizm postępuje za modernizmem” — tautologia

-wyłanianie się zbioru form literackich literackich innego, wcześniejszego; narzędziem — formalistyczna dominanta

-DOMINANTA —twórcą określenia pewnie Jurij Tynianow, znamy je dzięki R. Jakobsonowi (1935): dominanta dominującym składnikiem dzieła

-Jakobson: stosuje dominantę nie tylko w obrębie jednego dzieła, ale i do analizy środków wierszotwórczych (rym, miara, intonacja — dominantami różnych epok); muzyka — dominanta romantyzmu, malarstwo — renesansu etc.

-jeden tekst może zawierać różne dominanty, w zależności od aspektu analizy i pytań stawianych tekstowi

-właściwości postm. w opozycji do właściwości modern.:

D. Lodge (5 strategii):

sprzeczność

nieciągłość

przypadkowość

nadmierność

krótkie spięcie

I. Hassan (7 rubryk modern.):

urbanizm

technologizm

dehumanizacja

prymitywizm

erotyzm

antynominzm

eksperymentalizm