PEDAGOGIKA PRZEDSZKOLNA dr Agnieszka Głowala

ĆWICZENIA I 18.10.2008 r.

LITERATURA:

1. A. Klim-Klimaszewska. Pedagogika przedszkolna. Warszawa 2005.

2. I. Dudzińska. Wychowanie i nauczanie w przedszkolu. Warszawa 1983.

3. M. Kwiatowska, Z. Topińska (red.). pedagogika przedszkolna. Warszawa 1977.

4. M Kwiatowska. Podstawy pedagogiki przedszkolnej. Warszawa 1983.

5. S. Guz. Edukacja przedszkolna w okresie przemian. Warszawa 1996.

6. D. Waloszek. Zasady edukacji dzieci w wieku przedszkolnym. Zielona Góra 1993.

7. D. Waloszek. Nauczyciel i dziecko. Organizacja warunków edukacji przedszkolnej. Zielona Góra 1998.

8. I. Adamek. Rozwiązywanie problemów przez dzieci. Kraków 1997.

9. J. Lubowiecka. M. Suświłło. Wybrane problemy wczesnej adaptacji.

10. E. Szefler. Aktualne problemy edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Bydgoszcz 2001.

11. B. Muchacka. Zabawy badawcze w edukacji przedszkolnej. Kraków 2000.

12. B. Muchacka. Stymulowanie aktywności poznawczej dzieci w przedszkolu. Kraków 2000.

13. A. Watoła. Komputerowe wspomaganie procesu kształtowania gotowości szkolnej dzieci sześcioletnich. Toruń 2006.

14. K. Duraj-Nowakowa. Tematy systemowe w przedszkolu. Geneza i założenia. Planowanie i przykłady.

Podział metod nauczania wg M. Kwiatkowskiej:

• metody czynne,

• metody percepcyjne,

• metody słowne.

Metody czynne:

• metoda samodzielnych doświadczeń - polega na stwarzaniu warunków do spontanicznej aktywności dziecka, kontaktów z otoczeniem społecznym, przyrodniczym, technicznym,

• metoda kierowania własną działalnością dziecka - zakłada większą ingerencję nauczyciela poprzez zachętę, sugestię, podsunięcie pomysłu, ocenę, nagrodę, włączenie się nauczyciela w działalność dziecka,

• metoda zadań stawianych dziecku - sytuacja związana z tym, że nauczyciel formułuje zadanie, które dziecko ma wykonać,

• metoda ćwiczeń - poprzez systematyczne powtarzanie czynności dziecko osiąga pewien nawyk ( musi być zaplanowane, zorganizowane, uporządkowane).

Metody percepcyjne:

• metoda obserwacji i pokazu - polega na stwarzaniu sytuacji, gdzie dziecko może skupić uwagę na określonych obiektach, zachowaniach,

• metoda przykładu - wiąże się z sytuacją, w której chcemy dać dziecku wzór postępowania w danej sytuacji,

• metoda uprzystępniania sztuki - wiąże się z sytuacjami, w których nauczyciel przygotowuje dziecko do odbioru sztuki i gdzie dziecko ma bezpośredni kontakt ze sztuką.

Metody słowne:

• rozmowy, opowiadania, zagadki - rozwijanie mowy, sfery poznawczej dziecka,

• objaśnienia i instrukcje - dziecko nabywa pewną sprawność, umiejętność, przyzwyczajenia, sprawność ruchową,

• sposoby społecznego porozumiewania - odwoływanie się do różnych umów społecznych, wyrażanie aprobaty i dezaprobaty nauczyciela, tłumaczenie, upominanie, sugerowanie,

• metoda żywego słowa - pobudza uczucia, procesy poznawcze, kontakt z literaturą piękną.

Drama jako metoda wychowawcza (Pankowska) - polega na rozwiązywaniu sytuacji problemowej poprzez działalność dzieci, do której nie są przygotowane.

Techniki dramy:

• rozgrzewka - pobudzenie lub wyciszenie jako wprowadzenie do podstawowej techniki dramy,

• gry i zabawy - o charakterze społecznym, interakcyjnym - zwrócenie na siebie uwagi, tzw. „przełamanie lodów”, ośmielenie, zachęcenie,

• elementy pantomimy - dzieci w sposób niewerbalny wyrażają określone treści, komunikują się, angażują bardzo emocjonalnie,

• stop-klatka (obraz zatrzymany w ruchu) - nauczyciel za pomocą klaśnięcia zatrzymuje obraz w ruchu, po czym następuje rozmowa na temat zaistniałego zdarzenia,

• tworzenie pomników, czyli rzeźba - dzieci w sposób plastyczny przedstawiają daną sytuację, pewne treści,

• etiudy dramowe - przedstawianie scenek na dany temat (w grupach),

• wywiady, rozmowy - dzieci przyjmują role pytającego i odpowiadającego,

• dokumentowanie - technika o charakterze dydaktycznym (gromadzenie przez dzieci materiałów na określony temat),

• spotkania - zebrania - zabawa w zebranie, na którym przedstawia się poglądy różnych osób,

• rysowanie i pisanie - dzieci za pomocą rysunków rozwiązują dany problem,

• ćwiczenia głosowe.

Zabawy inscenizacyjne i inscenizacja (metoda projektu) - polega na realizacji dużego zadania poprzez samodzielną pracę dzieci, najczęściej w grupach.

• projekt o charakterze teoretycznym,

• projekt o charakterze praktycznym,

• projekt teoretyczno-praktyczny.

Metody aktywizujące (Krzyżewska) - polegają na tym, że aktywność dziecka jest większa od aktywności nauczyciela:

• metody integracyjne - Krasnoludek, Pajęczynka, Graffiti,

• metody tworzenia i definiowania pojęć - kula śniegowa (definiowanie pojęć przez dolepianie),

• burza mózgów,

• promyczkowe uszeregowanie - dzieci wymyślają, z czym coś się wg nich wiąże,

• rybi szkielet,

• kosz i walizeczka (metoda ewaluacyjna) - dzieci mają możliwość oceny kogoś lub czegoś i wrzucania do kosza tego, co im się nie podoba, a do walizki tego, co budzi aprobatę,

• tarcza strzelecka (metoda ewaluacyjna).

Metody wychowania w przedszkolu: wg Łobockiego

Techniki:

• burza mózgów,

• technika sondażu, opinii o uczniach,

• technika swobodnych tekstów,

• trening spotkaniowy - w małych grupach uczymy dzieci, jak zachować się w konkretnych sytuacjach,

• improwizowana dramatyzacja - dzieci odgrywają sytuacje, które naprawdę przytrafiły się grupie (bardzo ważne z wychowawczego punktu widzenia),

• swobodna ekspresja plastyczna na temat,

• muzykoterapia,

• zindywidualizowane odpytywanie na stopnie,

• organizacja pomocy koleżeńskiej,

• bezpośrednie wspomaganie ucznia przez nauczyciela.

Wzmocnienia pozytywne i negatywne:

• technika bezpośredniej gratyfikacji - bezpośrednio po zaistniałym fakcie,

• technika zawierania kontraktu,

• technika sukcesywnej gratyfikacji,

• technika słownego napomnienia,

• technika chwilowej izolacji,

• technika ignorowania niepożądanych zachowań dzieci.

Na następne ćwiczenia:

• ćwiczenia rozwijające mowę,

• praca z książką,

• praca z ilustracją,

• przygotowanie do czytania i pisania.

3