linton kulturowe podstawy osobowosci


R. Linton „Kulturowe podstawy osobowości” 1945 

I. JEDNOSTKA, KULTURA I SPOŁECZEŃSTWO 
(j. - jednostka, k.- kultura, s.- społeczeństwo) 
Trudności w badaniu osobowości, kultury i społeczeństwa: 
- trzeba wykluczyć metody eksperymentalne 
- pomniejszanie wagi analiz konfiguracji na rzecz badania części aniżeli całości 
-brak dokładnych i dających się wykazać jednostek pomiaru większości zjawisk społ. i kulturowych 
Wewnętrzne właściwości kultury i społeczeństwa są tego rodzaju, że nie można stwarzać ich na zamówienie czy zapewnić ściśle kontrolowanych warunków badawczych. 
Osobowość , kultury i społeczeństwa to zawsze konfiguracje, w których uwzorowanie i ograniczenia całości są znaczenie ważniejsze niż którakolwiek z części składowych. 
Rozwój badań psychologicznych (zwłaszcza testów służących do analizy całościowej konfiguracji osobowości) przyczynia się do analizy całościowej konfiguracji osobowości. 
Osobowość stanowi dynamiczne kontinuum i chociaż ważne jest wykrycie jej treści, organizacji i funkcjonowania w danym momencie czasu, jeszcze ważniejsze jest odkrycie jej rozwoju , wzrostu i zmian (czego testy nie są w stanie dostarczyć). Najlepszym podejściem do problemu rozwoju osobowości musi pozostać studiowanie i porównywanie życiorysów jednostek, które można uzyskać od nich samych (psychoanaliza). 

We wcześniejszych podejściach naukowych jednostka, społeczeństwo i kultura traktowane były jako osobne dziedziny dociekań i stanowiły przedmiot odrębnych dyscyplin (język- psychologia, społeczeństwo - socjologia, kultura - antropologia kulturowa). Obecnie widoczne staje się ścisłe zespolenie i ciągłe interakcje pomiędzy kulturą, społeczeństwem i jednostką. Jednakże dla celów opisowych trzeba te trzy całości rozróżniać. 
Jednostki , ich potrzeby i zdolności stanowią podstawę wszystkich zjawisk społ. i kult. 
Społeczeństwa są zorganizowanymi grupami jednostek, które nauczyły się współpracować. 
Kultury są zorganizowanymi , powtarzalnymi reakcjami członków społeczeństwa, grupą wzorów zachowań. 
Potrzeby jednostki są tym co tworzy motywy jej zachowania, a wskutek tego i tym co leży u podstaw funkcjonowania społeczeństwa i kultury. 
Potrzeby fizjologiczne są pierwotne, a potrzeby psychiczne wtórne. Jednakże rozpatrywane jako motywy zachowania dorosłego osobnika zdają się występować w znacznej mierze równolegle. 
Trudność w klasyfikacji potrzeb psychicznych- każda potrzeba rzadko zostaje w wyraźnie jednoznacznej relacji z jakimś wzorem jawnego zachowania. Ludzkie działanie przyczynia się do zaspokojenia kilku różnych potrzeb (np. ubieramy się po to, by chronić swe ciało, ale także by zaspokoić swą próżność) 

Ważne potrzeby psychiczne: 
1. Pragnienie odzewu emocjonalnego ze strony innych jednostek- najbardziej wyróżniająca się i najtrwalsza potrzeba psychiczna. Potrzeba odzewu , zwłaszcza życzliwego, stanowi dla jednostki główny bodziec do społecznie akceptowanych zachowań. Ludzie przestrzegają zwyczajów ze względu na to, ze pragną aprobaty , jaki z obawy przed karą. 
2. Bezpieczeństwo na dłuższą metę- motywacja zachowań zorientowanych ku przyszłości 
3. Potrzeba nowych doświadczeń- znajduje wyraz w znanym zjawisku znudzenia i prowadzi do różnego rodzaju zachowań eksperymentalnych 

Rola potrzeb fizycznych i psychicznych w zachowani ludzkim ma charakter ściśle pierwszych przyczyn. Bez bodźca, jakiego dostarczają jednostka pozostawałaby bez ruchu. Jednakże form, jakie zachowanie przybiera, nigdy nie da się wyjaśnić tylko samymi motywującymi je potrzebami. Potrzeby to siły, których wyraz kształtuje się pod wpływem wielu innych czynników np. pod wpływem środowiska (składniki otoczenia i doświadczenia). Zachowanie jednostki jest bezpośrednio determinowane jej doświadczeniem, to zaś z kolei wywodzi się z jej kontaktów z otoczeniem. Poznanie otoczenia jest niezbędne w badaniu osobowości. 

Otoczenie jednostek ludzkich składa się z zorganizowanej grupy jednostek tj. społeczeństwa, a także charakterystycznego sposobu życia tej grupy tj. kultury. 

Człowiek nie posiada instynktów (W takim sensie jaki mają owady), musi nauczyć się wszystkiego co robi w praktyce lub w teorii. Toteż jednostka musi rozwinąć wzory zachowania. Mimo częściowego utrwalania wzorów przez proces formowania zwyczajów, nigdy nie stają się one stałe i niezmienne. Jednakże istnieją pewne typy doświadczeń wspólne dla całego rodzaju ludzkiego (np. każdy dorosły był niemowlęciem i wymagał opieki innych) 

Cechy społeczeństw: 
1. są jednostką znaczącą w walce gatunku ludzkiego o przetrwanie. Los jednostek zależy od grupy, do której nalezą. 
2. istnieją znaczenie dłużej niż trwa okres życia jakiejkolwiek poszczególnej jednostki. Jednostka musi przystosować się do wzoru życia grupowego, który wykrystalizował się wcześniej. 
3. Społeczeństwa stanowią funkcjonalne ,działające jednostki. Działają jako całość, choć składają się z osobników. Interesy jednostek podporządkowane są interesom całości. Przynależność do społ. zawsze jest poświeceniem w jakieś mierze swojej indywidualnej wolności 
4. działania niezbędne dla przetrwania społ. są wyznaczane i przydzielane poszczególnym członkom. Podział działalności nadaje społeczeństwu strukturę, organizację i zwartość. Przekształca grupę jednostek tworzących społeczeństwo z amorficznej masy w organizm. 

Proces socjalizacji polega na uczeniu się przez jednostki tego, co powinna robić dla innych i czego ma prawo od nich oczekiwać. 
Wzory kulturowe: 
- standardy zachowania 
- niezbędne do funkcjonowania społeczeństwa i dla jego trwałości 
- tworzy je zgodność zachowania i opinii. Reprezentują normalne, przewidywalne reakcje każdego członka społ. na poszczególne sytuacje 
- od konfiguracji wzorów kult. zależą pozycje w systemie społecznym (np. pracodawca. pracownik). Społeczeństwa utrwalają się , ucząc jednostki w każdym pokoleniu wzorów kult. wiążących się z tymi pozycjami społecznymi, które mają one zająć. 
- znaczna część zorientowana jest na zachowanie społeczeństwa niż na zaspokajanie potrzeb indywidualnych 
- muszą zawierać techniki zaszczepienia wartości systemu społecznego nowym osobnikom oraz kształtować ich do zajmowania poszczególnych miejsc w strukturze tego systemu 
- muszą zawierać techniki wynagradzania zachowania pożądanego społecznie i zniechęcania do zachowań społecznie niepożądanych. 
-muszą być ustanawiane jako wzory nawykowych reakcji części jego członków 

Kultura:- sposób życia jakiegoś społeczeństwa 
- niezbędny przewodnik po wszystkich sprawach życiowych 
- wpływa na system organizacji społeczeństwa 
-bez kultury niemożliwe byłoby istnienie społeczeństw jaki i przystosowanie się nowych członków grupy do życia. 

Podwójna rola jednostki: 
- jako prosta cząstka organizmu społecznego utrwala status quo 
-jako indywidualność pomaga zmienić ten status quo , gdy zajedzie taka potrzeba 
Nowych wynalazków dokonują ci, którzy cierpią w istniejących warunkach ,a nie ci, którzy czerpią z nich korzyści. 

Po to by jednostka mogła skutecznie funkcjonować jako cząstka społeczeństwa, musi przestrzegać stereotypowych form zachowania, czyli wzorów kulturowych. 
Społeczeństw ludzkie możliwe są dzięki zdolności integrowania w jedną konfigurację elementów zachowania, z których jedne służą zaspokajaniu potrzeb indywidualnych, inne zaś spełnianiu wymogów społecznych, także dzięki zdolności uczenia się i przekazywania takich konfiguracji jako całości, 

Predyspozycje osobowe jednostki przejawiają się nie w jej kulturowo uwarunkowanych reakcjach, lecz w jej odchyleniach od wzorów kulturowych. Stąd psycholog musi znać jakie zachowania narzuca jednostce społeczeństwo, aby dotrzeć do autentycznej jednostki. 

II. KULTURA 
Przejście od kolekcjonowania osobliwości do naukowego badania zachowania ludzkiego zostało poprzedzone pewnymi istotnymi zmianami punktu widzenia badacza:
1. uświadomienie sobie, że podobieństwa obyczajów różnych społeczeństw są znaczenie ważniejsze dla zrozumienia życia ludzkiego w ogólności aniżeli różnice. 
2. uświadomienie sobie, że wiele problemów można rozstrzygnąć tylko rozpatrując sposób życia poszczególnych społeczeństw jako całości 

KULTURA JEST KONFIGURACJĄ WYUCZONYCH ZACHOWAŃ I ICH REZULTATÓW, KTÓRYCH ELEMENTY SKŁADOWE SĄ PODZIELANE I PRZEKAZYWANE PRZEZ CZŁONKÓW DANEGO SPOŁECZŃSTWA 
- termin konfiguracja zakłada, ze różne zachowania i ich wyniki ,składające się na kulturę , są zorganizowane w pewną całość zgodnie z określonym wzorem 
- wyuczone zachowania określają zachowania , których formy zostały zmodyfikowane przez proces uczenia się 
- termin zachowanie - wszelkie formy aktywności jednostki, jawne czy ukryte , fizyczne czy psychiczne 
-rezultaty zachowania odnosi się do zjawisk dwóch zupełnie różnych porządków : psychicznego (postawy, system wartości, wiedza) i materialnego 
-zwrot podzielane oznacza ,ze określony wzór zachowania ,postawa lub element wiedzy jest wspólny dla dwóch lub więcej członków danego społ. 

Pojęcie kultury obejmuje co najmniej trzy różne zjawiska : 
1. zjawiska materialne czyli rezultaty wytwarzania 
2. kinetyczne czyli jawne zachowania 
3. psychologiczne czyli wiedza, postawy i wartości podzielane przez członków społeczeństwa 
1,2- aspekt jawny kultury, bezpośrednio obserwowalny 
3- aspekt ukryty 
Jawne aspekty kultury są podstawowymi czynnikami w przekazywaniu kultury. Stany psychiczne same w sobie nie są przekazywalne. Kontakt z jawną kulturą i doświadczenia z niego wyniesione odtwarzają w każdej jednostce podzielane z innymi stany psychologiczne , tworzące kulturę ukrytą. 
Błędy popełniane przez antropologów w badaniu kultury 
- poddawanie testom psychologicznym osoby , z którymi badacz sympatyzuje lub tym którym zapłacił nie zawsze daje miarodajne wyniki 
-brak wyraźnego rozróżniania pomiędzy rzeczywistością kulturową jako konfiguracją zachowań a konstruktami teoretycznymi, które rozwijają się w oparciu o tę rzeczywistość i stosują narzędzie opisu i analizy danych kulturowych. 

Kultura rzeczywista danego społeczeństwa składa się z faktycznych zachowań jego członków. Obejmuje ogromną liczbę elementów i nie ma dwóch identycznych wśród nich. 

Konstrukt kulturowy -modalna skończonej serii wariantów występujących w każdym rzeczywistym wzorze kulturowych-Rzeczywisty wzór kulturowy- pewna ograniczona skala zachowań, w ramach której mieszczą się normalne reakcje członków społeczeństwa na określoną sytuację. 
-Zróżnicowanie zachowań w zakresie poszczególnego wzoru kulturowego funkcjonują na zasadzie konwergencji. Różnice między nimi mają na dłuższą metę tendencje znoszenia się, także ze ich kumulatywny rezultat w kształtowaniu osobowości jest w znacznym stopniu taki sam, jak gdyby wytworzył się wskutek powtarzania jednego rodzaju zachowania, stanowiącego modalną szeregu składającego się na wzór. 
-Konstrtukt całej kultury tworzy się przez połączenie wszystkich konstruktów wzorów kulturowych utworzonych w ten sposób. Konstrtukt kultury jest podsumowaniem wpływów środowiska społeczno-kulturowego, z którego członkowie każdego społ. czerpią większość swych doświadczeń. W badaniach kształtowania się osobowości możemy traktować je jako stałe. Dostarczają jednolitego podłoża, na którym możliwe jest studiowanie i porównywanie rozmaitych reakcji oraz konfiguracji osobowości członków społeczeństwa. 

Wzory idealne- abstrakcje rozwinięte przez członków danego społeczeństwa. Są one wyrazem zgodności opinii części członków społeczeństwa w kwestii , jak w poszczególnych sytuacjach ludzie powinni się zachowywać. 
Instytucja- konfiguracja wzorów kulturowych , która jako całość spełnia określone funkcje. 

STRUKTURA SPÓŁECZNA A UCZESTNICTWO W KULTURZE 
Jednostki tworzące społeczność są klasyfikowane i organizowane na kilka sposobów równocześnie. Każdy członek społeczeństwa plasuje się w układzie płci, wieku i skali prestiżu. 
Status- miejsce jednostki w społeczeństwie, przypisywane ze względu na wiek, płeć, małżeństwo, urodzenia w określonej rodzinie 
Rola- całościowa suma wzorów kulturowych wiążących się z określonym statusem . Obejmuje postawy, wartości i zachowania, które społeczeństwo przypisuje każdemu osobnikowi posiadającemu dany status. 
Jednostka ma równocześnie szereg rozmaitych statusów, każdy pochodzi z jednego z systemów organizacji , do których należy. Czynny status- status w ramach którego jednostka działa w danym momencie i status utajony. Ten sam mężczyzna może posiadać zarówno status sprzedawcy, ojca, męża itp. 
Jednostka doświadczająca zbieżności nie dających się pogodzić ról często popada w depresje. Doświadcza tragedii.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Antropologia R. Linton - Kulturowe podstawy osobowosci, RALPH LINTON
Antropologia R. Linton - Kulturowe podstawy osobowosci, RALPH LINTON
R.Linton -kulturowe podstawy osobowosci, Kulturoznawstwo
RTF Ralph Linton, Kulturowe podstawy osobowości Osobowość (1)
Linton Kulturowe podstawy osobowości rozdz 4 str 98 142
kulturowe podstawy osobowosci - linton, I semestr kulturoznawstwa, opracowania znalezione, otrzymane
Opracowanie ksiazki Kulturowe podstawy osobowosci Lintona
Kulturowe podstawy osobowości (R IV Rola kultury w kształtowaniu osobowości) Ralph Linton
Linton Raiph Kulturowe podstawy osobowosci

więcej podobnych podstron