SUBSTANCJE I SUROWCE ROŚLINNE STOSOWANE WE WSPÓŁCZESNEJ FITOTERAPII:

SUBSTANCJA:	SUROWIEC:	ROŚLINA:
DZIAŁANIE:	OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY (CUN)
Uspokajające (sedativa)
Rezerpina	Radix Rauwolfiae	Rauwolfia serpentina	Rauwolfia żmijowa
Lupulina	Strobilus Lupuli	Humulus lupulus	Chmiel zwyczajny
Kwas walerenowy	Radix Valerianae	Valeriana officinalis	Kozłek lekarski
-	Herba Passiflorae	Passiflora edulis	Męczennica jadalna
-	Folium Melissae	Melissa officinalis	Melisa lekarska
-	Flos Lavendulae	Lavendula officinalis	Lawenda lekarska
Narkotyczne (narcotica)
Morfina Opium Kodeina	Fructus Papaveris	Papaver somniferum	Mak lekarski
Kokaina	Folium Cocae	Erytroxylon coca	Krasnodrzew pospolity
Halucynogenne (psychodysleptica)
Meskalina	Cała roślina	Cactaceae mexicana	Kaktus meksykański
Psylocybina	Cały grzyb	Psylocybe cubensis	Grzyby meksykańskie
Bufotenina	Cały grzyb	Amantia muscaria	Muchomor czerwony
Tetrahydrokanabino (THC)	Herba Cannabis	Canabis sativa	Konopia indyjska
Przeciwdepresyjne (antidepressiva)
Hyperycyna	Herba Hyperici	Hypericum perforatum	Dziurawiec zwyczajny
Pobudzające (psychostymulantia)
Kofeina	Semen Coffae Embryo Colae Folium Theae	Coffa Cola cuminata Thea	Kawa Kola zaostrzona Herbata
Teofilina Teobromina	Folium Theae	Thea	Herbata
Efedryna	Herba Ephedrae	Ephedra equisetina	Przęśl skrzypowa
-	Folium Taxi baccatae	Taxus baccata	Cis pospolity
-	Radix Ginseng	Panax ginseng	Żeń-szeń właściwy
DZIAŁANIE:	OBWODOWY UKŁAD NERWOWY (OUN)
Pobudzające układ współczulny (symphaticomimetica)
Kofeina	Semen Coffae Embryo Colae Folium Theae	Coffa Cola cuminata Thea	Kawa Kola zaostrzona Herbata
Kokaina	Folium Cocae	Erytroxylon coca	Krasnodrzew pospolity
Efedryna	Herba Ephedrae	Ephedra equisetina	Przęśl skrzypowa
Noradrenalina	Dojrzałe owoce	Musa, Solanum tuberosum, Citrus aurantium	Banany, ziemniaki, pomarańcze
Pseudoefedryna (katyna)	Folium Cathae	Catha edulis	Kata jadalna
Porażające układ współczulny (symphaticolytica)
Rezerpina	Radix Rauwolfiae	Rauwolfia serpentina	Rauwolfia żmijowa
Alkaloidy sporyszu	Przetrwalniki (spory)	Claviceps purpurea	Buławinka czerwona
Pobudzające układ przywspółczulny (parasymphaticomimetica)
Acetylocholina	Folium Urticae Herba Bursae pastoris	Urtica dioica Capsella bursa pastoris	Pokrzywa zwyczajna Tasznik pospolity
Arekolina	Pericarpium Arecae catechu	Areca catechu	Żuwnia/Palma betelowa
Pilokarpina	Folium jaborandi	Pilocarpus jaborandi	Potoślin jaborandi
Muskaryna	Cały grzyb	Amantia muscaria	Muchomor czerwony
Porażające układ przywspółczulny (parasymphaticolytica)
Atropina	Fructus Atropae Folium Hyoscyami Semen Stramoni	Atropa belladonna Hyoscyamus niger Datura stramonium	Pokrzyk wilcza jagoda Lulek czarny Bieluń dziędzierzawa
Skopolamina	Radix scopoliae	Scopolia carniolica	Lulecznica kraińska
Porażające zwoje autonomiczne (ganglioplegia)
Tytoń	Folium Nicotianae	Nicotiana tabacum	Tytoń szlachetny
Lobelina	Semen Lobeliae	Lobelia inflanta	Stroiczka rozdęta
Pobudzające zakończenia nerwów czuciowych
Mentol	Folium Menthae	Mentha piperita	Mięta pieprzowa
Akonityna	Tuber Aconiti	Aconitum firmum	Tojad mocny
Znieczulające miejscowo
Kokaina	Folium Cocae	Erytroxylon coca	Krasnodrzew pospolity
DZIAŁANIE:	UKŁAD KRĄŻENIA
Przeciw niewydolności sercowej (cardiotonica)
Digitoksyna	Folium Digitalis purpureae	Digitalis purpurea	Naparstnica purpurowa
Lanatozydy	Folium Digitalis lanatae	Digitalis lanatae	Naparstnica wełnista
Stofantyna G i K (ouabaina)	Semen strophanti	Stophantus gratus/kombe	Skrętnik wdzięczny
Konwalatoksyna	Herba Convallarie	Convallaria majalis	Konwalia majowa
Adonitoksyna	Herba Adonidis	Adonis vernalis	Miłek wiosenny
-	Anthodium Arnicae	Arnica montana	Arnika górska
Przeciw niewydolności wieńcowej (coronaria)
Teofilina Teobromina	Folium Theae	Thea	Herbata
Papaweryna	Fructus Papaveris	Papaver somniferum	Mak lekarski
-	Fructus Crataegi	Crataegus Monogyna	Głóg jednoszyjkowy
Pobudzające krążenie (cardiostimulans)
Teofilina	Folium Theae	Thea	Herbata
Alkaloidy sporyszu	Przetrwalniki (spory)	Claviceps purpurea	Buławinka czerwona
-	Semen Ginkgo	Ginkgo biloba	Miłorząb dwuklapowy
Przeciw nadciśnieniu (antihypertonica)
Teofilina Teobromina	Folium Theae	Thea	Herbata
Rezerpina	Radix Rauwolfiae	Rauwolfia serpentina	Rauwolfia żmijowa
Protoweratryna	Rhizoma Veratri	Veratrum lobelianum	Ciemiężyca zielona
Przeciw niedociśnieniu (antihypotonica)
Kofeina	Semen Coffae Embryo Colae Folium Theae	Coffa Cola cuminata Thea	Kawa Kola zaostrzona Herbata
Efedryna	Herba Ephedrae	Ephedra equisetina	Przęśl skrzypowa
Kamfora	Cortex Cinnamomi	Cinnamomum camphora	Cynamonowiec kamforowy
Przeciwkrwotoczne (haemostypica)
Alkaloidy sporyszu	Przetrwalniki (spory)	Claviceps purpurea	Buławinka czerwona
Zmniejszające poziom cholesterolu (antiatheromaticum)
Cynaryna	Folium Cynarae	Cynara scolymus	Karczoch zwyczajny
-	Bulbus Allii sativi	Allium sativum	Czosnek pospolity
DZIAŁANIE:	UKŁAD MOCZOWY
Moczopędne (diuretica)
-	Fructus Juniperi	Juniperus communis	Jałowiec zwyczajny
-	Radix Levistici	Levisticum officinalis	Lubczyk ogrodowy
-	Folium Betulae	Betula verrucosa	Brzoza brodawkowata
-	Herba Equiseti	Equisetum arvense	Skrzyp polny
-	Herba Viola tricoloris	Viola tricolor	Fiołek trójbarwny
Przeciwprostatowe (prostatotropica)
-	Radix Urticae	Urtica dioica	Pokrzywa zwyczajna
-	Semen Cucurbitae	Cucurbita pepo	Dynia zwyczajna
DZIAŁANIE:	UKŁAD ODDECHOWY
Wykrztuśne (expectorantia)
-	Radix Althaeae	Althaea officinalis	Prawoślaz lekarski
-	Folium Farfarae	Tussilago farfara	Podbiał pospolity
Olej tymiankowy łac. Oleum Thymi	Herba Thymi	Thymus vulgaris	Tymianek pospolity
Olej eukaliptusowy łac. Oleum Eucalypti	Folium Eucalypti	Eucalyptus globulus	Eukaliptus gałkowy
Olej sosnowy łac. Oleum Pini	Semen Pini	Pinus korainensis	Sosna koreańska
-	Radix Ipecacuanhae	Cephaelis ipekakuanha	Wymiotnica prawdziwa
-	Radix Saponariae	Saponaria officinalis	Mydlnica lekarska
-	Radix Primulae	Primula veris	Pierwiosnek lekarski
Przeciwkaszlowe (antitussica)
Kodeina	Herba Droserae	Drosera rotundifolia	Rosiczka okrągłolistna
Rozszerzające oskrzela (broncholytica)
Efedryna	Herba Ephedrae	Ephedra equisetina	Przęśl skrzypowa
Kodeina	Herba Droserae	Drosera rotundifolia	Rosiczka okrągłolistna
DZIAŁANIE:	UKŁAD POKARMOWY
Ściągające (adstringentia)
-	Fructus Myrtilli	Vaccinum myrtillus	Borówka czernica
-	Rhizoma Tormentillae	Potentilla erecta	Pięciornik kurze ziele
-	Folium Salviae	Salvia officinalis	Szałwia lekarska
Dębianka łac. Galla	Folium Querci	Quercus robur	Dąb szypułkowy
Osłaniające (mucilaginosa/emollientia)
-	Semen Lini	Linum usitatissimum	Len zwykły
-	Radix Althaeae	Althaea officinalis	Prawoślaz lekarski
-	Anthodium Chamomillae	Chamomilla recutita	Rumianek pospolity
Guma arabska łac. Gummi arabicum	Cała roślina	Acacia senegal	Akacja senegalska
Przeciwskurczowe (spasmolytica)
Atropina	Fructus Atropae Folium Hyoscyami Semen Stramoni	Atropa belladonna Hyoscyamus niger Datura stramonium	Pokrzyk wilcza jagoda Lulek czarny Bieluń dziędzierzawa
Pobudzające wydzielanie soku żołądkowego (stomachica)
-	Folium Menthae	Mentha piperita	Mięta pieprzowa
-	Herba Absinthii	Artemisia absinthium	Bylica piołun
-	Radix Gentianae	Gentiana lutea	Goryczka żółta
-	Folium Melianthidis	Menyanthes trifoliata	Bobrek trójlistny
-	Herba Centaurii	Centurium umbellatum	Centuria pospolita
Przeciwwrzodowe (antiulcerosa)
-	Radix Glycirrhizae	Glycyrrhiza glabra	Lukrecja gładka
-	Cała roślina	Lichen islandicus	Porost islandzki
Przeciwwymiotne (antiemetica)
-	Rhizoma Zingiberis	Zingiber officinale	Imbir lekarski
Skopolamina	Radix scopoliae	Scopolia carniolica	Lulecznica kraińska
DZIAŁANIE:	OGÓLNOUSTROJOWE
Napotne (diaphoretica)
-	Inflorescentia Tiliae	Tilia cordata	Lipa drobnolistna
-	Flos sambuci	Sambucus nigra	Dziki bez czarny
-	Herba Violae tricoloris	Viola tricolor	Fiołek trójbarwny
Przeciwpotne (antihydrotica)
-	Folium Salviae	Salvia officinalis	Szałwia lekarska
Przeciwgorączkowe (antipyretica)
Chinina	Cortex Cinchonae	Cinchona officinalis	Chinowiec lekarski
Kwas acetylosalicylowy	Cortex Salicis	Salix purpurea	Wierzba purpurowa
Przeciwzapalne (antiphlogistica)
-	Anthodium Arnicae	Arnica montana	Arnika górska
-	Anthodium Chamomillae	Chamomilla recutita	Rumianek pospolity
-	Radix Echinaceae	Echinacea purpurea	Jeżówka purpurowa
Przeciwcukrzycowe (antidiabetica)
-	Pericarpium Phaseoli	Phaseolus vulgaris	Fasola zwykła
-	Fructus Juniperi	Juniperus communis	Jałowiec zwyczajny
Przeciwnowotworowe (carcinostatica)
Windezyna Winblastyna Winkrystyna	Herba Catharanthi	Catharanthus roseus	Barwninek różowy
Wzmacniające (tonica)
-	Radix Ginseng	Panax ginseng	Żeń-szeń właściwy
Skórne (dermatica)
-	Flos Calendulae	Calendula officinalis	Nagietek lekarski
-	Anthodium Arnicae	Arnica montana	Arnika górska
-	Cortex Querci	Quercus robur	Dąb szypułkowy
Przeciwbakteryjne (antibacterica)
Tymol	Herba Thymi	Thymus vulgaris	Tymianek pospolity
-	Anthodium Chamomilla	Chamomilla recutita	Rumianek pospolity
-	Anthodium Arnicae	Arnica montana	Arnika górska
Olej brzozowy łac. Oleum Betulae	Folium Betulae	Betula verrucosa	Brzoza brodawkowata
Przecigrzybicze (antifungica)
Chelidonina	Herba Chelidonii	Chelidonium majus	Glistnik jaskółcze ziele
Tomatyna	Niedojrzałe zielone owoce	Lycopersicon esculentum	Pomidor zwyczajny
Przeciwpasożytnicze (antiparasitica)
-	Fructus Myrtilli	Vaccinum myrtillus	Borówka czernica
-	Rhizoma Filicis maris	Dryopteris filix-mas	Narecznica samcza

---