Bezpieczeństwo, wojna i pokój w psychoanalizie i neopsychoanalizie.

Freud doszedł do wniosku że psychika składa się z trzech odrębnych ale nakładających się warstw: superego, ego i id.

• Psychoanaliza traktuje bezpieczeństwo jako podstawową zasadę i potrzebę szczęścia i zasadę przyjemności.

• Bezpieczeństwo jest substytutem szczęścia- szczęścia, które definiowane jest jako trwałe, stałe i uzasadnione zadowolenie z życia

• Bezpieczeństwo jest równowagą między biologicznym popędem życia - Erosem, a popędem śmierci- Tanatosem

• Całe ludzkie życie jest staraniem o jedność i równowagę procesów powstania i zanikania, narodzin i śmierci, miłości i nienawiści, współpracy i walki, pokoju i wojny

• Człowiek uwikłany w popędu i wybór ambiwalentny wartości jest istotą cierpiącą, która nie może realizować tylko jednolitych aksjologicznie wyborów i osiągać przez to szczęścia. Może jedynie urzeczywistniać swe bezpieczeństwo jako równowagę naturalnych i niezmiennych - skłonności popędów.

KAREN HORNEY (1885-1952)

• Modyfikacja koncepcji Freuda: człowiek w swej egzystencji realizuje dwie potrzeby- zadowolenia (popędy biologiczne) i bezpieczeństwa (życie społeczne)

• Brak bezpieczeństwa powoduje u ludzi nerwice, wyrażające trzy drogi osiągania bezpieczeństwa, a także trzy typy postaw ludzi:

1. Zbliżanie się do ludzi (typ ustępliwy)

2. Występowanie przeciw ludziom (typ agresywny)

3. Odsuwanie się od ludzi (typ niezależny)

• U ludzi znerwicowanych przeważnie dominuje jedna z tych dróg (typów) i nie mogą oni ich pogodzić wzajemnie . A właśnie chodzi o to by je holistycznie godzić i pragmatycznie wykorzystywać w życiu w celu realizacji bezpieczeństwa.

HARRY STACK SULLIVAN (1892-1949)

• Człowiek żyje wśród innych i dlatego jego osobowość jest produktem sytuacji międzyosobicznej

• Znerwicowanie ludzi jest produktem tych sytuacji, dlatego należy najpierw uzdrowić te sytuacje, by uzdrowić samego człowieka.

• Bez zdrowego społeczeństwa nie ma zdrowych jednostek.

ERICH FROMM (1900-1980)

I ETAP dociekań nad wojna, pokojem i bezpieczeństwem.

• PRZYCZYNY WOJEN LEŻĄ W PSYCHICE CZŁOWIEKA

• WYRÓŻNIŁ DWIE ORIENTACJE ŻYCIOWE , SPOSOBY ŻYCIA:

1. BIOFILIA, afirmacja życia, dążenie do ochrony wszystkich form życia, pozbawiona wyrzutów sumienia, manifestująca się w radości istnienia i tworzenia

2. NEKROFILIA, opierająca się na wierze w przemoc, skłonności do niszczenia i destrukcji, zabijania i zadawania cierpień

• NIE SĄ TO TRWAŁE INSTYNKTY (w czym różnił się od Freuda), LECZ INSTYNKT ŻYCIA JEST PIERWOTNY, A INSTYNKT ŚMIERCI WTÓRNY. Ten ostatni nie wpływa z natury człowieka, ale z jego patologicznej deprawacji.

• OBOK PATOLOGII ISTNIEJĄ TAKŻE SPOŁECZNE ŹRÓDŁA WOJEN: NIEDOSTATEK, GŁÓD, NIESPRAWIEDLIWOŚĆ (wyzysk jednej klasy społecznej przez drugą), INSTRUMENTALNE TRAKTOWANIE OSOBY LUDZKIEJ, BRAK WOLNOŚCI.

• PRZEDSTAWIŁ IDEĘ BUDOWY „ZDROWEGO SPOŁECZEŃSTWA” W DZIELE PT. ”Zdrowe społeczeństwo” (1955). POKÓJ JEST TU UJĘTY WIELOASPEKTOWO: JAKO PRZWIDŁOWE RELACJE MIĘDZYLUDZKIE, MIĘDZYNARODOWE, Z PRZYRODĄ.

II ETAP dociekań nad wojną i pokojem został zainicjowany w dziełach: „ANATOMIA LUDZKIEJ DESTRUKCYJNOŚCI” (1973) oraz „MIEĆ CZY BYĆ” (1976)

• Tezy FROMMA:

• W KAŻDYM CZŁOWIEKU ISTNIEJĄ UZASADNIEONE BIOLOGICZNIE POPĘDY, TO JEDNAK LUDZKA AGRESYWNOŚC NIE WYWODZI SIĘ Z NICH, LECZ Z NAMIĘTNOŚCI ZAKORZENIONYCH W CHARAKTERZE, tzn. w DZIAŁALNOŚCI SPOWODOWANEJ SKUTKAMI SPOŁECZNYMI I KONKRETNYMI WARUNKAMI ŻYCIA.

• Agresywność jest zjawiskiem ukształtowanym cywilizacyjnie, a źródła wojen tkwią w konfliktach społecznych.

• WOJNY NIE POWSTAJA SAMOISTNIE, ALE W CELU REALIZACJI KONKRETNYCH ZADAŃ SPOĘCZNYCH ZAPLANOWANYCH PRZEZ ELITY RZĄDZĄCE (KAMUFLAŻ ICH INTERESÓW). JAKO ŹRÓDŁO WOJEN ODRZUCAŁ JUŻ NEFROFILIĘ ALBO INNĄ PATOLOGIĘ PSYCHICZNĄ.

• PORZUCIŁ TEZĘ O WRODZONEJ AGRESYWNOŚCI.