1. Przedstaw historię psychologi sądowej do czasów współczesnych:

1. Początki psychologii sądowej sięgają schyłku XVII wieku (okres narastania głębokich przemian polityczno-ustrojowych i społecznych):

• Cesare Beccaria- rewolucyjne poglądy nt. istoty kary.

• Anglia- Jeremy Bentham( prawnik i pisarz) - reforma w zakresie prawa karnego, więziennictwa

• zainteresowanie problemem „osobowości przestępczej”

• Carl von Eckartschausen- I raz w 1791r. w rozprawie naukowej („ O konieczności wiedzy psychologicznej przy badaniu przestępców”) padł termin „psychologia kryminalna”

2. Początek XIX wieku:

• rozwój badań nad zastosowaniem wiedzy psychologicznej w praktyce sadowej

• 1812r. Rozprawa francuskiego matematyka Pierre'a Simona de Laplace'a pt.”Analityczna teroria prawdopodobieństwa” - propozycja podziału zeznań na kategorie wg kryteriów fałszu i omyłki( stosowane do dnia dzisiejszego w psychologii zeznań świadków)

• Świadek nie kłamie i nie myli się

• Świadek nie kłamie ale myli się

• Świadek kłamie, lecz myli się

• Świadek kłamie i nie myli się

• badania nad osobowością przestępczą doprowadziły do powstania jednej z najgłośniejszych koncepcji kryminologicznych, a zarazem psychologicznej koncepcji człowieka- antropologizmu. Jego twórcą był Włoch Cesare Lambrosa

• 1838r. Isaac Ray- rozróżnienie pomiędzy jednostką przestępczą a chorą psychicznie

• 1888r. Von Liszt,von Hamel, Prins założyli Międzynarodową Unię Prawa Karnego.

Von Liszt orędownikiem powiązania teorii prawa karnego z psychologią i psychiatrią.

• 1893r. „Podręcznik sędziego śledczego” Hanssa Grossa - data narodzin współczesnej kryminalistyki

• 1898r. „Psychologia kryminalna” - praca poświęcona psychologicznym podstawom wymiaru sprawiedliwości- wiele autorów uważa ten rok za datę narodzin psychologii sądowej

3. Pionierzy psycjologii sądowej: Hans Gross, Alfred Binet, William Stern, Eugene Claperede,Otto Lipman, Paul Plaut, Franz von Liszt.

• Francja:

Alfred Binet- badania nad sugestią, jego praca(“Sugestia” wydana w 1900r.) zapoczątkowały rozwój psychologii zeznań

• Niemcy:

William Stern- w 1902r. “Z psychologii zeznań”

W 1903r. William Stern był jako pierwszy w historii psycholog powołany w charakterze biegłego sądowego do oceny zeznań.

Po bliskich współpracowniczek Sterna należała Polka Romana Wiśniacka

• W 1906r. William Stern I Otto Lippmanem utworzyli Instytut Psychologii Stwosowanej I Badań Psychologicznych.

• Otto Lippman badanie nad uwarunkowaniem kłamstwa dzieci, w 1914r. “Podstawy psychologii dla prawników”

4. Z Niemiec przeniesiono psychologię sądową na kontynent amerykański.

• W Ameryce przeciwko struktutralizmowi Wundta wystąpił William James- jednen z prekursorów terii funkcjonalnych.

• Munsterberg wydał w 1908r. “Pracę na ławie dla świadków” dającą początek amerykańskiej “legal psychology”.

• Badania nad konstrukcją Poligrafu- aparatu mierzącego zniamy fizjologiczne towarzące zenawaniu, zwłąszcza nieszczeremu.

Wynalezienie tej maszyny przypisuje się Jamesowi Mac Kenziemu.

Munsterberg sugestia o związku niektóych zmian fizjologicznych z przejawami emocji towarzyszących kłamstwu.

• Poszukiwanie metod “ wykrywania prawdy” - próba aplikowania zeznającym środków odurzających. Próby te zapoczątkowane w Ameryce u schyłku XVIII wieku doprowadziły do wynalezienia w 1923r. R.E. Hause'a skopolaminy.

• 1924r. Marston przeprowadził serię badań dotyczących efektów przesłuchania świadków przy użyciu różnych metod pytania.

5. Rosja:

• Laboratorium psychologii ekspeymentalnej, którym kierował Łuria jeden z pierwszych eksperymentujących psychologów sądowych

• W 1930r. Na I wszechzwiązkowym zjeździe w sprawie wychowania ustanowiono dla psychologii sądowej status samodzielnej dziedziny naukowej

• Oprócz badań nad osobowością przestępczą rozwijały się 2 inne kierunki:

• psychologiczne badania stanu faktycznego

(psychologiczny odpowiednik metod poligraficznych, jej przedmiotem były badania nad prawidłowościami kształtowania się spostrzeżeń I zeznawania o nich)

• zagadnienia sądowej ekspertyzy psychologicznej

2. Psychologia sądowa w Polsce- tradycja I stan obecny:

1. 1870r. “Miłość, zbrodnia,wiara i moralność. Kilka studiów z psychologii kryminalnej.” Juliana Ochorowicza- I praca w całości poświęcona psychologii kryminalnej.

• 1899r. “podręcznik medycyny sądowej” Leona Wachholz'a

• W pracach polskich kryminologów znalały swoje odbicie idee lombrozistów

1909r. W. Makowski - Teoria przyczyn przestępczości(r=p)

Osobowość można opisać na podsawie dwóch cech dymensjonalnych:

• r- siły I natężenia procesów ruchowych (emocjonalnych)

• p- siły I natężenia procesó poznawczych (intelektualnych)

• przewaga p - ludzie reflakcyjni

• przewaga r - ludzie bojaźliwi

• najwyższe predyspozycje przestępcze ludzie z układem r= p111

• prace Grossa, Sterna I Bineta popularyzowano w Polsce, jeden z pierwszych propagatorów- Adam Cygielstreich

• badania nad fizjognomiką- techniką umożliwiającą interpretację komunikatów pozawerbalnych

• 1924r. I poradnia psychologiczna dla nieletnich, prowadzona przez Zofię Szymańską

• 1928r. Założono w Krakowie Instytut Ekspertyz Sądowych, który reaktywowano po wojnie

• pod koniec lat 20-stych swoją działalność rozpoczęła Romana Wiśniacka, przez wielu uważana za pionierkę polskiej psychologii sądowej- jej duży wkład w psychologię zeznań.

• Duże zasługi Stefana Baley'a- wielkie znaczenie przypisywał ekspertyzom sądowym, brał udział w dochodzeniach, przez Soukup'a zaliczany do europejskiego kręgu pionierów ekspertyzy psychologicznej

• prekursorzy opiniodastwa sądowo- psychologicznego w sprawach nieletnich:

• Maria Żebrowska

• Joanna Kunicka (problemy kłamstwa dziecięcego)

• Stefan Błachowski

• lata 50-te - ostry kryzys polskiej psychologi, zastój w badaniach naukowych I publikacjach

• prekursor polskiej powojennej psychologi sądowej- Paweł Horoszowski

( zajmował się przede wszystkim psychologią przesłuchania)

• Aktywność środowiska prawników wrocławskich- stosowanie w procesie przesłuchania wiedzy psychologicznej

• Dzięciołowski- postulat poszerzenia problematyki prawno-kryminologicznej o analizy socjologiczne

• W latach 60-tych utworzona poznańska szkoła psycholgiczna przez Andrzeja Lewickiego rozwijała idee psychologii penitencjarnej

• Adam Szumusik(kierownik Katedry Psychiatrii Sądowej na Akademi Medycznej W Ktrakowie) wspierał doskonalenie współpracy psychiatryczno- psychologicznej, zwłaszcza w sprawach karnych

• Z Leśniakiem I Gierowskim opracował model współpracy psychiatryczno-psychologicznej w ekspertyzach dotyczących zabójstw I przestępstw agresywnych

• Alicja Sokołowska- model ekspertyzy sądowo- psychologicznej w sprawch nieletnich

• Koniec lat 70-tych pierwsze publikacje dotyczące zeznań świadków M Stanika z UŚ w Katowicach. Powtórzywszy klasyczne badania Marstona Stanik stworzył kompleksowy teoretyczny model sytuacji składania zeznań.

• Na UŚ wprowadzono w roku 1984 specjalizację z zakresu psychologii sądowej dla studentów psychologii

Od 1987r. Istnieje Podyplomowe Studium Psychologii Sądowej przeznaczone dla biegłych w sprawach rod.zinnych