Cztery fazy analizy ekonomicznej:

• obserwacja gospodarowania

• uogólnianie (indukcja)

• wnioskowanie (dedukcja)

• krytyka

indukcja (łc. inductio `wprowadzenie') 1. nauk. metoda uzasadniania, polegająca na wyprowadzaniu wniosków ogólnych z faktów dowiedzionych badawczo.

1) w filozofii jedna z metod poznania i ustalania prawdy, wnioskowanie, polegające na wyprowadzeniu ogólnych wniosków z przesłanek, które są poszczególnymi przypadkami tych wniosków.

2) w naukach empirycznych metoda polegająca na wprowadzeniu uogólnień na podstawie eksperymentów i obserwacji faktów, formułowaniu i weryfikacji hipotez. Zaczątki indukcji w sensie nowożytnym stworzył F. Bacon, który uznał, że indukcja i eksperyment to dwie skuteczne metody ustalania prawdy.

dedukcja (łc. deductio `wywód, wyprowadzenie')
1. usystematyzowany proces myślowy, w trakcie którego analiza poszczególnych faktów doprowadza do uzyskania poprawnego logicznie wniosku.

2. filoz. rozumowanie polegające na wyprowadzaniu z przesłanek (zdań) uznanych za prawdziwe następstwa będącego logicznym i prawdziwym wnioskiem.

Przykład postawienia fałszywej hipotezy

• wielkość stopy a inteligencja

Założenie ceteris paribus

Ceteris paribus - „przy innych czynnikach nie zmienionych”.

Pozwala ono wyeksponować i przeanalizować wpływ jednego lub kilku najważniejszych czynników określających daną zmienną (lub dane zjawisko) przy pominięciu innych, mniej istotnych.

Takie uproszczenie jest często konieczne, aby można było w niezwykle skomplikowanym modelu zobaczyć zależności poszczególnych zmiennych.

Przykład

Funkcja popytu względem ceny przedstawia zależność między wielkością zapotrzebowania a ceną dobra przy założeniu, że inne czynniki określające wielkość popytu nie ulegają zmianie.

Dobro komplementarne to dobro, którego posiadanie powoduje zapotrzebowanie na drugie dobro. Dwa dobra są komplementarne, jeżeli wzrost (spadek) ceny na dane dobro powoduje spadek (wzrost) popytu na drugie dobro.

przykłady:

benzyna - samochód;

drukarka - papier

Dobro substytucyjne to dobro, które posiada podobne właściwości i zaspokaja podobne potrzeby jak inne dobro. Dwa dobra są dobrami substytucyjnymi jeżeli wzrost (spadek) ceny jednego dobra wywołuje wzrost (spadek) popytu na drugie dobro.

przykłady:

benzyna - gaz;

pomarańcze - mandarynki

Przesunięcie całej krzywej popytu:

• zmiana cen dóbr komplementarnych

• zmiany cen substytutów

• zmiana dochodów konsumentów

• zmiana gustów

• wypadki losowe (powódź, długotrwały upał itp.)

• zmiany prawne

Przesunięcie całej krzywej podaży:

• zmiana technologii produkcji

• zmiana cen czynników produkcji

• zmiana struktury rynku

• polityka państwa (podatki)

Efekt Veblena - odwrócona linia popytu - luksusowe dobra. Korzyść konsumpcyjna polega wówczas na demonstrowaniu swoich możliwości konsumpcyjnych

Paradoks Giffena: Niektóre relatywnie tanie dobra podstawowe, zwłaszcza najtańsze rodzaje żywności (ziemniaki itp.), mają dodatnią elastyczność cenową popytu, tzn. popyt na nie wzrasta pomimo (i na skutek) wzrostu ich ceny. Dzieje się tak dlatego, że uszczuplone w rezultacie realne dochody uboższych warstw ludności powodują zmniejszenie spożycia lepszych gatunków żywności i kompensowanie tego ubytku zwiększoną konsumpcją niższych gatunków żywności, które pomimo że zdrożały, pozostają tańsze. Są to tzw. dobra Giffena.

Makroekonomia - jest gałęzią ekonomii próbującą wyjaśnić, jak i dlaczego z upływem czasu gospodarka rozwija się, podlega fluktuacjom i zmianom. Ogólny trend wzrostu gospodarki jest wynikiem wolno działających sił - rosnącej liczby ludności i lepszych technologii. Makroekonomia stara się wyjaśnić wahania wykorzystując standardowe zasady analizy ekonomicznej.

Inną gałęzią ekonomii jest mikroekonomia - badanie zachowania się pojedynczych konsumentów, przedsiębiorstw i rynków.

Mikroekonomia różni się od makroekonomii pod dwoma względami:

• Po pierwsze, mikroekonomia zajmuje się bardziej różnicami między rynkami niż tym, dlaczego gospodarka jako całość z biegiem czasu rozwija się i podlega wahaniom.

• Po drugie, makroekonomia wyjaśnia proces ustalania się zmiennych, które mikroekonomia traktuje jako dane. Zmienne te obejmują dochód narodowy, poziom cen i stopy procentowe.

Elementy myśli ekonomicznej

1. Początek - 1776 „Bogactwo narodów ”Adama Smith`a - ojca i twórcy współczesnej ekonomii.

2. Nazwa ekonomia pochodzi od ARYSTOTELESA.

3. Starożytność i średniowiecze - rozwój gospodarki naturalnej.

4. Fenicjanie wynaleźli pieniądze - przestał istnieć problem wdzięczności.

5.Rozwój gospodarki towarowej - powstają banki ( Wenecja - „banco” tzn.nawa).

6. Św.Tomasz z Akwinu- postawił pytanie :

Dlaczego własność prywatna jest lepsza od własności komunalnej?

Problem ceny sprawiedliwej i problem własności.

Prądy myślowe

1. MERKANTYLIZM.

Merkantyliści zadali pytanie:

Co jest źródłem bogactwa narodu?

Odpowiedź:

Handel i wymiana międzynarodowa

2. FIZJOKRATYZM.

Co jest źródłem bogactwa narodów?

Odpowiedź:

Ziemia!!!

Według fizjokratów - klasą produkcyjną są rolnicy , a pozostałe klasy społeczne są pasożytnicze.

3. SOCJALIZM UTOPIJNY.

4. SZKOŁA KLASYCZNA.

5. WSPÓŁCZEŚNIE - MONETARYZM

• FRIEDMAN MILTON ( szkoła monetarna)

• KEYNES J.( Keynsizm)

• Teoria dobrobytu

• Teoria niedoskonałej konkurencji ( teoria Samuelsona)

Myśl ekonomiczna Adama Smitha

Adam Smith postawił takie samo pytanie:

Co jest bogactwem narodu?

Odpowiedź Smitha :P R A C A L U D Z K A!

( 2 tezy wcześniejsze Smith odrzucił).

Według Smitha warunkiem dobrego funkcjonowania państwa jest swoboda wyboru ludzi i musi być zachowane prawo własności.

Teoria Samuelsona czyli teoria niedoskonałej konkurencji

Teoria Samuelsona dotyczy wszystkich sytuacji , w których pojedyńcze przedsiębiorstwa są przekonane , że mają do czynienia z malejącymi krzywymi popytu.

J.M.Keynes

Jako pierwszy ekonomista odrzuca tzw.”paradygmat Say`a” - „ w gospodarce każda podaż stwarza sobie popyt”.

Wnioski Keynesa:

1. Jeżeli tak jest w rzeczywistości , w gospodarce nie może być zakłóceń.

2. Jeżeli paradygmat Saya jest prawdziwy , to bezsensowne jest zajmowanie się popytem globalnym

Monetaryzm

Gospodarka europejska narażona jest na występowanie zjawisk inflacji i bezrobocia - niejako ze swej natury.

Remedium na inflację wg Miltona Friedmana?

Sterujcie podażą pieniądza!

Czynniki psychologiczne wpływające na popyt

1. Efekt prestiżu

2. Efekt naśladownictwa

3. Efekt snobizmu

4. Efekt demonstracji

Paradoks Giffena

Ceny na chleb rosły i popyt rósł

( wbrew prawu popytu)

Prawo Engla

W miarę wzrostu dochodów rodziny , proporcja dochodu wydatkowanego na żywność maleje.

Dobra normalne

Dobra , na które popyt wzrasta , gdy dochód maleje.

Popyt (rośnie) Dochód (maleje)

Dobra pośrednie ( podrzędne)

Popyt maleje ,gdy dochód rośnie

Popyt (spada) Dochód (wzrasta)

1. Paradoks Giffena - dotyczy podstawowych dóbr

konsumpcyjnych; wzrost cen może powodować zmniejszenie

dochodów realnych i zwiększenie zakupów dóbr podstawowych

(mimo wzrostu ich ceny).

2. Paradoks Veblena (efekt snoba) - dotyczy dóbr luksusowych

(prestiżowych); konsumpcja danego dobra ma świadczyć

o statusie konsumenta, dlatego wzrost ceny może spowodować

wzrost zakupów.

„Ekonomia jest najmłodszą z nauk. Wprawdzie w ciągu ostatnich dwustu lat z dyscyplin znanych już starożytnym Grekom wyodrębniło się wiele gałęzi nauk, nie były to jednak nowe dziedziny wiedzy, lecz specjalizacje istniejące już w obrębie systemu nauk, które uzyskały autonomię. Dokonano precyzyjniejszego podziału pola badań pomiędzy poszczególne nauki i zastosowano nowe metody badawcze. Dzięki temu odkryto nieznane dotąd sfery zagadnień, a ludzie zaczęli dostrzegać nowe aspekty rzeczywistości. Samo pole badań nie poszerzyło się jednak. Dopiero wraz z pojawieniem się ekonomii przed nauką otworzyły się obszary do tej pory niedostępne, których istnienia nawet nie podejrzewano. Odkrycie reguł rządzących zjawiskami rynkowymi, ich następstwami i powiązaniami, wykraczało poza horyzont tradycyjnego systemu nauki. Odsłoniła się wiedza, której nie można było uznać za gałąź logiki, matematyki, psychologii, fizyki czy biologii.”

Analiza ekonomiczna składa się z trzech części:

analizy kosztów produkcji (strona podaży),

analizy utargów ze sprzedaży (popyt),

konfrontacji popytu i podaży określenie wielkości produkcji przynoszącej przedsiębiorstwu maksymalny zysk całkowity (optymalny poziom produkcji).

Prawo ENGLA:

W miarę wzrostu przeciętnego dochodu na jednego członka rodziny nie tylko rośnie ogólny popyt ale również zmienia się jego struktura. Zmiany te idą w kierunku zmniejszania się procentowego udziału wydatków na żywność i inne dobra niższego rzędu przy jednoczesnym wzroście procentowego udziału wydatków na dobra wyższego rzędu.

Popyt wzrasta (spada) wraz ze wzrostem (spadkiem) dochodu konsumenta. Biorąc pod uwagę reakcję popytu na zmiany dochodu konsumenta wszystkie dobra można podzielić na:

• normalne - takie, na które popyt wzrasta (spada) wraz ze wzrostem (spadkiem) dochodów konsumenta,

• podrzędne - takie, na które popyt spada wraz ze wzrostem dochodów konsumenta.

Dobra normalne mają współczynnik elastyczności dochodowej większy od zera.

e_d > 0

Dobra luksusowe mają współczynnik elastyczności dochodowej większy od jeden.

e_d > 1

Dobra 1-szej potrzeby (żywność) mają współczynnik elastyczności dochodowej większy od zera i mniejszy od jeden.

1>e_d > 0

Dobra podrzędne (niższego rzędu) mają współczynnik elastyczności dochodowej mniejszy od zera.

e_d < 0

Każde dobro podrzędne jest dobrem 1-szej potrzeby gdyż ma ujemny współczynnik elastyczności dochodowej. Kategoria dóbr 1-szej potrzeby obejmuje także dobra normalne o współczynniku elastyczności dochodowej zawierającym się w przedziale od zera do jeden.

Zmiana ceny danego dobra powoduje działanie dwóch efektów wpływających na popyt:

• efekt substytucji - polega na tym, że wzrost ceny dobra x powoduje zastąpienie dobra x dobrem y, które staje się relatywnie tańsze,

• efekt dochodowy - w wyniku wzrostu ceny dobra x zmniejsza się dochód realny konsumenta co wpływa na wielkość zakupów konsumenta.

Efekt substytucji jest zawsze ujemny (spadek ⇒ wzrost) a efekt dochodowy jest dodatni (spadek ⇒ spadek) w przypadku dobra normalnego i ulemny w przypadku dobra podrzędnego.

Dobra GRIFFENA - to takie dobra podrzędne, dla których negatywny efekt dochodowy przewyższa efekt substytucji - wzrostowi (spadkowi) ceny towarzyszy wzrost (spadek) popytu.

Paradoks GRIFFENA - wzrost ceny chleba powoduje wzrost popytu na niego.

Owczy Pęd - zjawisko wzrostu popytu w wyniku naśladownictwa (utożsamiania się z kimś, czymś).

Snobizm - postawa przeciwna owczemu pędowi (kupuję to, czego nikt nie ma)

Dobra VEBLENA (dobra luksusowe) - to takie dobra, które konsumuje się ostentacyjnie (na pokaz), wzrost popytu spowodowany jest wyłącznie wzrostem ceny (prestiż)

Efekt owczego pędu i snobizm są następstwem konsumpcji innych ludzi. Efekt VEBLENA jest funkcją rosnącej ceny.

---