Filozofia ludzkiej twórczości

1. Działanie, praca, twórczość

Aktywność-czynny stan jakiegoś obiektu wyrażający się :

• w wywoływaniu przez niego zmian w otoczeniu;

• w zmienianiu jego położenia w stosunku do otoczenia;

• bądź w zmianach procesów wewnątrz obiektu.”

Zazwyczaj wyróżnia się też dwa rodzaje aktywności:

1. wewnętrzną - odbiór, analiza i przekazywanie informacji;

2. zewnętrzną - zachowanie.

• Czyn - sterowane wolą zachowanie przejawiające się w formie działania, czyli kompleksu ruchów, lub zaniechania, czyli tzw. „bezczynności kierunkowej" - powstrzymania się od działania.

• Działanie - złożony ciąg czynności stanowiących pewną całość i ukierunkowanych na wykonanie jakiegoś zadania

Praca

• praca w szerokim znaczeniu: „każde indywidualne lub zbiorowe działanie ludzkie, mające na celu doskonalenie człowieka i świata

• Praca fizyczna a praca umysłowa

Atrybuty pracy:

1. celowość działania;

2. towarzyszący wysiłek (fizyczny, umysłowy);

3. użyteczność wyniku.

Specyfika pracy zawodowej

• Talcott Parsons definiuje zawód jako „zespół ról „zawodowych”, to jest takich, dzięki którym spełnia się pewne funkcje cenione w społeczeństwie, a jednocześnie zarabia na życie.

• rola zawodowa jest wypadkową :

• zajmowanej pozycji;

• oczekiwań związanych z wykonywaniem zawodu

• norm regulujących zakres pracy

• Czy twórca jest pracownikiem wykonującym zawód?

Wyodrębnianie poszczególnych zawodów jest możliwe za pomocą kryterium:

• kwalifikacji - zbliżonych u osób wykonujących taką samą pracę;

• „funkcji pełnionych przez przedstawiciela danego zawodu”;

• jednakowego stosunku do narzędzi i przedmiotu pracy

2. Praca a twórczość

• Nie każda praca jest twórczością, ale każda twórczość jest pracą

• Twórczością jest zawsze tworzenie czegoś nowego, dotąd nie występującego

• Stanisław Brzozowski - twórczość jako ulepszanie świata przyrodniczego i społecznego

TWÓRCZOŚĆ

• działalność człowieka, której efektem jest wzbogacenie sposobów życia człowieka, jego poznania rzeczywistości - także samego siebie, wzbogacenie świata kultury w najszerszym słowa znaczeniu

3. Teorie twórczości

1. Model twórczości, wypracowany w psychoanalizie zwany jest konfliktowym, gdyż źródeł twórczości ludzkiej doszukuje się w konfliktach motywów, frustracjach i wewnętrznych sprzecznościach.

• Twórcze działanie jest remedium na konflikty, zastępczą metodą ich rozwiązania.

• Dzięki zjawisku kompensacji, w przypadku niezaspokojenia podstawowych potrzeb lub pragnień, możemy znieść nieprzyjemne uczucie niespełnienia i braku poprzez rozwiązywanie problemów naukowych względnie artystycznych.

• dzięki twórczemu działaniu przezwyciężamy egzystencjalne kryzysy i konflikty, przywracając sobie tym samym stan psychicznej równowagi.

Krytyka:

• wraz z nabyciem umiejętności i możliwości zaspokojenia wszystkich swoich potrzeb, ograniczenia i mechanizmy represyjne byłyby niepotrzebne, a równocześnie zanikłaby zupełnie ludzka twórczość.

• zjawisko twórczości należałoby potraktować jako swoisty przymus dla człowieka, który nie chce popaść w nerwicę.

MODEL SPEŁNIENIA

• zakłada, iż „twórczość stanowi metodę aktualizacji naturalnych potencji człowieka”.

• W tym znaczeniu twórczość i naturalna ekspresja umożliwiają człowiekowi zyskanie poczucia samospełnienia niezbędnego dla zachowania równowagi psychicznej.

• Twórczość jest tutaj naturalną skłonnością a nie wymuszoną. Ten model został wypracowany przez psychologię humanistyczną.

4. Elementy procesu twórczego

• Uwaga (roztargnienie?)

• Percepcja (szczególna wrażliwość)

• Wyobraźnia i wyobrażenia (odtwórcze i twórcze)

• Wiedza pojęciowa (np. zmiana paradygmatu w nauce)

• Pamięć (nietypowe kodowanie, selektywne)

• Myślenie (heurystyczne)

5. Społeczny kontekst twórczości

• Facylitacja społeczna - wzrost poziomu wykonania zadania w obecności innych ludzi (ma miejsce w przypadku pracy prostej, dobrze opanowanej)

• Inhibicja społeczna - praca w samotności przynosi bardziej twórcze wyniki

• Szkodliwy wpływ bezpośredniej rywalizacji

• Twórczość grupowa - grupy naturalne sa mniej twórcze od nominalnych (zadaniowych