Temat: Poszukiwanie wartości w cieni czarnoleskiej lipy - Na dom w Czarnolesie, Na zdrowie Jana Kochanowskiego

Zagadnienia:

Czytanie interpretacyjne. Fraszka jako gatunek, poznane fraszki - ich tematyka. Wiersz sylabiczny, średniówka. Apostrofa, jej rola w utworze. Kontrast: „ja”- „inszy” i wartości przeciwstawione. Motyw domu w różnych tekstach kultury.

Uczeń:

- rozumie tekst,

- zna różne fraszki J. Kochanowskiego, wymienia ich tytuły, tematy,

- dostrzega rytm i melodię wiersza, czyta w odpowiednim tempie, z właściwą intonacją,

- dostrzega motyw domu w różnych tekstach kultury,

- porządkuje fraszki według tematyki, podając przykłady.

1. WARTOSCI

1. Uczniowie piszą na karteczkach, jakie wartości są dla nich najważniejsze. Zbieramy i porządkujemy je wg kryteriów.

2. Co kształtuje Wasz system wartości?

• dom rodzinny, wychowanie

• religia

• środowisko

• wykształcenie, zdobyta wiedza

• media

3. Jakie wartości są propagowane przez media?

kariera, sukces	porażka, niepowodzenie
pieniądze, bogactwo	ubóstwo, bieda, niedostatek
władza	podporządkowanie
młodość	starość
praca	Bezrobocie, bezczynność
Edukacja, wykształcenie	Brak wiedzy, ignorancja
uczciwość	niegodziwość
nowoczesność	zacofanie

4. Czytamy fraszki Na zdrowie i na Dom w Czarnolesie. Zapisuję temat lekcji i rozdaję uczniom karty pracy.

5. Wykonujemy zadanie nr 1 z Karty pracy: W świecie wartości

6. Analiza porównawcza wszystkich zestawien.

Które warotsci uznane zostłąy za priorytetowe przez Kochanowskiego i gimnazjalistów?

Które zotąły odrzucone przez Janka i przez młodzież?

Jak jest tego przyczyna?

Który z systemów wartości jest bardziej uporządkowany?

Ulegamy mediom?

2. ANALIZA FRASZEK

7. Analiza fraszek. Zadanie nr 2 z Karty pracy

Do kogo zwraca się podmiot liryczny na początku wiersza? Jak nazywa się ten środek stylistyczny?

Do czego podobna jest fraszka Na dom Czarnolesie?

Kim jest podmiot liryczny w obu utworach?

8. Budowa fraszek

Na zdrowie

- liczba sylab w wersie: 5 (pięciozgłoskowiec)

- układ rymów: aa bb cccc (rymy parzyste)

- rymy dokładne

Na dom w Czarnolesie

- liczba sylab w wersie: 8 (ośmiozgłoskowiec)

- układ rymów: aa bb cc (rymy parzyste)

- rymy dokładne

WIERSZ SYLABICZNY - wiersz mający równą liczbę sylab w wersie, akcent stały pada na przedostatnią sylabę wersu.

SREDNIOWKA - punkt podziału, który rozbija wers na kilka części, występuje w wierszach, które mają osiem lub więcej sylab w wersie.

3. PODSUMOWANIE

Jakie poznaliście fraszki Jana Kochanowskiego? (Do fraszek, Raki, Na Lipe, Do Kachny, Na młodość)

Co to jest fraszka? Jaka jest tematyka fraszek?

Fraszka - drobny utwór poetycki wierszem, często o charakterze żartobliwym, oparty na dowcipnym pomyśle, będący odmianą epigramatu. Nazwę gatunkową wprowadził z włoskiego ("frasca" - drobiazg, głupstewko) Jan Kochanowski, który swoimi "Fraszkami" ustalił obowiązujący wzór stylistyczny.

Pierwowzór fraszek w literaturze polskiej dał Mikołaj Rej w "Figlikach".

Fraszki Kochanowskiego charakteryzuje:

- bogactwo tematyczne (portreciki znajomych, zdarzenia, scenki obyczajowe, rozważania filozoficzne, ironiczne refleksje, rozważania na temat własnej twórczości),

- różnorodność tonu (żartobliwe, humorystyczne, satyryczne, frywolne obok bardzo poważnych)

- różna długość utworu (od dwuwierszowych po kilkudziesięciowersowych),

- zwięzłość (zbliżenie do epigramatu),

- pointa,

- konsekwencja rytmiczna(rymy parzyste aa bb cc, półtorazgłoskowe, żeńskie)

mniej ważne

ważne