ZAKAŹNE ZAPALENIE KRTANI I TCHAWICY (Laryngotracheitis infectiosa gallinarum – ILT)

Etiologia

• Gallid herpesvirus 1, rodzina Herpesviridae, podrodzina Alphaherpesvirinae

• zawiera dwułańcuchowy DNA

• budowa symetryczna sześcienna

• wrażliwy na eter, chloroform, pH 3, powszechne stosowane środki dezynfekcyjne

• zjadliwość wirusa ILT jest bardzo zróżnicowana

  • występują szczepy niepatogenne

  • szczepy wysoce patogenne wywołujące wysoką zachorowalność i śmiertelność

• wszystkie szczepy są jednorodne antygenowo!

• wrażliwe gatunki – kury, bażanty, pawie, perliczki

• w Polsce opisana w 1991 roku

Źródła i drogi zakażenia

• ptaki chore, ozdrowieńcy – nosiciele

• przenosi się drogą kropelkową, bardzo często nawet nie wywołuje wiremii, działa tylko w krtani i tchawicy

• po przechorowaniu ok 2% ptaków pozostaje nosicielami przez około 16 miesięcy

• z organizmu ptaka wirus wydostaje się z wydzieliną z tchawicy, jamy nosowej, worków spojówkowych i kałem

• zakażenie przez ukłąd oddechowy

• pośrednio przez zanieczyszczoną paszę, wodę i sprzęt

• indyki i drób wodny mogą być bezobjawowymi nosicielami

• wirus mogą przenosić gryzonie

• choroba nie przenosi się transowarialnie ale wirus może być obecny na skorupkach jaj (chociaż notuje się spadki nieśności – jaja nie są zmienione jak przy innych chorobach)

• często zachodzi zjawisko latencji wirusa (na fermach gdzie ILT nie było, po szczepieniach ochronnych zaczęły się pojawiać problemy z tą chorobą – badania wykazywały że był to wirus szczepionkowy, który uległ rewersji do szczepu zjadliwego)

• mikroRNA wirusowe – fragmenty o długości 22 zasad komplementarne do RNA gospodarza, które potrafią zablokować mRNA gospodarza związane z kodowaniem hemokin, które odgrywają rolę w lokalnej odporności błon śluzowych dróg oddechowych

Patogeneza

• na zakażenie wrażliwe są kury w każdym wieku, ale najczęściej występuje w przedziale wiekowym od 6 tygodnia do 7 miesiąca

• może wystąpić na fermach kur niosek i brojlerów w 6 – 7 tygodniu

Objawy

• postać nadostra z wysoką zaraźliwością i śmiertelnością (70%)

  • ptaki padają bez wyraźnych objawów lub z objawami nagłej duszności

  • osowiałość

  • zasinienia skóry na głowie

  • bardzo ciężko dyszą

• postać ostra z wysoką zarażliwością ale niższą śmiertelnością (10 – 15%)

  • nasilające się objawy odechowe (prychanie, duszność, odkrztuszanie krwawego wysięku z tchawicy, świszczące odgłosy przy oddychaniu – jak przy syngamozie!)

  • ropne zapalenie spojówek

  • obrzęk powiek

  • jedno lub obustronne zapalenie zatok podoczodołowych

  • w jamie dziobowej żółte dyfteroidalne naloty na tylnej ścianie podniebienia i w okolicy krtani

• postać łagodna z niską zaraźliwością i śmiertelnością (2 – 5%)

  • zapalenie spojówek

  • wyciek z nosa

  • obrzęk zatok

  • ptaki osowiałe wracają do zdrowia po 2 tygodniach

  • spadek nieśności o 10 – 15%

  • u brojlerów w wieku 5 – 6 tygodni oprócz objawów oddechowych znaczne zahamowanie przyrostów

  • mogą występować zakażenia dodatkowe, wzmagające śmiertelność – chemioterapia wtedy wskazana

• postać bezobjawowa – indyki, kaczki

• przebieg choroby zależy od patogennosci szczepu i powikłań

  • adenowirusami

  • Haemophilus (Avibacterium) paragalinarum

  • E.coli

  • Mycoplasma gallisepticum

  • w kraju izolowane szczepy mało patogenne a powikłania najczęściej wywołuje E.coli (E.coli najczęściej powoduje zakażenie drogą aerogenną z wysuszonego kału i kurzu, rzadko per os)

Zmiany AP

• duża ilość gęstego śluzu w jamie dziobowej

• szczelina podniebienna rozszerzona i wypełniona galaretowatym śluzem

• krtań obrzękła, przekrwiona, rozszerzona

• błona śluzowa jamy dziobowej i krtani zasiniona, obrzękła, wykazująca niekiedy krwotoczne zapalenie i owrzodzenia

• krwotoczne zapalenie 1/3 górnej części tchawicy (zmiana patognomoniczna)

• krtań i tchawica zatkane czekoladowymi masami włóknika wymieszanego z krwią tworzącymi odlew światła tchawicy, czop długości 2 – 5 cm – powodują uduszenia

• przy łagodnym przebiegu – tchawica i krtań z niewielkimi przekrwieniami, obfita ilosć szarego, galaretowatego śluzu

• u młodych ptaków obraz zmian może być podobny do stwierdzanego przy zakaźnym zapaleniu oskrzeli

• przy powikłaniach E. coli występuje włóknikowe zapalenie worków powietrznych

Różnicowanie

• zakaźne choroby układu oddechowego

  • IB

  • ND

  • influenza

  • mykoplazmoza

  • pneumowirusy (APV – SHS i TRT)

  • zakaźny nieżyt nosa

  • aspergiloza (enilkonazol – odkażanie ściółki przy wilgotności i wysokiej temperaturze zmniejsza ich występowanie)

  • kandidiaza

• ospa

• niedobowy witaminy A

Rozpoznawanie

• objawy kliniczne i zmiany AP przy krwotocznym zapaleniu krtani i tchawicy

• potwierdzenie badaniami laboratoryjnymi

  • zakażanie jaj SPF, hodowli komórkowych w poszukiwaniu efektu cytopatycznego, i inne wirusologiczne badania

  • ciałka Seifrieda – 1 a 5 dzień zakażenia, potem ich nie ma

  • PCR

  • badania serologiczne, ELISA, SN, precypitacja w żelu agarowym

Postępowanie

• brak specyficznego leczenia

• podawanie antybiotyków przy powikłaniach

• poprawa warunków środowiskowych

• podawanie preparatów wielowitaminowych

• immunoprofilaktyka / endemiczne występowanie

  • żywe szczepionki

  • do worka spojówkowego (w spreju nie bardzo, bo kropla wpada do dróg oddechowych i zapalenie, woda do picia – trzeba używać podwójnej dawki, ale wyniki też nie są jakieś lepsze niż w przypadku szczepienia do worka)

  • w wieku 6 tygodni

  • drugie szczepienie na 4 tygodnie przez wejściem w nieśność

  • można szczepić interwencyjnie ptaki w chorym stadzie

  • choroba z listy B OIE

ZAKAŹNY NIEŻYT NOSA (coryza contagiosa gallinarum, infecious coryza) - prezentacja

Etiologia – Avibacterium pargallinarum (G-), nieruchoma, nie zarodnikująca, otoczka,