I

Teoria wychowania jest jedną z podstawowych subdyscyplin pedagogiki do których zalicza się także m.in. dydaktykę,historię wychowania. Nie jest ona osobną teorią pedagogiczną , ale zbiorem różnych teorii na temat wychowania.

wg Łobockiego

Głównym przedmiotem zainteresowań teorii wychowania jest wychowanie w wąskim jego rozumieniu, tj. kształtowanie postaw i innych cech osobowości dzieci i młodzieży łącznie ze stwarzaniem im warunków ułatwiających samoaktualizację drzemiących w nich, konstruktywnych możliwości.

W tym sensie teorię wychowania interesuje szczególnie rozwój moralny, społeczny, kulturalny i fizyczny dzieci i młodzieży , mniej natomiast ich rozwój umysłowy w procesie uczenia się,czym zajmuje się głównie dydaktyka.

Największy wpływ na współczesną teorię wychowania ma okres powojenny. W latach 1945-1948 istotne było to iż z jednej strony korzystano z doswiadczeń i teorii okresu międzywojennego, a z drugiej strony krytykowano to podejście(np.pajdocentryzm, czyli dziecko w centrum wychowania). W tym okresie także zaczęto większą rolę przywiązywać roli nauczyciela(wychowawcy) w procesie wychowani dziecka. Natomiast w latach 1949 niestety teoria wych. zostaje zdominowana przez różne instytucje państwowe i zmuszona do głoszenia tylko takich teorii jakie zgodne były z pedagogiką radziecką, która opierała się głównie na "urabianiu" wychowanków.

Teoria wychowania nie może istnieć bez praktyki, gdyż to właśnie praktyka pedagogiczna oraz badania empiryczne(weryfikacyjne,diagnostyczne) potwierdzają jej słuszność. Bez tego nie byłaby wystarczająco wiarygodnym źródłem wiedzy na temat wychowania.

III.
Wychowanie jest to kształtowanie postawy wychowanka przez wychowawcę. Stefan Kunowski ze względu na dominujące w wychowaniu cechy wyróżnił cztery grupy definicji tego rodzaju:
— definicje prakseologiczne, (wychowanie prakseologiczne) zwracają uwagę na celowe działania wychowawców na wychowanków, wpływanie na nich, urabianie, (wychowanie jest planowym oddziaływaniem na jeszcze dające się kształcić wewnętrznie życie innych)
— definicje ewolucyjne, ( wychowanie ewolucyjne) istotą wychowania jest swobodny wzrost dziecka, proces samorzutnego rozwoju w zakresie różnego rodzaju doświadczenia nabywanego przez wychowanka.(wychowanie zachodzi w indywidualnej jednostce, jako rezultat jej działalności w środowisku i jej reakcji na środowisko)
— definicje sytuacyjne, (wychowanie sytuacyjne)koncentrują się na warunkach i bodźcach przyczyniających się do rozwinięcia wychowanka, (przygotowanie do zycia przez życie)
— definicje adaptacyjne,(wychowanie adaptacyjne)zwracają uwagę na wytwory i osiągane skutki działania wychowawczego, (wychowanie jest oddziaływaniem pokoleń dorosłych na te, które jeszcze nie dojrzały do życia społecznego)

IV.
Wychowanie jest to kształtowanie postawy wychowanka przez wychowawcę Łobocki wyróżnił następujące cechy:
1)złożoność - metoda nagradzania i karania(zależy od czynników wewnętrznych: talent, ambicje, oraz zewnętrznych: ludzie, środowisko które nas otacza.
2)intencjonalność - polega na tym że wychowawca pragnie zrealizować cele i jest tego świadomy(co chcę osiągnąć? Jakie są skutki wychowanie?)
3)interakcyjność - wspólpraca wychowawcy i wychowanka
4) długotrwałość - wychowanie trwa nieustannie czy jesteśmy tego świadomi czy nie
5) relatywność - wychowawca nie może przewidzieć jakie osiągnie skutki, może jedynie hipotetycznie zakładać.

V. WŁASNA REFLEKSJA - nad pojęciem wychowania

VI.

Pojęcie osoby ludzkiej i jej atrybuty

Centralną kategorią jest osoba. To pojęcie od jednostki odróżnia

fakt, że człowiek to istota rozumna, wolna, autonomiczna, niezniszczalna,

decydująca o własnym losie.

Człowiek ujawnia swe człowieczeństwo nie tylko poprzez samodzielne

myślenie i wolne decyzje, ale także w relacjach osobowych wyznaczonych

przez istnienie i własności transcendentalne.

Perspektywa personalistyczna w wychowaniu patrzy na człowieka w sposób

całościowy i realistyczny, a jednocześnie uwzględnia wewnętrzne i

zewnętrzne uwarunkowania jego rozwoju. Personalizm to intelektualna próba

opisania i respektowania całej rzeczywistości człowieka.

VII. NIE OPRACOWANY

VIII.
Wybrałam wychowanie w koncepcji personalistycznej:

Personalizm -(osobisty,persona-osoba)

kierunek rozważan wokół pojęc osoby,rozważań o naturze poznawczej.W centrum wartości dobro i rozwój osoby,jako nadrzędna zasada,której podporządkowane są wszystkie dobra realizowane przez człowieka.

Wychowamie wg personalizmu:

Podstawową cechą człowieka jest jego rozwój.Dążenie do siebie lepszego.

Harmonijne rozwijanie właściwości intelektualnych,fizycznych i moralnych wychowanka.

Najwyższym celem wychowania jest uzdalnianie wychowanka do przejęcia kierownictwa nad własnym procesem rozwoju.

Rola wychowawcy w tej koncepcji:

po obu stronach relacji wychowawczej stoją:osoba wychowawcy i osoba wychowanka.Wg Janusza Tarnowskiego:

-wychowawca nie może traktowac wychowanka w sposób przedmiotowy.Pozostaje on współpodmiotem procesu pedagogicznego

-nie wolno używac autorytetu jako narzędzia przemocy wobec osoby wychowanka

-jedynym właściwym odniesieniem jest postawa miłości

IX.
Aksjologia jako nauka o wartościach na pocz xx w..W toku rozwoju auksjologii powstawały różne koncepcje wartości,różne ich klasyfikacje.

Najpopularniejszymi stanowiskami dotyczącymi sposobu rozumienia są:

stanowisko obiektywistyczne-według obiektywistów wartości isnieją jako szeroko rozumiane wartości materialne.W swym istnieniu są niezależne od osoby-podmiotu,który powinien je odkrywac,poznawac i cenic.

Stanowisko subiektywistyczne-subiektywisci odnoszą wartośc jedynie do sfery podmiotowej.Utożsamiają wartości ze świadomym ich przeżyciem i z samym procesem wartościowania.

To człowiek nadaje wartośc idei lub rzeczy.

Stanowisko relatywistyczne-wartości mają charakter względny i są wynikiem zmieniających się historycznie i społecznie postaw wobec przedmiotu wartościowania.

Klasyfikacje wartości:materialne i duchowe

Wg Romana Ingardena klasyfikacja wartości:

1 poziom

-witalne(zdrowie,życie,energia,siła witalna)

-utylitarne(użytecznościowe)bogactwo,dobra materialne,kariera,stanowisko,prestiż społeczny)

-hedonistyczne(szczeście,radośc,rozrywka,zabawa,uciecha)

2 poziom wartości kulturowe

-poznawcze(wiedza,poznanie,wykształcenie,edukacja,mądrośc)

-estetyczne(piękno,urok osobisty,sztuka-muzyka,literatura,malarstwo,film,teatr,kultura osobista)

-społeczno obyczajowe(rodzina,tradycje,zwyczaje,solidarnośc,patriotyzm,braterstwo,wspólnota z grupą)

3 poziom wartości religijne(wiara,nadzieja)

X.

Mówiąc o procesie wychowawczym nie można ominąć tak ważnej kwestii jaką są wartości.

Pedagodzy i filozofowie są zgodni, że człowiek jest wartością i staje się wartością.

Podmiotem wartości moralnych jest człowiek, jego zamiary, czyny. To w jaki sposób

postępuje jest podyktowane przez jego osobowość, skłonności, możliwości, wrażliwość

moralną. Wartości można traktować jako moralne zalety lub wady przysługujące osobowości

i charakterowi człowieka. W procesie wychowania przejawiają się w treściach, metodach i

celach wychowawczych.

Przekazywanie wartości może odbywać się na trzy sposoby:

- przekaz wiedzy teoretycznej na temat wartości – np. wykład z etyki;

- ukazanie wartości w ideałach wychowawczych z konkretnym odniesieniem do

wychowanków np: poprzez sprawiedliwe ocenianie;

- analizowanie z wychowankiem jego sytuacji życiowej, konfliktów moralnych i udzielanie

konkretnej pomocy;

Najbardziej skutecznym jest trzeci sposób przekazu wartości, gdyż dużą rolę odgrywają tu

emocje, dzięki którym człowiek wiąże się ze światem wartości.

Niezbędne w rozważaniach dotyczących sytuacji wychowawczej jest zwrócenie uwagi na

odpowiedzialność człowieka. Każdy człowiek ze swej natury jest wolny. Wolność ta wymaga

odważnego, odpowiedzialnego podejmowania decyzji i ponoszenia za nie konsekwencji.

Wychowując trzeba pamiętać, aby w młodych ludziach kształtować nie tylko

odpowiedzialność za własne czyny, ale i odpowiedzialność za innych. Zdarza się, iż rodzina

nie przekaże podstawowych wartości i wtedy szkoła staje się jedynym przekazicielem tych

wartości. Dzięki działaniom wychowawczym i profilaktycznym, poznaniu wychowanka,

jego hierarchii wartości już ukształtowanych, możemy starać się ukierunkować ucznia we

właściwy sposób dla dobra innych i jego samego.

W pojęciu aksologicznym wartości w systemie wychowania pojawiają się trzy razy:

• Wychowawca jest nosicielem systemu określonych wartości

• Wartości są urzeczywistnione w osobowości wychowanka

• Wartości przekazywane są w procesie wychowania a szczególnie w celach, metodach i treściach

XI.

Wartość- pojęciem tym określamy wszystko to co zasługuje mocą swojego atrakcyjnego istnienia na zainteresowanie, cenienie i stanowi cel ludzkich dążeń. To zasługiwanie występuje wtedy gdy jakość którą określamy wartością sprzyja afirmacji człowieczeństwa.

Do miana wartości afirmujących człowieczeństwo pretendują przede wszystkim wartości naczelne –prawda, dobro, piękno.

Cele wychowania są pewnymi normami, standardami, stanami osobowościowymi.

Związek wartości a cele wychowania można scharakteryzować następująco. Wartość w swojej czystej postaci stanowią źródło dla celów wychowania, a formułowanie i realizowanie celów wychowania to stwarzanie warunków aby wartości mogły pojawić się w swoim odpowiedniku czyli –realnym kształcie.

Jeżeli uczymy dziecko takiej wartości jak prawdomówność staje się ona jednocześnie jednym z celów naszego wychowania. Staramy się dziecko nauczyć mówienia prawdy w każdej sferze życia, przedstawić mu jakie korzyści płyną z mówienia prawdy, nawet pomimo wszelkich konsekwencji jakie mogłoby za nie ponieść .

Gdy naszym celem staje się nauczenie dziecka prawdomówności jednocześnie staje się to sposobem na wpojenie dziecku wartości jaką jest prawda.

XII.
Jakie wartości powinny mieć pierwszeństwo w wychowaniu?

Altruizm – oznacza troskę o dobro konkretnej osoby lub grupy osób. Troska ta polega zazwyczaj na wyświadczaniu komuś jakiejś przysługi w sposób świadomy, bezinteresowny i dobrowolny. Altruistą jest ten kto ma do zaoferowania komuś coś wymiernego, ale również tym, kto nie szczędzi mu uczuć życzliwości i zrozumienia.

Tolerancja – skłonność do zgody na myślenie działanie i uczucia inne niż nasze, przyznanie innym prawa do własnych poglądów , do określonego postępowania i stylu życia mimo odmiennego od naszego a nawet sprzecznego. Ważnym jest to, iż tolerancja nie może być godzeniem się na wszelkie sposoby myślenia i postępowania innych ludzi, nie oznacza ona również akceptacji zła. Nie tolerujemy czynów które kłócą się z dobrem społecznym.

Odpowiedzialność – nie sformułowano jeszcze żadnej konkretnej definicji odpowiedzialności. Natomiast wg Romana Ingardena z odpowiedzialnością spotykamy się wtedy gdy:
a) Ktoś ponosi odpowiedzialność za coś albo, inaczej mówiąc jest za coś odpowiedzialny.

b) Ktoś podejmuje odpowiedzialność za coś.

c) Ktoś jest pociągany do odpowiedzialności.

d) Ktoś działa odpowiedzialnie.

Sprawiedliwość – polega na oddawaniu każdemu, tego co mu się należy.

XIII.
Pojęcie i rodzaje celów wychowania.

Cele wychowania- standardy (normy) wychowawcze wskazujące na pożądane społecznie i moralnie zachowania i postawy oraz inne cechy osobowości wychowanków.

Rodzaje celów wychowania (klasyfikacja):

• Cele kreatywne (typu wywołać ukształtować np. nowe zainteresowania czy przekonania)

• Cele optymalizujące (typu zwiększyć, wzmóc poszerzyć np. wrażliwość, zaangażowanie)

• Cele minimalizujące (typu osłabić ograniczyć np. agresję, nadmierną wrażliwość)

Cele korekcyjne (typu przekształcić zmienić np. postawę przekonania.)


XIV. NIE OPRACOWANE

XV.

Dialog - rozmowa conajmniej dwóch osób

Rodzaje dialogu:

- metoda, czyli sposób komunikowania się wychowawcy z wychowankiem w trakcie którego oba podmioty dążą do wzajemnego zrozumienia zbliżenia się i współdziałania.

- proces mający miejsce wówczas, kiedy jeden z trzech komponentów dialogu jako metoda został wdrążony w życie.

- postawa będący gotowościa otwierania się obu stron na wzajemne rozumienie, zbliżenie się i współpracę.

Trzy podstawowe warunki zaistnienia dialogu:

1. obustronna autentyczność

2. spotkanie

3. zaangażowanie

XVI.

Dialog jako sposób bycia Mistrza i ucznia

Dialog ( W. Okoń – „ Słownik pedagogiczny ”

Forma likwidowania konfliktów wychowawczych za pośrednictwem wymiany zdań przez dwie strony i poszukiwanie wspólnego stanowiska. Dialog wymaga poznania i zrozumienia podmiotu dialogu oraz racji obu stron, a zarazem przezwyciężenia postawy egoistycznej. Czynnikiem sprzyjającym dialogowi jest empatia. Mistrzem stosowania dialogu pedagogicznego był Janusz Korczak. Mówi się też, że Jan Paweł II był „ człowiekiem dialogu ”, gdyż skutecznie prowadził dialog między wyznawcami innych religii.

Martin Buber – twórca filozofii dialogu i spotkania rozróżnia typy relacji międzyludzkich :

Ja – Ty, Ja – To, Ja – Ja i To - To

Według niego jedyną relacją, w której dochodzi do dialogu jest relacja Ja – Ty. Partnerzy w tej relacji szanują się wzajemnie, słuchają się, są otwarci na siebie i gotowi do pomocy.

W dialogu ważna jest postawa wychowawcy jak i wychowanka oraz warunki zewnętrzne, które mają wpływ na możliwość jego zaistnienia.

Postawa wychowawcy – otwarty, szanujący, cierpliwy, szczery, bliski, autentyczny, potrafiący słuchać, ciepły

Postawa wychowanka – szanujący, zaciekawiony, zaangażowany, wykazujący „ pragnienie dialogu ”

Warunki zewnętrzne – miejsce, czas, wyczucie momentu, odpowiednia atmosfera, przygotowanie merytoryczne

Według Janusza Tarnowskiego – przedstawiciela chrześcijańskiej pedagogiki personalno-egzystencjalnej, mamy dziś do czynienia nie tyle z kryzysem wychowania, co z upadkiem autorytetu instytucji edukacyjnych i wychowawczych. Według niego „ … młodzi nadal czekają na „ Mistrza ” czyli kogoś, kto potrafi ich zafascynować. Wychowanie musi bazować na autorytecie wychowawcy, powinno opierać się na sile osobowości wychowawcy ( autorytetu personalnego ), którego już samo istnienie staje się dla wychowanka „ pożywką duchową ”. Cały proces wychowania powinien się zacząć od samego wychowawcy, od tego by to najpierw on rozbudził w sobie własne wnętrze.

Dzięki stałemu samodoskonaleniu wychowawca może pomóc dziecku odsłonić jego prawdziwe oblicze i pozwolić mu być sobą. Poprzez dialog można „ rozbudzić dzieci i młodych pod względem umysłowym, emocjonalnym, działaniowym, aby pomóc im wejść na drogę Prawdy, Dobra, Piękna i Miłości czyli wyzwolić ukrytą iskrę zapaloną w ich najgłębszym „ ja ” przez samego Boga ”.

W przekonaniu J. Tarnowskiego mamy do czynienia z końcem „ pedagogiki władców ”, strategów lepiej wiedzących i pedagogiki, w której wychowawca pełni rolę kierowniczą. Pedagogika przyszłości musi być pedagogiką bycia w pobliżu drugiej osoby, o ludzkim obliczu, zakorzenionej na gruncie chrześcijańskim i wyrażającej się autentycznym dialogiem.


XVII. NIE OPRACOWANE

XVIII.

Odpowiedzialnosc w koncepcji dialogowej - jesteśmy odpowiedzialni za osobę z która prowadzimy dialog.

M. Buber Miłość jest odpowiedzialnościa Ja za Ty

Sfera odpowiedzialności za wychowanka:

- zdrowie i bezpieczeństwo

- rozwój i poznawanie

- uczucia

- moralność

- zainteresowania i talenty

XIX.
Odpowiedzialnie wychowywać, to także uczyć wychowanka odpowiedzialności. Tak więc wychowanie powinno umożliwić twórcze poznanie siebie i wykształcić w wychowanku wolną ekspresję twórczą, która umożliwi dokonywanie własnych wyborów i decyzji, za które wychowanek będzie się czuł odpowiedzialny.

Uczniowie spędzają w szkole połowę swojego młodzieńczego życia, stykają się z rówieśnikami, nauczycielami, wychowawcami, z których każdy przedstawia odmienny świat wartości. Wychowankowie patrzą, słuchają, oceniają.
Autorytetem może stać się osoba, która czynem, własnym zachowaniem potwierdza głoszone treści. Takiemu wychowawcy się ufa, takiemu się wierzy, takiego się słucha. Taki wychowawca może być, i często jest – osobą znaczącą, którą chce się naśladować.
Wychowawca musi postępować moralnie: w codziennej odpowiedzialności za młodych, dzielonej wprawdzie z rodziną i społeczeństwem, ale nauczycielom szczególnie przypisanej, w odpowiedzialności za jakość kształcenia i efektywność wychowania, w odpowiedzialności za swój etos intelektualny, społeczny i ideowy, w bezpośredniej odpowiedzialności za własną szkołę i pośredniej za politykę oświatową i wychowawczą. Nie można jednak w odpowiedzialny sposób udzielać pomocy wychowawczej komuś, kogo nie rozumiemy czy kogo rozumiemy w sposób błędny. Wychowawca musi zdawać sobie sprawę z wielkości i niezwykłości wychowanka, jak i z jego ograniczeń i słabości. Z kolei całościowe rozumienie wychowanka oznacza, że bierzemy pod uwagę to, rozwija się wielotorowo, więc tak jak w rodzinie – rodzice, opiekunowie, tak i w szkole - nauczyciel jest odpowiedzialny za optymalny rozwój wychowanków w różnych sferach: intelektualnej, sprawnościowej, moralnej i estetycznej; a konkretyzując jeszcze bardziej - za dobór metod i środków służących rozwojowi wyżej wymienionych sfer (odpowiedzialność za ten dobór wynika z przygotowania nauczyciela do pełnionej funkcji; przygotowanie psychologiczne, pedagogiczne i przedmiotowe). Odpowiedzialnym wychowawcą nie jest ani lekarz (jeśli rozumie jedynie ludzkie ciało), ani psycholog (jeśli rozumie jedynie ludzką psychikę), ani ksiądz (jeśli rozumie jedynie wymiar duchowy i religijny). Odpowiedzialny wychowawca to ktoś, komu nie wystarczy nawet znajomość wszystkich wymienionych tutaj sfer, bo nawet ich suma nie wyczerpuje całej rzeczywistości wychowanka.

XX. NIE OPRACOWANE

XXI.NIE OPRACOWANE

XXII.
Charakterystyka metod wychowania w ujęciu wybranego autora

Stefan Knurowski wyodrębnił 4 typy wychowania;

- prakseologiczne – podkreśla działanie wychowawców . To wychowawca jest tym który kieruje , stawia cele wychowawcze i je realizuje jest aktywny w procesie wychowania. Musi posiadać odp. Kompetencje pedagogiczne. Wychowanie jest kształtowaniem osobowości wychowanka przez wychowawcę.

Ewolucyjne- w tej metodzie akcent przechodzi na stronę osoby wychowanka , czyli w procesie wychowania aktywny jest wychowanek, rolą wychowawcy jest stworzenie warunków dla jego rozwoju. np wychowanie to proces rozwoju wychowanka. Wychowanie jest stwarzaniem warunków dla rozwoju , czy też wspieranie wychowanka.

Sytuacyjne- podkreśla role bodźców środowiska wychowawczego wychowanka jest to ujmowane jako proces i relacja. Obie te kategorie zanurzone są w szerszym kontekście środowiskowym .

Adaptacyjne skupiają uwagę na wytworach i skutkach działania wychowawczego i wychowanie jest pojmowane jako efektywny rezultat. Wychowanie jest przygotowaniem do życia w społeczeństwie.

XXIII. Nagroda i kara - dylemat, swoim zdaniem ;)

XXIV.
Odpowiedzialność śród metod rozwijających samodzielność i odpowiedzialność wychowanków bezwątpienia należy wymienić dwie podstawowe metody należące do metod oddziaływania indywidualnego; metodę modelowania oraz metodę zadaniową

Metoda modelowania [zwana także m. przykładu] to nic innego jak uczenie przez naśladownictwo.Za pomocą m. modelowania można efektywnie wpływać na rozwijanie i pogłębianie zachowań czy postaw społecznie i moralnie pożądanych. Czym jak nie przykładem właściwego zachowania możemy uczyć samodzielności i odpowiedzialności .

Jednakże najskuteczniejszą metodą dotyczącą rozwijania cech zawartych w pytaniu jest m. zadaniowa.Polega ona na powierzeniu dzieciom i młodzieży konkretnych zadań, których wykonanie prowadzi zwrotnie do konstruktywnych zmian ich zachowań i postaw pożądanych z wychowawczego punktu widzenia. Chodzi tu o szeroko pojętą działalność prospołeczną, zadania służące dobru wspólnemu.

Rodzina – zadania na rzecz domu: dbanie o pokuj, sprzątanie, wyrzucanie śmieci, opieka nad zwierzętami. Szczególne warunki stosowania tej metody obserwujemy w rodzinach wielodzietnych i więcej niż dwupokoleniowych. Troska o innych wynika z naturalnej sytuacji rodzinnej.

Szkoła – pomoc koleżeńska w nauce, pożyczanie sobie kartek, zeszytów, długopisów, tworzenie par do nauki (dzieci słabsze z uczącymi się lepiej), dbałość o czystość w klasie, gazetki szkolne, staranne ścieranie tablicy, różnego rodzaju akademie, dzień babci, dzien dziadka, święta narodowe.

Po za szkołą i rodziną – pomoc ludziom starszym, kalekim, mało zaradnym. Uważam, iż metoda nagradzania może także w znacznym stopniu przyczynić się do rozwoju samodzielności i odpowiedzialności wychowanków. Jednakże metoda nagradzania mądrze i rozsądnie stosowana. Należałoby wspomnieć także o metodzie oddziaływania grupowego, do której zalicza się metodę organizowania działalności zespołowej i samorządowej, również metodę współdziałania uczniów współorganizowaniu lekcji.

Jeżeli naprawdę zależy nam na prawidłowym rozwoju społeczno moralnym dzieci i młodzieży trzeba osłabić w nim ducha rywalizacji i ukazać im uroki bezinteresownego współdziałania i współpracy, a także dawania bez oczekiwania czegokolwiek w zamian.

XXV. refleksja !

Metoda modelowania - naśladownictwo

Metoda zadaniowa - powierzanie konkretnych zadań, których zadaniem jest wprowadzenie zmian w zachowaniu dziecka.

Metoda perswazji - uświadamianie dziecia ich praw i obowiązków

Metoda nagród

Metoda kar

XXVI. refleksja !

W refleksji edukacyjnej przyjęło się rozumienie autorytetu jako wzoru czy swoistych przymiotów i kompetencji wychowawców, zwiększających ich możliwości oddziaływania na wychowanków, przekazywania im wiedzy, postaw, wartości i formowania określonych umiejętności.

Rodzaje autorytetu:

* 1. Autorytet oparty na doświadczeniu życiowym wychowawcy, czyli na jego wiedzy, wykształceniu, zdolnościach i mądrości;

* 2. Autorytet desygnowany, odnoszący się do pozycji społecznej wychowawcy, wynikający z uznania dla jego stanowiska bądź funkcji;

* 3. Autorytet oparty na nieformalnych umowach, zaufaniu, kontraktach, które wychowawcy zawierają w codziennych interakcjach ze swoimi wychowankami;

* 4. Autorytet wypływający z władzy, którą posiada osoba sprawująca zwierzchnictwo nad innymi ludźmi;

* 5. Autorytet emocjonalny, wynikający z uczuć szacunku, miłości bądź też obawy czy lęku wobec wychowawcy;

XXVII. refleksja

Pedagogika jest niczym innym, jak uświadamianiem sobie wychowania,

procesu, który nas wszystkich dotyczy i jest nam wszystkim nieświadomie znany.