FKwChNW wykład 1 06.03.2013

Nadciśnienie tętnicze – Hypertonia arterialis

Ciśnienie tętnicze krwi – jest to siła z jaką strumień krwi przepływającej wywiera na ściany naczynia

Wysokość ciśnienia krwi zależy od:

• ilości krwi pompowanej przez serce, od siły i częstości skurczów serca

• zmian w szybkości przepływu krwi przez drobne tętniczki

• substancji regulujących wysokość ciśnienie
  substancje podnoszące ciśnienie krwi działają na ścianę naczyń krwionośnych zwłaszcza drobnych tętniczek powodują ich skurcz
  substancje obniżające ciśnienie krwi działają rozszerzająco na tętniczki

W regulacji ciśnienia krwi duże znaczenie mają specyficzne receptory umiejscowione w ścianach tętnic szyjnych i łuku aorty (baroreceptory) które są wrażliwe na zmiany mechaniczne (rozciągniecie ściany naczynia)

Chemoreceptory wrażliwe na zmiany składu chemicznego krwi (zmiany prężności tlenu i dwutlenku węgla)

Są one połączone z ośrodkiem regulującym napięcie naczyniowe tzw ośrodkiem naczynioruchowym zlokalizowanym w rdzeniu przedłużonym a także odpowiednimi ośrodkami w ośrodkowym UN

Substancje regulujące ciśnienie: (na egzamin)

1. Naczynia krwionośne:

• endotelina (hormon) – podwyższa

• tlenek azotu – rozszerza naczynia / obniża ciśnienie

• prostacyklina – związek zmniejszający przyleganie płytek krwi do ściany naczynia – obniża ciśnienie

• tromboksan – działa odwrotnie do prostacykliny – podwyższa ciśnienie

2. Nerki

• renina – podwyższa

• angiotensyna – podwyższa

• kininy i prostaglandyny – obniżają

3. Nadnercza:

• rdzeń:

• adrenalina i noradrenalina – podwyższają

• kora:

• aldosteron – podwyższa

• kortyzon – podwyższa

4. Serce (przedsionki):

• hormon natriuretyczny – odpowiedzialny za gospodarkę wodno – elektrolitową – obniża ciśnienie

Nadciśnienie tętnicze – stan w którym struktura i funkcja tętnic są nieprawidłowe, towarzyszą im dysfunkcja śródbłonka, kurcz/remodeling mięśni gładkich naczyń, zwiększony opór wyrzucania lewej komory i/lub skłonność do miażdżycy często choć nie zawsze objawiające się wysokim stanem ciśnienia

Stopnie nadciśnienia: (na egzamin)

1. 140-159 / 90-99

2. 160-179 / 100-109

3. >180 / >110

Prawidłowe 120-129 / 80-84

Podział nadciśnienia:

• pierwotne – najczęściej u mężczyzn między 30-50r.ż lub u kobiet po menopauzie. Powodem mogą być wpływy dziedziczne oraz czynniki środowiskowe (rasa czarna, mieszkańcy dalekiego wschodu)

• wtórne

Okresy choroby nadciśnieniowej:

I – zwyżka RR skurczowo rozkurczowego – bez zmiany ze strony ukł krążenia i nerek

II – nadciśnienie chwiejne – dolegliwości bólowe głowy, okolicy serca, zadyszka. Ciśnienie do 160/100. Śladowe ilości białka w moczu. Niewielkie zmiany w dnie oka

III nadciśnienie utajone – ciśnienie w granicach 150/90 max 230/110. Objawy ulegają nasileniu. Upośledzenie zagęszczania moczu

IV schyłkowy – występują duże objawy niewydolności krążenia. Dno oka – wybroczyny i wysięki. Obrzęk twarzy. Ciśnienie powyżej 230/110

Nadciśnienie wtórne – przyczyn:

• zaburzenia wrodzone i dziedziczne:

• koarktacja aorty, wridzone zwężenie tętnicy nerkowej

• wywołane substancjami egzogennymi

• środki antykoncepcyjne

• choroby endokrynologiczne

• zespół Cushinga

• choroby nerek np. przeszczep nerki

• zapalenie naczyń – np. twardzina układowa

• inne – np. ciąża

Nadciśnienie złośliwe:

Najcięższa postać nadciśnienia, wysokie ciśnienie rozkurczowe (na ogół wynoszącym 120mmHg), szybki postęp powikłań narządowych a zwłaszcza rozwój niewydolności serca, niewydolności nerek.

Nadciśnienie osób starszych – sądzono że nadciśnienie u osób starszych jest zmianą fizjologiczną. Okazuje się jednak że leczenie nadciśnienie daje ludziom starszym znaczne korzyści

Powikłania:

Serce – przerost i niewydolność lewej komory

Naczynia krwionośne – grubienie tętnic i ich sztywnienie, zwężenie światła naczynia. Siła tarci powoduje mechaniczne uszkodzenie i niszczenie śródbłonka

Mózg – zaburzenie funkcji określane jako udar

Nerki – stwardnienie drobnych tętniczek nerkowych które zaburzają wytwarzanie moczu

Diagnostyka:

Przyczyny nieprawidłowego pomiaru:

• mankiet powyżej/poniżej poziomu serca

• nieparte ramie osoby badanej

• zbyt szybkie spuszczanie powietrza z mankietu

• upośledzenie słyszalności tonów

• błąd odczytu

• niewłaściwy pomiar

• niesprawny zawór powietrza

• nieszczelność przewodów

• niewłaściwy rozmiar mankietu

Leczenie:

• farmakoterapia:

• betablokery – hamowanie uwalniania reniny, działanie przeciwlękowe

• diuretyki

• antagoniści wapnia

• inhibitory ACE

• alfablokery

• leczenie niefarmakologiczne:

• redukcja wagi

• ograniczenie / eliminacja spożycia soli

• zwiększenie spożycia potasu

• ograniczenie alkoholu

• zaprzestanie palenia tytoniu

• regularne ćwiczenia aerobowe, unikanie ćwiczeń izometrycznych

Aktywność fizyczna:

• wykonywać ćwiczenia dynamiczne (min 10 minut)

• w terenie o miękkim podłożu

• nie stosować gier z rywalizacją

• ćwiczenie 1,5-2h po posiłku

• podczas zakażenia czy infekcji nie ćwiczymy

• unikamy ćwiczeń siłowych

• nie należy przekraczać zaplanowanej granicy HR następnie wskazany jest odpoczynek podczas którego HR wróci do normy

• niewskazane dyscypliny:

• siłowe

• w których potrzebna jest duża siła użyta szybko (pchnięcie kulom)

• gry zawierające element startu (przyspieszenie)

• wspinaczka, lotniarstwo, spadochroniarstwo , nurkowanie

• wskazane dyscypliny:

• pływanie

• żeglowanie

• bieganie

• wędrówki/ NW

Ćwiczenia należy przerwać kiedy:

• ból w k.p

• znaczna duszność

• omdlenie, zawroty głowy

• utrzymujące się zblednięcie

• nudności