---

Overview

zadania
przykład 1
przyklad 2

---

Sheet 1: zadania

Firma produkuje dwa wyroby: A i B. Koszty wydzialowe kalkulowane są w oparciu o koszt

materiałów bezpośrednich. Koszty jednostkowe przedstawiają się następująco:

materialy bezpośrednie

robocizna bezpośrednia

A

6 zł

5 zł

B

4 zł

3 zł

Koszty wydziałowe łącznie wynoszą

50 000 zł

przy produkcji

200

szt. A oraz

150

szt. wyrobów B.

Metodą kalkulacji zleceniowej oblicz całkowite koszty jednostkowe wyrobu A oraz wyrobu B.

Wskaźnik narzutu wynosi

27,78

koszty wydziałowe produktu A wynoszą

167 zł

koszty wydziałowe produktu B wynoszą

111 zł

Metodą kalkulacji zleceniowej całkowite koszty jednostkowe wyrobu A =

178 zł

wyrobu B=

118 zł

W firmie doradztwa finansowego wykonano plan finansowy dotyczący przyszłego roku. W ramach planu założono między innymi wartości kosztów:

szacowane

koszty wydziałowe

30000

szacowane

wynagrodzenia bezpośrednie

50000

Uznano, że kosztorysy zleceń w roku przyszłym będą zawierały narzut kosztów wydziałowych oparty na kosztach wynagrodzeń. Dlatego wskaźnik narzutu kosztów wydziałowych (planowany) wyliczono jako:

0,6

Po roku stwierdzono, że

rzeczywiste

wynagrodzenia bezpośrednie

wynosiły:

dla zlecenia 1:

12000

dla zlecenia 2:

15000

dla zlecenia 3:

18000

dla zlecenia 4:

10000

razem

55000

rzeczywiste

koszty wydziałowe

wynosiły:

28000

Do zleceń zgodnie ze wskaźnikiem narzutu doliczono koszty wydziałowe:

dla zlecenia 1:

7200

dla zlecenia 2:

9000

dla zlecenia 3:

10800

dla zlecenia 4:

6000

razem

33000

Ceny usług są ustalane jako wartość kosztu usług sprzedanych mnożona przez narzut marży wynoszący

50%

Oznacza to, że ceny dla poszczególnych zleceń wynoszą:

dla zlecenia 1:

Osikowicz: koszt usług sprzedanych to łączna wartość robocizny i narzutu kosztów wydziałowych 28800

dla zlecenia 2:

36000

dla zlecenia 3:

43200

dla zlecenia 4:

24000

razem

132000

Na koncie "Koszty wydziałowe" powstało odchylenie oznaczające przeszacowanie lub niedoszacowanie kosztów wydziałowych. ("-" oznacza niedoszacowanie)

5000

Roczny wynik finansowy na sprzedaży wynosi:

Osikowicz: uwzględnij odchylenie kosztów wydziałowych 49000

Firma wykonuje dwa zlecenia. Zlecenie 01 - produkcja

1500

koników bujanych.

Zlecenie 02 - produkcja

6000

zegarków blaszanych.

Koszty zlecenia 01: Wynagrodzenia bezpośrednie

100 000 zł

zużycie materiałów bezpośrednich

120 000 zł

Koszty zlecenia 02: Wynagrodzenia bezpośrednie

130 000 zł

zużycie materiałów bezpośrednich

70 000 zł

Koszty wydziałowe łącznie

80 000 zł

Wskaźnik narzutu oblicza się proporcjonalnie do sumy kosztów zleceń. Wynosi on:

19%

Koszty wydziałowe przypisane zleceniu 01

41 905 zł

Koszty wydziałowe przypisane zleceniu 02

38 095 zł

Kosztorys całkowity zlecenia 01

261 905 zł

Kosztorys całkowity zlecenia 02

238 095 zł

Koszt jednostkowy całkowity

konika bujanego =

175 zł

Koszt jednostkowy całkowity

zegarka blaszanego =

40 zł

(Zmodyfikowane zadanie z L2 uwzględnia kalkulację zleceniową)

Zaksięguj poniższe operacje gospodarcze w ramach omówionego schematu przepływu kosztów.

Firma wykonuje dwa zlecenia A i B. Dlatego w planie kont dla każdego zlecenia otwarte jest osobne konto "Koszt działalności podstawowej". Zlecenie A otwarte zostało w okresie poprzednim i stan początkowy będący wartością materiałów bezpośrednich wynosi

30 000 zł

Dyspozycje:

1. Zakup materiałów podstawowych do produkcji o wartości

150000

Zapłata nastąpi później (otrzymano Fa i wystawiono Pz) . W tej i kolejnych operacjach pominięto podatek VAT dla uproszczenia.

2. Jak wynika z dokumentów rozchodu materiałów (Rw) do produkcji zużyto materiałów za

140000

z tego dla zlecenia A

30%

dla zlecenia B

50%

a resztę stanowiły materiały pośrednie.

3. Poniesiono następujące koszty wynagrodzeń:

* płace bezpośrednie - zlecenie A

100 000 zł

* płace bezpośrednie - zlecenie B

60 000 zł

* płace nadzoru wydziału produkcji -

20000

* płace sprzedawców -

40000

* płace zarządu firmy -

70000

4. Koszty zużytej energii elektrycznej (otrzymano Fa)

30000

5. Zapłacono przelewem ubezpieczenie za dany rok w wysokości

15000

z tym, że

90%

dotyczy działalności produkcyjnej a reszta dotyczy działalności administracyjnej.

6.Poniesiono koszty reklamy (otrzymano Fa)

40000

7.Amortyzacja zarejestrowana w ciągu roku

70000

z czego

85%

dotyczy czynników produkcji a reszta kosztów administracyjnych.

8.Rozliczono koszty wydziałowe alokując je do produkcji poprzez wykorzystanie ustalonego przez zarząd planowanego wskaźnika narzutu kosztów wydziałowych. Zarząd ustalił go na podstawie planowanej wartości kosztów wydziałowych:

170 000 zł

oraz planowanej liczby maszynogodzin pracy:

50000

maszynogodzin.

Wskaźnik narzutu kosztów wydziałowych wynosi więc:

340%

Na wykonanie zlecenia A zużyto

35000

maszynogodzin.

Na wykonanie zlecenia B zużyto

20000

Osikowicz: Dokonaj alokacji kosztów wydziałowych według ustalonego wskaźnika narzutu. maszynogodzin.

9. Firma ukończyła zlecenie A i przyjęła wyroby gotowe do magazynu według kosztu wytworzenia w wysokości

261000

10 Sprzedano

70%

wyrobów ukończonego zlecenia "A" , wystawiając fakturę własną na kwotę

350000

11 Wydano wyroby gotowe z magazynu na podstawie dokumentu RW

182700

Stwierdzono odchylenie na koncie koszty wydziałowe stanowiące przeabsorbowanie i wynoszące

36000

12. Dokonaj rozliczenia odchylenia na koncie "Koszty wydziałowe" proporcjonalnie do sald końcowych na kontach "Koszt działalności podstawowej (zlecenie A)", "Koszt działalności podstawowej (zlecenie B)", "Wyroby gotowe" i "Koszt wyrobów sprzedanych".

Wskaźnik narzutu odchylenia wynosi:

7,84%

korekta na koncie "Koszt działalności podstawowej (zlecenie A)" wynosi:

- zł

korekta na koncie "Koszt działalności podstawowej (zlecenie B)" wynosi:

15 529 zł

korekta na koncie "Wyroby gotowe" wynosi:

6 141 zł

korekta na koncie ""Koszt wyrobów sprzedanych" wynosi:

14 329 zł

razem:

Osikowicz: korekta łącznie powinna wynosić tyle, ile odchylenie na kosztach wydziałowych 36 000 zł

13. Wykonaj przeksięgowania na wynik finansowy

14. Sporządź rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym do poziomu zysku (straty) ze sprzedaży.

350000

A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, w tym:

- od jednostek powiązanych

350000

I. Przychody netto ze sprzedaży produktów

II. Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów

168371

B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów, w tym:

- jednostkom powiązanym

168371

I. Koszt wytworzenia sprzedanych produktów

II. Wartość sprzedanych towarów i materiałów

181629

C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B)

80000

D. Koszty sprzedaży

82000

E. Koszty ogólnego zarządu

19629

F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)

---

Sheet 2: przykład 1

Drukarnia realizuje w listopadzie dwa zlecenia: zlecenie 01 - druk							10000
sztuk kalendarzy i zlecenia 02 - druk							4000
sztuk folderów. Druk ukończono w listopadzie. Poniesione koszty przedstawiają się następująco:
	Zlecenie 01	Zlecenie 02
Materiały bezpośrednie	200000	120000
Robocizna bezpośrednia	300000	100000
Koszty wydziałowe	300000
Koszty wydziałowe są znane, natomiast kwestią do rozstrzygnięcia jest, jaką część z kwoty tych kosztów przypisać do zlecenia 01, a jaką do zlecenia 02. Zanim rozważymy sposoby sensowne, eksperymentalnie spróbujmy to zrobić jak najgorzej. Najbardziej nieracjonalnym byłoby przypisanie całości kosztów wydziałowych do zlecenia 02. Jeśli to zrobimy, kosztorys zlecenia 02 będzie znacznie zawyżony, a z kolei kosztorys zlecenia 01 znacznie zaniżony:
	Zlecenie 01	Zlecenie 02
Materiały bezpośrednie	200000	120000
Robocizna bezpośrednia	300000	100000
Koszty wydziałowe		300000
suma kosztów zlecenia	500000	520000
liczba sztuk	10000	4000
koszt jednostkowy całkowity	50	130
Jeżeli cena dla klientów jest ustalana metodą „koszt plus marża”, to klient odbierający zlecenie 02 będzie skrajnie niezadowolony i już więcej nie wróci. Klient odbierający zlecenie 02 będzie bardzo zadowolony i wróci na pewno. Jeżeli cena dla klientów jest ustalana metodą „koszt plus marża”, to klient odbierający zlecenie 02 będzie skrajnie niezadowolony i już więcej nie wróci. Klient odbierający zlecenie 02 będzie bardzo zadowolony i wróci na pewno.
narzut marży							50%
	Zlecenie 01	Zlecenie 02
cena jednostkowa	75	195
Tylko że następnym razem całe koszty wydziałowe przypiszemy do rachunku właśnie temu klientowi. Dlaczego? Bo nie będziemy mieli już drugiego.
	Zlecenie 01
Materiały bezpośrednie	200000
Robocizna bezpośrednia	300000
Koszty wydziałowe	300000
suma kosztów zlecenia	800000
liczba sztuk	10000
koszt jednostkowy całkowity	80
cena jednostkowa	120
Oto prosty sposób na pozbycie się obu klientów w krótkim czasie. Pół biedy, jeżeli robimy to specjalnie. Gorzej, jeśli robimy to bez świadomości błędu.
Teraz zastanówmy się, jak rozliczyć koszty wydziałowe lepiej. Może "fifty-fifty"? Też słabo. W takim razie proporcjonalnie. Tak, proporcjonalność jest słowem kluczowym w kalkulacji zleceniowej. Pytanie tylko w stosunku do czego zachować proporcję? Do liczby sztuk? Do sumy kosztów? Do kosztów materiałowych? Do kosztów robocizny? Każde z tych rozwiązań może być zastosowane. Do nas należy ocena, które wybrać. Jeżeli koszty wydziałowe powstają głównie dlatego, że maszyna produkcyjna zużywa prąd, to za podstawę proporcji uznajmy koszty materiałów. Bo przecież im więcej materiałów zużywa się dla zlecenia, tym więcej prądu trzeba dla maszyny. Jeżeli z kolei większość kosztów wydziałowych to herbata, którą robotnicy wypijają w czasie przerw, to za podstawę uznajmy koszty robocizny. Bo im większe wynagrodzenia, tym więcej herbaty wypija się wykonując zlecenie. Najtrudniejsze w kalkulacji zleceniowej jest właśnie znalezienie w miarę sensownej podstawy doliczeniowej dla kosztów. Reszta to tylko obliczenia.
Przyjmijmy, że drukarnia rozlicza koszty wydziałowe przy zastosowaniu wskaźnika obliczonego w stosunku do kosztów robocizny bezpośredniej. Należy dokonać kalkulacji zleceń miesiąca listopada.
	Zlecenie 01	Zlecenie 02
liczba sztuk	10000	4000
Materiały bezpośrednie	200000	120000
Robocizna bezpośrednia	300000	100000
Koszty wydziałowe	300000
Najpierw należy obliczyć wskaźnik narzutu (Wn) według ogólnego wzoru:
Wskaźnik narzutu = koszty wydziałowe / podstawa doliczeniowa
W tym przypadku podstawa doliczeniowa to łączna wartość kosztów robocizny bezpośredniej (z obu zleceń).
Wn=	0,75
Wskaźnik narzutu służy do pomnożenia go przez podstawę doliczeniową, czyli w analizowanym przykładzie przez koszty robocizny osobno dla poszczególnych zleceń. Wn * koszty robocizny dla zlecenia = koszty wydziałowe dla zlecenia.
	Zlecenie 01	Zlecenie 02
Robocizna bezpośrednia	300000	100000
Koszty wydziałowe łącznie	300000
Wn	0,75
Koszty wydziałowe dla zlecenia	225000	75000
Po ustaleniu, jaka część kosztów wydziałowych powinna obciążyć każde ze zleceń, można obliczyć koszty całkowite zlecenia i koszt jednostkowy wytworzenia wyrobu w ramach zlecenia.
	Zlecenie 01	Zlecenie 02
liczba sztuk	10000	4000
Materiały bezpośrednie	200000	120000
Robocizna bezpośrednia	300000	100000
Koszty wydziałowe	225000	75000
Koszt całkowity	725000	295000
koszt jednoskowy całkowity	72,50	73,75
Proszę porównać koszty jednostkowe całkowite ustalone metodą kalkulacji zleceniowej z analogicznymi kosztami wyliczonymi najgorszym możliwym sposobem.

---

Sheet 3: przyklad 2

Firma usługowa szacuje koszty wydziałowe na							20000
koszty robocizny bezpośredniej na kwotę							40 000
koszty materiałów bezpośrednich na kwotę							10 000
w ciągu roku.
Rzeczywiste koszty robocizny bezpośredniej i koszty materiałów wynikające z ewidencji księgowej były następujące:
			zlecenie	koszty robocizny bezpośredniej	koszty materiałów bezpośrednich
			1	10 000	3000
			2	15 000	4000
			3	20 000	5000
Rzeczywiste koszty wydziałowe osiagnęły kwotę							22 000
W firmie zastosowano wskaźnik narzutu oparty na zużyciu materiałów
Wskaźnik narzutu = koszty wydziałowe / podstawa doliczeniowa
W tym przypadku wskaźnik oparty jest na wielkościach planowanych, czyli w liczniku wartość planowanych kosztów wydziałowych, a w mianowniku wartość planowanych kosztów materiałowych.
Stąd Wn =							200%
W oparciu o wskaźnik doliczane są narzuty kosztów wydziałowych do poszczególnych zleceń, w miarę jak są realizowane. Wn * koszty materiałów dla zlecenia = koszty wydziałowe dla zlecenia.
			zlecenie	koszty robocizny bezpośredniej	koszty materiałów bezpośrednich	koszty wydziałowe	koszt całkowity zlecenia
			1	10 000	3 000	6000	19 000
			2	15 000	4 000	8000	27 000
			3	20 000	5 000	10000	35 000
			razem	45 000	12 000	24 000	81 000
Na koncie "Koszty wydziałowe" po stronie dt zarejestrowane zostały koszty rzeczywiste w kwocie:							22 000
na koncie "Koszty wydziałowe" po stronie ct zarejestrowane zostały koszty alokowane w kwocie:							24 000
Różnica jest odchyleniem kosztów. Oznacza przeszacowanie kosztów jeżeli koszty alokowane są większe niż rzeczywiste, albo niedoszacowanie kosztów jeżeli koszty alokowane są niższe niż rzeczywiste.
Różnica w przykładzie wynosi							2 000
Sposoby rozliczania salda na koncie "Koszty wydziałowe" zostały opisane wcześniej.