TERAPIA NADCZYNNOŚCI KORY
NADNERCZY
(hyperkortyzolemia, hyperadrenokortycyzm)
TERAPIA NADCZYNNOŚCI KORY
NADNERCZY
(hyperkortyzolemia, hyperadrenokortycyzm)
Przysadkowo-zależny hiperadrenokortycyzm
powstaje na skutek nowotworzenia w przysadce
(gruczolaki przysadki) nadmierne wytwarzanie
ACTH zwiększone wytwarzanie kortyzolu przez
nadnercza
choroba Cushinga
.
Nadnerczowo-zależny hiperadrenokortycyzm
na
skutek nowotworu nadnerczy (gruczolak lub
gluczorakorak) dochodzi do nadmiernego wydzielania
kortyzolu przez komórki nowotworowe
zespół
Cushinga
Jatrogenna nadczynność kory nadnerczy
długotrwałe podawanie glikokortykosterydów w
trakcie leczenia różnych jednostek chorobowych.
TYPY NADCZYNNOŚCI KORY
NADNERCZY
PSY:
2-16 rokiem życia (6-9 lat)
Pudle, jamniki, boksery, owczarki
niemieckie, niektóre teriery
Guzy nadneczy występują częściej u samic
niż u samców.
KOTY:
5-16 rokiem życia (10 roku)
Nie stwierdzono predyspozycji rasowej
Częściej chorują samice niż samce.
WYSTĘPOWANIE
Choroba rozwija się powoli, objawy mogą nasilać się okresowo
Objawy:
Poliuria i polidypsja
(80-85%)
Polifagia
(60-90%)
Powiększenie obrysu brzucha
obwisły brzuch: osłabienie
mięśni, otłuszczenie, powiększenie wątroby (70-90%)
Zmiany skórne z wyłysieniami:
symetryczne i obustronne
(60%)
Nadmierna pigmentacja skóry, wapnienie skóry, wtórne stany
zapalne skóry
Senność, apatia, osłabienie
Nasilone zianie,
Zmiany behawioralne:
otępienie, drgawki, zaburzenia
orientacji, niezborność ruchu, niedowłady, ślepota
guz
przysadki !!!!
OBJAWY KLINICZNE:
Zakrzepica z zatorami płuc
niewydolność oddechowa
śmierć
Cukrzyca
Nadciśnienie
Zastoinowa niewydolność serca
Choroby nerek:
nefropatia
kłębuszkowa, odmiedniczkowe
zapalenie nerek
Zapalenie trzustki
Kamica pęcherza moczowego
POWIKŁANIA wynikające z utrzymywania
się wysokich stężeń glikokortykosterydów
Hyperadrenokortycyzm spowodowany guzem
nadnerczy
chirurgiczne usunięcie guza jest
terapią z wyboru !!!!!
Hyperadrenokortycyzm przysadkowo- zależny
farmakoterapia polegająca na obniżeniu
wytwarzania glikokortykosterydów przez
nadnecza.
Jatrogenny zespół Cushinga
stopniowe
wyłączanie egzogennie podawanych
glikokortykosterydów.
TERAPIA
1. Leki bezpośrenio hamujące uwalnianie
glikokortykosterydów
Trilostan
Ketokonazol
Mitotan
2. Leki pośrednio działające hamująco na
uwalnianie glikokortykosterydów poprzez
zwiększenie stężenia dopaminy w OUN, która
hamuje uwalnianie ACTH.
Selegilina
Bromokryptyna
FARMAKOTERAPIA
Docelowy gatunek: pies
Mechanizm: selektywne i odwracalne hamowanie
aktywności izomerazy 3-β-hydroksysteroidowej
blokada wytwarzania kortyzolu, kortykosteronu i
aldosteronu.
Nie wpływa na OUN i układ sercowo-naczyniowy
Wskazania: terapia zespołu i choroby Cushinga
Podawany jeden raz dziennie doustnie z karmą w
dawce 3-6 mg/kg
Nie stosować u psów z niewydolnością wątroby i nerek
Nie stosować u samic ciężarnych i karmiących i samic
i samców przeznaczonych do rozrodu.
TRILOSTAN (prep. Vetoryl caps. 10
mg)
Działania niepożądane:
Jatrogenny hipoadrenokortycyzm:
osłabienie,
letarg, anoreksja, wymioty, biegunka
Ostry kryzys Adisona:
zapaść
Martwica nadnerczy
Ujawnienie podklinicznej niewydolności nerek
Zapalenie stawów
spowodowane obniżeniem
stężenia endogennych glikokortykosterydów.
TRILOSTAN (prep. Vetoryl caps. 10
mg)
Cytostatyk wybiórczo hamujący czynność kory
nadnerczy
Blokuje syntezę kortyzolu przez hamowanie
dehydrogenazy G-6-P.
Hamuje również syntezę trifosfopirydyny i jej
metabolizm w nadnerczach.
Uszkadza mitochondria komórek kory nadnerczy
powoduje ich nekrozę.
Stosowany w nieoperacyjnym raku kory nadnerczy i
hyperadrenokortycyzmie przysadkowym
Podawany doustnie, u psów niska biodostepność (40%)
Należy go podawać z pokarmem (lepsze wchłanianie)
Kumuluje się w tkance tłuszczowej.
Nie stosować u psów o masie ciała mniejszej niż 5 kg
MITOTAN (prep. Lysodren tabl.)
Nie stosować w okresie ciąży
Nie stosować u psów z niewydolnością nerek
lub wątroby
Nie stosować u psów chorych na cukrzycę.
Działania niepożądane:
Ataksja
Letarg
Anoreksja
Wymioty
Biegunka
Osłabienie napięcia mięśni
MITOTAN (prep. Lysodren tabl.)
Lek o działaniu przeciwgrzybiczym
W dawkach wyższych hamuje syntezę związków
steroidowych: glikokortykosterydów i progesteronu,
testosteronu.
Działanie to jest związane z hamowaniem
aktywności enzymów biorących udział w syntezie
endogennych hormonów steroidowych.
Wywiera też działanie przeciwzapalne i
immunosupresyjne.
Podawany doustnie
Lepiej się wchłania w środowisku kwaśnym
NIE WOLNO PODAWAĆ Z LEKAMI HAMUJĄCYMI
UWALNIANIE SOKU ŻOŁĄDKOWEGO !!!!
KETOKONAZOL
Działania niepożądane:
Anoreksja , szczególnie u kotów
Wymioty
Biegunka
Bóle brzucha
Działanie teratogenne i embriotoksyczne
nie podawać u ciężarnych samic
Trombocytopenia
Utrata włosa
KETOKONAZOL
Selegilina inhibitor MAO-B
lek o działaniu
przeciwdepresyjnym.
Hamując aktywność MAO-B powoduje
zwiększenie stężenia dopaminy w strukturach
OUN.
Następstwem wzrostu dopaminy jest
upośledzenie uwalniania ACTH efektem
pośrednim jest zmniejszenie aktywności
komórek kory nadnerczy zmniejszenie
syntezy i uwalniania glikokortykosterydów,
zwłaszcza u pacjentów z przysadkowo-
zależnym hyperadrenokortycyźmie.
SELEGILINA
Agonista receptorów dopaminergicznych D2 i D1 w
OUN.
Stosowana jako lek hamujący laktację
Pobudzenie receptorów dopaminergicznych powoduje
zmniejszenie uwalniania ACTH.
Efektem pośrednim jest zmniejszenie aktywności
komórek kory nadnerczy zmniejszenie syntezy i
uwalniania glikokortykosterydów, zwłaszcza u
pacjentów z przysadkowo-zależnym
hyperadrenokortycyźmie.
Skuteczność selegiliny i bromokryptyny w terapii
przysadkowo-zależnego hyperadrenokorycyzmu jest
umiarkowana !!!!!!
BROMOKRYPTYNA