Techniki twórczego rozwiązywania
problemów

Wykład XIV

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

1

Co to jest twórczość ?

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

2

•J

est

tym,

co

no

we

, w

arto

ścio

we i

ory

gina

ln

e.

•P

ole

ga

na

prze

ła

maniu

pe

wn

ych

schemató

w myśl

en

ia

,

um

ie

ję

tności

nie

kon

wencj

ona

ln

eg

o

kla

syfkowa

nia,

umi

eję

tności

spo

strze

gani

a rze

czywisto

ści z

in

neg

o,

no

we

go

p

unktu

wid

ze

nia.

Twórczo

ść

Twórczo

ść

Fazy procesu twórczego:

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

3

1. Preparacji

1. Preparacji

2. Inkubacji

2. Inkubacji

3. Olśnienia

3. Olśnienia

4. Weryfikacji

4. Weryfikacji

Techniki twórczego rozwiązywania
problemów- rodzaje, wybrane
przykłady:

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

4

•t

ech

nik

a r

edefn

icj

i pr

obl

emu

•defn

io

wa

nie

p

ro

ble

mu

w

fo

rm

ie

pyta

nia

o

tw

art

ego

•t

ech

nik

a bu

rzy

py

ta

ń

Wykorzystywane

przy definiowaniu

problemu

Wykorzystywane

przy definiowaniu

problemu

•k

on

tro

ln

a l

ist

a py

ta

ń (dl

acz

ego

…?)

Wykorzystywane

przy rozumieniu

problemu

Wykorzystywane

przy rozumieniu

problemu

•h

eury

sty

ki

•me

to

dy a

socj

acy

jn

e

Wykorzystywane

przy generowaniu

pomysłów

Wykorzystywane

przy generowaniu

pomysłów

Procedura metod
asocjacyjnych:

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

5

1. Proces odkrycia następuje w

podświadomości

1. Proces odkrycia następuje w

podświadomości

2. Odkrycie następuje w klimacie

odprężenia, zabawy, pasji

2. Odkrycie następuje w klimacie

odprężenia, zabawy, pasji

3. Odkryciu sprzyja zwrot do świata bajek

3. Odkryciu sprzyja zwrot do świata bajek

4. Odkrycie następuje przez bisocjację

4. Odkrycie następuje przez bisocjację

5. Aby przeniknąć w podświadomość,

trzeba uwolnić umysł od hamulców

5. Aby przeniknąć w podświadomość,

trzeba uwolnić umysł od hamulców

Rodzaje metod asocjacyjnych:



burza mózgów



metoda 635

(6 osób zgłasza 3 pomysły w

ciągu 5 minut)



synektyka (analogia)



metoda morfologiczna

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

6

Rodzaje i przykłady analogii

• bezpośrednie (proste) ich źródłem jest biologia;

• antropomorficzne (personalne) nadawanie obiektom

cech ludzkich;

• fantastyczne (wyobrażeniowe) poszukiwanie rozwiązań

w sferze abstrakcji bez jakichkolwiek ograniczeń

• symboliczne (metafory) przenoszenie znaczeń z jednej

rzeczy na drugą

• bezpośrednie (proste) ich źródłem jest biologia;

• antropomorficzne (personalne) nadawanie obiektom

cech ludzkich;

• fantastyczne (wyobrażeniowe) poszukiwanie rozwiązań

w sferze abstrakcji bez jakichkolwiek ograniczeń

• symboliczne (metafory) przenoszenie znaczeń z jednej

rzeczy na drugą

synektyka

synektyka

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

7

Warunki skutecznego stosowania
synektyki wg W. Gordona:

• odejście od schematów myślenia logicznego

• poszukiwanie odległych analogii

• posługiwanie się wszystkimi rodzajami

analogii

• tworzenie w atmosferze zabawy,

metaforycznych porównań

• odejście od schematów myślenia logicznego

• poszukiwanie odległych analogii

• posługiwanie się wszystkimi rodzajami

analogii

• tworzenie w atmosferze zabawy,

metaforycznych porównań

synektyka

synektyka

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

8

Etapy metody morfologicznej:

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

9

1. Sformułowanie problemu

1. Sformułowanie problemu

2. Analiza (określenie elementów, cech,

funkcji badanego obiektu)

2. Analiza (określenie elementów, cech,

funkcji badanego obiektu)

3. Synteza (konstruowanie tablicy

morfologicznej)

3. Synteza (konstruowanie tablicy

morfologicznej)

4. Ocena i wybór rozwiązania

4. Ocena i wybór rozwiązania

5. Opracowanie projektu rozwiązania

problemu

5. Opracowanie projektu rozwiązania

problemu

Narzędzia myślowe E. de Bono

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

10

ZWI

ZALETY, WADY I
CO
INTERESUJĄCEGO

AMW

ALTERNATYWY,
MOŻLIWOŚCI
WYBORU

ZOS

ZBADAJ OBIE
STRONY

IPW

INNE PUNKTY
WIDZENIA

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

11

FAKTY
JAKIE SĄ DANE INFORMACJE? A
KTÓRE INFORMACJE TRZEBA
ZNALEŹĆ?

Przedstawienie informacji (fakty, liczby), które
są znane i które trzeba zdobyć (z dokumentów,
wywiadu, itp.)

Metoda sześć myślowych
kapeluszu E. de Bono

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

12

PESYMIZM
DLACZEGO COŚ SIĘ NIE UDAŁO?

Odnoszenie się do sprawy z ostrożnością i
krytyczną oceną.
Koncentrowanie się na wadach,
niedociągnięciach i zagrożeniach.
Przewidywanie ubocznych skutków.

Metoda sześć myślowych
kapeluszu E. de Bono

Metoda sześć myślowych
kapeluszu E. de Bono

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

13

EMOCJE, INTUICJA
CO BUDZI NIEPOKÓJ?

Opisywanie na gorąco, co odczuwa się z
związku ze sprawą, z pomysłem, czy pomysł
podoba się

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

14

OPTYMIZM
JAKIE ZALETY I KORZYŚCI?

Dostrzeganie jedynie zalet i korzyści danego
rozwiązania, myślenie konstruktywne

Metoda sześć myślowych
kapeluszu E. de Bono

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

15

MOŻLIWOŚCI
JAK MOŻNA UDOSKONALIĆ POMYSŁ?

Poszukiwanie nowych propozycji, sugestii i
innowacji. Myślenie twórcze

Metoda sześć myślowych
kapeluszu E. de Bono

Metoda sześć myślowych kapeluszu E. de
Bono

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

16

ANALIZA PROCESU
CZY WYPOWIEDZIANO STANOWISKA
WSZYSTKICH KOLORÓW?

Podsumowanie sytuacji i określenie następnych
kroków. Oglądanie przebiegu procesu myślowego
„z góry”.

Prezentacja przygotowana na podstawie:

 T. Proctor, Twórcze rozwiązywanie

problemów, GWP, Gdańsk 2002, rozdz.5, 6,
8

 A. Chybicka, Psychologia twórczości

grupowej, Impuls, Kraków 2006, s. 67-71

 Giza I., Konarski S., Wybrane zagadnienia

metodyki studiowania, SGPiS, W-wa 1986,
s. 188-191.

TECHNIKI PRACY UMYSŁOWEJ

17