Fizjologiczne aspekty kolarstwa szosowego

Kolarstwo szosowe



Odmiana kolarstwa, dyscyplina polegająca na
ściganiu się na rowerach szosowych spełniających
normy UCI



Zawody obejmują wyścigi:



wieloetapowe- od 3 do 20 etapów
jednodniowych, o długości od 80 do maks. 270 km



jednoetapowe- o długości do 500km

Trening w kolarstwie szosowym



Rok kolarski w praktyce trwa od listopada do
listopada



Dzieli się na kilka okresów treningowych:

Okres wprowadzenia

Okres przygotowania ogólnego

Okres przygotowania specjalnego

Okres startowy

Okres roztrenowania

Rok kolarski- OKRES

WPROWADZENIA [listopad-

grudzień]



Badania lekarskie. Lekarz sportowy zleci wykonanie badań kontrolnych
(zazwyczaj EKG, rzadziej EKG wysiłkowe, podstawowe badania krwi i
moczu, badanie laryngologiczne, wizytę u stomatologa i okulisty).
Stwierdzi czy stan zdrowia przyszłego zawodnika kwalifikuje go do
uprawiania sportu, wyda orzeczenie, udzieli wskazówek i rad.



Sprzęt treningowy (serwis roweru i zakup potrzebnych części zamiennych),
odpowiedni zapas strojów kolarskich (uzupełnić braki w garderobie) oraz
odżywek – co zmniejszy ryzyko nieprzewidzianych problemów, defektów
itp., które mogłyby zaburzyć ciągłość treningu. Konieczny zakup –
pulsometru, umożliwiającego kontrolę treningu.



Badania wydolnościowe- dają obraz początkowego stanu „wytrenowania”.
Pozwoli ustalić progi metaboliczne, oraz strefy wysiłkowe, dzięki którym
będzie można planować i kontrolować treningi. Kolejne badania (w trakcie
sezonu) ukażą zmiany, pod wpływem zastosowanych ćwiczeń.



Kontakt z trenerem kolarstwa i przygotowanie planu treningowego. Trener
jako „druga” osoba jest w stanie wychwycić ewentualne błędy, których
zawodnik sam nie był by w stanie spostrzec.

Rok kolarski-OKRES

PRZYGOTOWANIA OGÓLNEGO

[styczeń-luty]

Plan działania:

• Rower. Treningi rowerowe 2-3 razy w tygodniu, nastawione głównie na wytrzymałość

(szosa) oraz technikę jazdy (w terenie).

• Siłownia. Trening siłowy kolarza, winien wzmacniać: mięśnie nóg, grzbietu, brzucha oraz

ramion. Stosować długie serie ćwiczeń (np. 30 sek. wysiłek/ 30 sek. odpoczynek -
rozwijające wytrzymałość siłową), ze średnim obciążeniem, angażujące wiele
stawów - ukierunkowane na rozwijanie dużych grup mięśniowych. Przerwy w wysiłku (po
między seriami powtórzeń), powinny zapełnić ćwiczenia rozciągające.

• Bieganie. Polecane zamiennie dla treningu rowerowego. Realizowane w postaci

marszobiegów, biegów terenowych itp. Do treningu trzeba przygotować buty biegowe
chroniące stopę i stawy. Biegać należy po nawierzchniach miękkich najlepiej ziemnych lub
trawiastych (np. leśne ścieżki).

• Basen. Pływanie wzmacnia całe ciało. Dzięki właściwościom środowiska wodnego, jest

idealnym treningiem mięśni oddechowych (aktywny wdech i wydech).

• Zespołowe gry sportowe. Ze względu na rywalizację, kontakt z przeciwnikiem oraz

dynamiczny charakter, dyscypliny halowe są ważną formą.

Rok kolarski-OKRES

PRZYGOTOWANIA SPECJALNEGO

[luty-marzec]

Podetap startowy, ukierunkowany na

wypełnienie jednostek treningowych jazdą
szosową o progresywnym natężeniu [3 razy
w tygodniu]

Np. PN 35km/h

ŚR 35km/h
NDZ 60km/h

Rok kolarski- OKRES STARTOWY

[marzec-październik]



Liczba startów wynosi ok 100-125 w roku
[raz na 3 dni], pokonując 11 000/16 000 km
w roku



Czas trwania ok 6 miesięcy, celem okresu
jest maksymalizacja wyników, w oparciu o
wcześniejsze przygotowanie

Rok kolarski - OKRES ROZTRENOWANIA [październik]



Celem okresu jest regeneracja sił,
wyleczenie kontuzji, wysiłek winien być
odmienny od specjalizacji



Należy doprowadzić do superkompensacji,
tak aby organizm odczuwał ogromną chęć
powrotu do kolejnego treningu

Fizjologia rozwoju wydolności aerobowej

Kolarstwo szosowe należy do dyscyplin
wytrzymałościowych. Aby zawodnik mógł
uzyskać maksymalną moc [kolarze nierzadko
ponad 500W] oraz w czasie ją utrzymać jak
najdłużej, należy doprowadzić do optymalnego
rozwoju wydolności tlenowej.

Należy zatem uwzględnić kilka istotnych czynników:



Źródła energetyczne, z których organizm
wytwarza ATP, którego rozpad wiązania uwalnia
pewną ilość energii



Dostarczanie tlenu do mięśni



Efektywność i technikę

Źródła energetyczne

Podstawowe źródła energetyczne to:



Wolne kwasy tłuszczowe (intensywność
poniżej 70% VO

maks. Przy wysiłku

tlenowym)



Glikogen mięśniowy (gdy zwiększamy
intensywność w procesach beztlenowych;
zbędnym produktem jest wtedy LA, CO

)

Od wydajności- właściwości usuwania LA z

mięśni zależą możliwości zawodnika

Od czego zależą możliwości rozwoju wydolności

beztlenowej?



Od umiejętności zaburzania homeostazy w
możliwie najniższym stopniu, co za tym
idzie od właściwości tolerancji, kompensacji
powstałych zbędnych kwaśnych
metabolitów tj.: CO2, obniżone pH, LA,
amoniak, kreatyna.



Za utrzymanie równowagi kwasowo-
zasadowej głównie odpowiadają:



Właściwości buforujące krwi i tkanek



Płuca- usuwanie CO2



Nerki- usuwanie H i powstawanie H CO3

Jak sprawnie usuwać LA, CO



- powstaje go ok. 440 l/24h; pod wpływem

anhydrazy węglanowej ulega przemianie w
kwas węglowy z udziałem anhydrazy
węglanowej ponownie rozpada się na CO2 i
wydalany jest przez płuca



LA- dysocjuje uwalniając H, co przyczynia się
do obniżenia pH, czyli zwiększenia ilości
wolnych jonów H

Duża prężność pCO

, obniżone pH

zmniejszają powinowactwo Hb do O

Obniżone pH- zwiększone stężenie H



Zwiększenie ilości wolnych jonów H
powoduje zaburzenia na poziomie komórki
mięśniowej- co skutkuje obniżoną siłą
skurczu mięśni, co za tym idzie
wytwarzaniem mniejszej mocy



Ponadto przyczynia się do zmęczenia
mięśni



obniżenie pH [↑H] - zmniejsza
powinowactwo Hb do tlenu; wzrost pH
[↓H]- zwiększa powinowactwo Hb do tlenu

Szybkość dostarczania O

do mięśni



Gdy brakuje tlenu organizm spala
węglowodany, których zbędnym produktem
jest LA.



Na podstawie pomiaru VO

max oceniamy

wydolność tlenową zawodnika



Im wyższa wartość VO

max uzyskana w

teście- zawodnik może wykonywać prace
przy wyższej intensywności

Normalny człowiek 30-45 ml/kg/min
Kolarz 70-90 ml/kg/min

Co wpływa na VO

max?

Pojemność płuc, ale sporo tlenu wydychamy z

powrotem

Jak zatem pobrać, przetransportować i wykorzystać

maksymalnie dużo tlenu?



Ilość RBC



Ilość Hb, Mb



Wysoki Ht

Doping- stosowanie EPO [wada zagęszczona krew-

zatory!!!]

Trening na wysokościach np. Kenijczycy 2000m.n.p.m.

[mniejsza ilość O2 wzmaga produkcję Hb- proces
adaptacji do warunków zewnętrznych]

Namioty tlenowe [mniejsze ciśnienie powietrza

stymuluje wyższe wysokości]

Wskaźniki wytrenowania kolarzy

szosowych – ekonomizacja!



VO2max – [Ht, Hb, RBC, pojemność płuc] 70-90
ml/kg/min



Potencjał energetyczny – WKT; glikogen mm



Tolerancja powstałych metabolitów np. LA
biorący udział w glukoneogenezie w wątrobie



Obniżone tętno spoczynkowe nawet poniżej 40
ud/min co spowodowane jest przerostem lewej
komory serca



Zwiększone tętno maksymalne np. 40minut
jazdy na rowerze tętno 200 ud/min; normalny
człowiek 160 ud/min i nie jest w stanie utrzymać
intensywności

Dziękuję za uwagę 

Piśmiennictwo:
Fizjologia człowieka w zarysie – W. Z.

Traczyk

Bioenergetyka i biochemia tlenowego

wysiłku fizycznego – J. Borkowski

Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego –

J. Górski

Document Outline