background image

POCZĄTKI POLSKIEJ 
KINEMATOGRAFII

Pierwsze dwie dekady

background image

KALENDARIUM

Rok 1895- skonstruawanie przez 
Kazimierza Prószyńskiego pleografu

28 grudnia 1895- Paryż pierwsza 
odpłatna projekcia filmowa z użyciem 
aparatu braci Lumiere

14 listopad 1896- narodziny 
kinematografii w Posce. Data umowna.

background image

SYTACJA NA ZIEMIACH POLSKICH

W 1908 roku funkcjonowało w każdym 
polskim mieście kilka a nawet kilkanaście 
iluzjonów (np. w Warszawie działało od 20 do 
30 kinematografów).

Do kinematorgafu „chodzili starsi i młodzież-
pisał Józef Jedlicz- tłum i arystokracja 
duchowa, inteligencja i analfabeci, i 
półanalfabeci, wykwintna dama i pokojówka, 
służąca, mieszczanin i robotnik, i profesor 
uniwersytetu i duchowny..”

background image

DZIAŁALNOŚĆ BRACI KRZEMIŃSKICH

background image

DZIAŁALNOŚĆ BRACI 
KRZEMIŃSKICH

Rok 1899- początej pokazów w Gabinecie 
Iluzji w Łodzi.

Kolejne pokazy w Radomiu, Częstochowie, 
Włocławku.

Rok 1903- dotarcie do Tuły, Kaługi, Kurska

Rok 1904- Archangielsk, Ufa, Samara

Rok 1905- Krasnojarsk

Rok 1906- Irkuck…i jeszcze bardzo wiele 
miejsc w odległych częściach Rosji

background image

DZIAŁALNOŚĆ BRACI KRZEMIŃSKICH

Po powrocie do Polski realizowali też 
krótkie filmy reportażowe np. Pożar 
zapalczarni w Częstochowie.

Edukacyjna rola tych projekcji.

background image

KAZIMIERZ PRÓSZYŃSKI (1875-1945)- PIONIER KINA

Jego przodkowie byli zwiazani z fotografią.

Louise Lumiere prawdopodobnie powiedział: 
„Panowie! Ten człowiek jest piewszy w 
kinematografii. Ja jestem zaledwie drugi.”

A Anatol Stern zaś: „Gdyby Prószyński 
urodził się pod szczęsliwą gwiazdą, 
zastąpiłby nazwę kinematografu i 
mówilibyśmy wraz z milionami ludzi o 
swiatowej pleografii, a nie- kinematografii”

background image

KAZIMIERZ PRÓSZYŃSKI- PIONIER 
KINA

background image

KAZIMIERZ PRÓSZYŃSKI- PIONIER 
KINA

W 1895r. sfinaizował budowę swojego, pierwszego 
aparatu kinematograficznego-pleografu.

Udało mu się wygrać zmagania z drgającym i 
migoczącym obrazem. Dzięki temu można było 
tworzyć filmy pełnometrażowe.

Ulepszonym aparatem(biopleografem) utrwalił takie 
scenki jak:

„Aleje Ujazdowskie”
„Ślizgawka w Łazienkach”
„Dolina Szwajcarska podczas letnich koncertów 

Filharmonii”

background image

KAZIMIERZ PRÓSZYŃSKI- PIONIER 
KINA

Biopleografem nakręcił także:

„Przygody dorożkarza”
„Powrót Birbanda”( „Zabawne przygody pana po 

świątecznych libacjach”)

„Mazura na cztery pary”
Grali w nich uczniowie Szkoły Dramatycznej: Kazimierz 

Junosza-Stempowski, Władysław Neubelt

Członek i jeden z założycieli Towarzystwa Udziałowego 
„Pleograf” w Warszawie.

Pzredstawienie operowe w Teatrze Wielkim „Walkirie” 
R. Wagnera i wykorzystanie do tego celu pleografu.

background image

KAZIMIERZ PRÓSZYŃSKI- PIONIER 
KINA

Kamera filmowa „Aeroskop”

„Mała rewolucja dzwiękowa”- 
kinofon/fotofon Prószyńskiego.

Amatorski aparat „Oko”

Zginął w niemieckim obozie 
koncentracyjnym Mauthausen-Gausen

background image

BOLESŁAW MATUSZEWSKI (1856-1943)

-PIERWSZY 

TEORETYK FILMU

Od wczesnej młodości zajmował się 
fotografią.

Działał w Paryżu jako fotograf w ramach 
stowarzyszenia LUX.

Będąc na dworze cara Mikołaja II w 
Petersburgu nauczył się obsługi 
kinematografu. A następnie zaczął działać 
jako niezależny opretor w różnych krajach.

1897r. pierwsze reportaże filmowe (również 
polityczne).

background image

BOLESŁAW MATUSZEWSKI-PIERWSZY TEORETYK 
FILMU

Idea „składnicy kinematograficznej”/ 
„archiwizowania świata”

Broszura „Nowe źródła historii”-kino jako 
niezastąpiony rejestrator rzeczywistości, 
mogący dostarczyć bardzo wiarygodnych 
źródeł historycznych; 

Broszura „Ożywiona fotografia-czym jest, 
czym być powinna”- cały, szczegółowy 
plan rozwoju kinematografii;

background image

BOLESŁAW MATUSZEWSKI-PIERWSZY TEORETYK 
FILMU

„Kinematografia ocala od zapomnienia te 
zjawiska dnia wczorajszego, które są 
użyteczne dla postępwa u w dniu 
jutrzejszym.”

„Żywa Fotografia” to pomocniczy element 
badań naukowych(np. medycznych)

Kolejne działy kinematografii: kinematografia 
przemysłowa i naukowa; kinematografia 
historyczna; kinematografia jako sztuka/w 
służbie sztuce.

background image

BOLESŁAW MATUSZEWKI- PIERWSZY TEORETYK FIMU

Idea „kina rodzinnego”

Propagator prasy filmowej

Pionier w produkcji filmów oświatowych 
i krajoznawczych.

background image

JAN SZCZEPANIK (1872-1826)- POLSKI EDISON

Autor około 50 wynalazków w dziedzinie 
tkactwa, telewizji, fotografii i filmu barwnegoz 
dźwiękiem.

Interesował się fotografią i kinematografią 
kolorową od wczesnej młodości.

Wynalazki w dziedzinie kinematorgafii: 
projektor do zdjęć barwbych, papier do 
barwnych odbitek, metoda uzyskiwania 
barwnych fotografii, kolorymetr, konstrukcja 
kamery filmowej.

background image

JAN SZCZEPANIK- POLSKI EDISON

Pierwszy pomysł na film kolorowy opatentowany w 
Angli w 1899r.- ten system został wykorzystany w 
1928 r. przez amerykańska firme „Kodak”. Z kolei 
niemiecka AGFA ulepszyła projekt aparatu Jana 
Szczepanika i wyprodukowała własne aparaty 
"Agfacolor„.

Film dźwiękowy - czyli pożegnanie z taperami w 
salach kinowych.

Film barwny - świat nabrał barw

Fotosculptor - każdy może być rzeźbiarzem

background image

JAN SZCZEPANIK- POLSKI EDISON

Pierwszy model kamery Szczepanika 

background image

JAN SZCZEPANIK- POLSKI EDISON

Etykieta opakowania do papieru 
kolorowych zdjęć wg systemu Jana 
Szczepanika. 

background image

BIBLIOGRAFIA

W. Banaszkiewicz,W. Witczak; Historia filmu polskiego 1985- 
1929; tom 1;Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk; Warszawa 
1966

Z. Czeczot-Gawrak; Zarys dziejów teorii filmu pierwszego 
pięćdziesięcioecia 1895-1945; Polska Akademia Nauk Instytut 
sztuki:1977

A. Helman, J. Ostaszewki;Historia myśli filmowej; Gdańsk 2007

W. Jewsiewicki;Polska kinematografia w okresie filmu niemego 
(1895-1929/30); Łódzkie Towarzystwo Naukowe;Łódź 1966

T. Lubelski;Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty; 
Wideograf; 2009

http

://www.toya.net.pl/~zse/patron/patmain.html 

http://www.tarnow.pl/index.php/pol/Nauka/Szczepanik-Polski-Ed
ison

background image

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 

MONIKA ZALESKA


Document Outline