Przygotowali:
Dariusz Ślązak, Maciej Trębas gr. E
Mafie włoskie
Przygotowali:
Dariusz Ślązak, Maciej Trębas gr. E
Mafie włoskie
Włoskie mafie są drugą najpotężniejszą organizacją
przestępczą w Europie (aktualnie pierwsze miejsce zajmuje
mafia rosyjska) i dostarczają tzw. know-how („wiedzieć jak”,
termin określający konkretną wiedzę techniczną z danej
dziedziny, umiejętność wykonania lub wyprodukowania
czegoś, kompetencję, biegłość) innym nielegalnym
organizacjom. Łącznie majątki rosyjskich, chińskich,
japońskich, południowo-amerykańskich i włoskich mafii
stanowią trzecią potęgę ekonomiczną na świecie. Instytucje
Unii Europejskiej wyraziły duże zaniepokojenie ekspansją
tego zjawiska na terytorium całej Europy i to nie tylko na
poziomie finansowym.
Żadna inna grupa przestępcza nie jest
otoczona taką aurą mistycyzmu jak włoska
mafia. A tak naprawdę mafia ta nie istnieje
w żaden konkretny sposób. Można
powiedzieć, że jest to skrótowy opis
szerokiego zjawiska realnie istniejących
włoskich zorganizowanych grup
przestępczych – od właściwej mafii
sycylijskiej po 'ndranghetę z Kalabrii i
rzadziej wymienianą mala del Brenta z
Wenecji.
Największy socjograf Sycylii, Giuseppe Granieri, tak pisał o mafii:
Mafia to spotęgowana samoświadomość, przecenianie siły jednostki,
polegające na tym, że istnieje ktoś zdolny do prawidłowego
rozstrzygania wszelkich sprzeczności, do uśmierzania wszelkich
konfliktów. Mafioso domaga się szacunku, ale i on jest skłonny
szanować kogoś, jeśli tego wymaga sytuacja. Jeśli zostanie
skrzywdzony, nie zwraca się o obronę do sądu, nie szuka pomocy w
prawie, gdyż uważa to za dowód własnej słabości, ponadto
sprzeciwiałoby się to nienaruszalnemu prawu omerta, kto bowiem
wzywa sędziego, jest dla mafiosa człowiekiem obmierzłym i podłym.
Cesare Mori, komendant policji Palermo z czasów Mussoliniego,
opisywał mafię z początków ubiegłego wieku w sposób
następujący: Mafia, moim zdaniem, to jednocześnie pogląd i
działanie, coś co w sensie duchowym i materialnym tworzy
określone, niezdrowe porozumienie między ludźmi o specyficznym
sposobie zachowania się, które następnie wyobcowuje ich z otocznia
i jednoczy w kastę. Tak powstaje potencjalne państwo w państwie,
ucieleśnia się w ściśle ze sobą powiązanych lokalnych oligarchiach, z
których jednak każda dysponuje na własnym terenie autonomią
Słowo „MAFIA” po raz pierwszy pojawiło się oficjalnie na
Sycylii w roku 1863r. Samo pochodzenie tego słowa nie
jest do końca znane. Wg pewnych teorii słowo to
pochodzi z arabskiego mu afah ( „miejsce schronienia”),
jeszcze inne źródła mówią o słowie pochodzącego z
dialektu sycylijskiego mafioso, co znaczy „pewny
siebie”, a tacy byli dawni sycylijscy gangsterzy.
Nie istnieje żaden kompletny i doskonały opis genezy
różnych włoskich przestępczych grup zorganizowanych.
Bierze się to z tego, że organizacje te nie działają jawnie
i oficjalnie, gdyż byłaby to prosta droga do więzienia lub
egzekucji. Wiele grup zaczynało swoje działania jako
tajne sprzysiężenia, co więcej, dokładały one wszelkich
starań, aby ukryć nie tylko tożsamość członków i ich
działania, lecz również sam fakt istnienia organizacji.
Korzenie mafii
Pierwsze nazwy band zapisano już w XVIII stuleciu
(np. Beati Paoli - „Mściciele”). Z tego okresu
pochodzą również wzmianki o pojedynczych
bandytach. Popularne były porwania dla okupu,
kradzieże bydła, przemyt żywności.
Bandy pojawiły się publicznie w 1848r., co było
bezpośrednio związane z Wiosną Ludów.
Przybywały one by przyłączyć się do powstania
przeciw Burbonom, ówczesnym władcom Sycylii.
W roku 1860 na czele swoich oddziałów
wylądował na Sycylii Giuseppe Garibaldi.
Opanował wyspę, a ta wkrótce przyłączyła się do
królestwa Sardynii, aby potem wraz z całym
królestwem wejść do zjednoczonych Włoch. O
wejściu w skład Włoch zadecydował plebiscyt z
1861 roku.
Niestety, przyłączenie Sycylii do Państwa
Włoskiego nie poprawiło losu zwykłego
mieszkańca wyspy czy rozwiązania
problemów ekonomicznych. Przez to
narastała wrogość do Włoch
kontynentalnych, rządu i jego instytucji.
Każdy, kto potrzebował pomocy, zwracał się
teraz do mafii.
We Włoszech nie istnieje jedna mafia, ale jest ich wiele.
Dzieje się tak z uwagi na głębokie poczucie odrębności
poszczególnych prowincji.
Mafia dawniej definiowała jedynie organizacje
przestępcze występujące na terenie Sycylii. Na obszarze
Neapolu działała kamorra, zaś w obrębie północnych
Włoch stowarzyszenie św. Trójcy. Były to organizacje nie
tylko lokalne, ale też mocno ze sobą poróżnione.
Mafia zawsze istniała i istnieje w ludzkiej świadomości
jako organizacja przestępcza. Gdy w Polsce grupa
najzwyklejszych bandytów ukradnie pięć aut i zabije
kilkanaście osób natychmiast zyskuje etykietkę mafii.
Tymczasem działalność mafii nie polega na zwykłym
okradaniu ludzi, porywania dla okupu itp. Gdyby tak
było, taka organizacja prędzej czy później zostałaby
rozszyfrowana i unieszkodliwiona, tak jak niektóre grupy
przestępcze.
Obecnie ponad jedna trzecia dóbr
produkowanych we Włoszech pochodzi z
nielegalnych lub kryminalnych źródeł i
przynosi mafijnym organizacjom co najmniej
135 miliardów euro dochodów rocznie.
We Włoszech dobra majątkowe w
posiadaniu mafii szacowane są na około
1000 miliardów euro, konfiskując je, rząd
włoski rozwiązałby problem zadłużenia
publicznego. Tymczasem, nakazy zajęcia
majątku dotyczą zaledwie 10% dóbr
należących do mafii, z czego jak dotąd
skonfiskowano tylko połowę.
scelta degli amministratori – wybór
władz administracyjnych
assunzione degli impiegati
– zatrudnienie urzędników
concessione degli appalti/di licenze
– zamówienia publiczne/ koncesje
wykonania robót lub usług/ licencje
approvazione dei piani regolatori -
zgoda na plany przestrzennego
zagospodarowania
Główny zakres działania i wpływów mafijnych w
administracji publicznej:
Na czele każdej rodziny mafijnej stoi capo ("szef")
mający do dyspozycji "doradców" (consiglieri), a na
samym dole drabiny znajdują się "żołnierze" (soldati).
Szefowie tworzą rodzaj rady - "kopułę" (copola). Na
czele całej organizacji stoi capo di tutti capi ("szef
wszystkich szefów"). Organizacja znana jest pod nazwą
CosaNostra, co znaczy Nasza Sprawa. Naczelną zasadą
kodeksu honorowego jest omerta, tj. przysięga
milczenia. Wydaje się, że obecnie mija już okres potęgi
mafii w życiu politycznym i gospodarczym Włoch.
Najczęściej praca mafiosa jest dość przyziemna: mafiosi
pracują jako kierowcy, strażnicy, dozorcy, śmieciarze,
rolnicy, pasterze, rzeźnicy, drobni przedsiębiorcy,
farmerzy, młynarze, urzędnicy, grabarze, barmani
Budowa mafii
Do podstawowych reguł wykształconych w ramach mafii
sycylijskiej należały również nakaz zemsty na sprawcy, który
naruszył honor rodziny (vendetta), oraz nakaz milczenia,
zwłaszcza w ramach współpracy z wymiarem sprawiedliwości,
co łączyło się z nakazem powściągliwości w słowach (omerta).
Sycylijski model zorganizowanej przestępczości ograniczał się do
jednego celu – ochrony interesów swoich członków, był pewną
formą samopomocy, wyrosłą na gruncie zapotrzebowania
społeczności na silną i skuteczną władzę. Dążył do tego m.in.
przez uzyskanie wpływu na władzę w państwie, zarówno w
sposób bezpośredni (np. w wyborach
miejskich w Palermo w 1925 r. brało udział siedmiu szefów rodzin
mafijnych), jak i pośrednio (przez uzyskiwanie wpływu na elity
rządzące dla tworzenia prawa korzystnego dla mafii).
MAFIA SYCYLIJSKA
Nie dążyły one od początku do uzyskania zysków. Taki cel pojawił się
dopiero z czasem.
Stąd wyróżnia się tzw. starą mafię (pełniła funkcje społecznie
użyteczne) i nową mafię (jedynym celem był jak najwyższy zysk w jak
najkrótszym
czasie, realizowany od końca lat 50. XX w. przez działalność
narkotykową, natomiast inne formy działalności, np. przemyt
samochodów, tzw.
działalność nocna, kradzieże, uprowadzenia itp., stały się tylko
dodatkowym źródłem dochodów.
Pojęcie mafia stało się tak popularnym synonimem przestępczości zorganizowanej we
Włoszech, że inne ważne zorganizowane grupy przestępcze muszą często znosić
zniewagi ciągłego określania ich jako „czegoś w rodzaju mafii”. W przypadku Kamorry
irytujące jest dla niej nazywanie jej „ mafią neapolitańską”.
Słowo „camorra” oznacza „sprzeczkę”. Grupa ta działa na zewnątrz Neapolu,
największego miasta południowych Włoch i stolicy Kampanii. Wielu uważa, że jest to
najstarsza grupa przestępcza we Włoszech, wywodząca się z tajnej hiszpańskiej
organizacji działającej w średniowieczu.
Grupa kontrolowała życie w miejskich więzieniach, zajmowała się lichwiarstwem,
hazardem, oraz oferowała usługi najemnych morderców. Była ona na tyle silna, aby
narzucić swój własny „podatek” w postaci uiszczania opłaty za rozładowanie towaru w
dokach Neapolu itp.
Grupa ta również licznie korumpowała urzędników.
Dzisiaj, Kamorra posiada wiele inwestycji w legalne biznesy w Europie. Grupa największe
zyski osiąga z przemytu narkotyków, oszustw i wymuszeń.
Kamorra, jako jedna z nielicznych grup przestępczych we Włoszech „idzie z duchem
czasu”, tzn., że „stanowiska kierownicze” w organizacji zajmują również kobiety.
Umiejętność przystosowania się jest to jedna z cech charakterystycznych tej grupy.
KAMORRA – mafia neapolitańska
Nawet dzisiaj Kalabria pozostaje jednym z najbiedniejszych,
zacofanych i ogarniętych przestępczością terenów Włoch. Łatwo
więc zrozumieć, że grupa ta wyrosła z tych samych powodów co
mafia sycylijska.
Działanie pierwszych band w tym rejonie datuje się na wiele
wieków wstecz i podobnie do mafii sycylijskiej, organizacja ta
tworzy pewien obraz heroicznej walki „sprawiedliwych” z władzą.
Stąd też pochodzi nazwa 'ndrangheta, co z greki oznacza heroizm
i cnotę.
Początkowo zajmowała się ona wymuszeniami i porwaniami,
jednak po 1945r. (jak w większości grup przestępczych) zaczęto
dostrzegać większe zyski w biznesie narkotykowym. I tym
zainteresowała się również 'ndrangheta. Duży udział w jej
zyskach zajmował również przemyt tytoniu. Organizacja zaczęła
przenosić się w tereny zurbanizowane, co zaowocowało
zawarciem nowych powiązań z politykami i wielomilionowymi
zyskami organizacji np. (pranie brudnych pieniędzy).
'NDRANGHETA – mafia kalabryjska
Mimo iż jest to jedna z najpotężniejszych organizacji przestępczych
współczesnych Włoch, to rzadko się o niej mówi, pisze. Wg niektórych jej
koniec nastąpił w 1993r., kiedy to został schwytany jej przywódca, Felice
Maniero.
Grupa ta została założone przez Maniero w latach 80. XX w. Jego ideą było
uczynienie z okolicznych grup przestępczych scalonego, jednego ciała.
Maniero, który był zaskoczony sukcesem hierarchicznej struktury kamorry,
postanowił też spróbować.
Wizja organizacji nie była skomplikowana. Polegała na współpracy i
koordynacji walczących ze sobą wcześniej gangów, co owocowało
zwiększeniem dochodów z prowadzonych od dawna wymuszeń w miejskich
kasynach i żegludze. Przychody grupa inwestowała w nowe przedsięwzięcia,
np. przemyt broni. Rozszerzyli operacje przerzutu narkotyków oraz
przekupstwa sędziów, funkcjonariuszy.
Grupa ta przyciągała również wyspecjalizowanych złodziei, którzy chcieli
korzystać z jej ochrony.
Niedługo po tym, jedną z jej głównych działalności stała się kradzież dzieł
sztuki i wartościowych przedmiotów religijnych. Organizacja dalej ma się
bardzo dobrze.
MALA DEL BRENTA – mafia wenecka
1.
David Southwell – Historia przestępczości zorganizowanej.
Prawdziwe dzieje i tajemnice gangów całego świata, wyd.
MAK 2010r.
2.
Jo Durden Smith – Mafia. Pełna historia.wyd. Buchmann Sp.
z o.o. Warszawa, 2011
3.
Diego Gambetta -
Mafia sycylijska: prywatna ochrona jako
biznes
4.
http://www.etnologia.pl/multi-kulti/teksty/wizerunek-mafii-
sycylijskiej.php
BIBLIOGRAFIA: