Grupy etniczne i 

mniejszości narodowe

Kaszubi

Północno-wschodnią część Pojezierza 
Pomorskiego i Pobrzeże 
Kaszubskie (część Pobrzeża 
Gdańskiego) zamieszkują Kaszubi, 
potomkowie nadbałtyckich plemion 
zachodniosłowiańskich. Zachowali oni 
do dziś swój język i pielęgnują 
miejscowe obyczaje. Niegdyś Kaszubi, 
czyli Pomorzanie, zajmowali rozległe 
tereny nad Bałtykiem, 
między Odrą a Zatoką Gdańską. 
Współcześni Kaszubi, a jest ich 360 
tys. (wraz z potomstwem rodzin 
mieszanych – ponad 500 tys.), 
zachowując swoją tożsamość, czują 
się jednocześnie Polakami.

Górale

Górale to ogólna nazwa mieszkańców 
terenów górskich. Najbardziej 
charakterystyczną grupę 
w Karpatach stanowią Podhalanie, 
zamieszkujący Kotlinę Orawsko-
Podhalańską i sąsiednie tereny. 
W Beskidach 
Zachodnich mieszkają Kliszczacy (w G
orcach),Żywczaki, Babiogórcy, górale 
śląscy i Wałachowie (w Beskidzie 
Żywieckim i Śląskim). Odrębność 
górali od ludności nizin polskich 
przejawia się w kulturze 
materialnej (strojach, budownictwie , 
zdobnictwie) i duchowej (mowie, 
obrzędach, pieśniach, tańcach , 
gawędach). W przeszłości górale 
zajmowali się niemal wyłącznie 
pasterstwem, później także uprawą 
słabej na ogół kamienistej ziemi.

Ślązacy

Rodzima ludność zamieszkująca Śląsk 
to Ślązacy (grupa śląska). Grupa 
śląska kształtowała się przez wieki, 
od czasów przedpiastowskich, na 
skutek napływu na te ziemie ludności 
różnorodnej pod 
względem etnicznym i językowym. Do 
dziś jest zauważalne zróżnicowanie 
językowo-kulturalne tej społeczności. 
Wyraża się wielością gwar, odmian 
strojów śląskich, odrębnych typów 
budownictwa i sztuki ludowej. Inną 
przyczyną tego zróżnicowania są 
warunki naturalne (geograficzne), 
życie w określonym środowisku ma 
decydujący wpływ na kształtowanie 
się kultury duchowej i materialnej 
ludzi w nim mieszkających. Na 
przykład w górach dominuje 
kultura pasterska, na 
terenach nizinnych – rolnicza.

BIAŁORUSINI

Północno-wschodnią część Nizin 
Środkowopolskich zajmuje Podlasie, 
które w przeszłości stanowiło 
pogranicze między Królestwem 
Polskim a Wielkim Księstwem 
Litewskim. Przez wiele wieków tereny 
te 
zamieszkiwali Polacy, Białorusini, Litw
ini, Żydzi i przedstawiciele innych 
narodowości. Obecnie na Podlasiu, 
zwłaszcza we wschodniej części 
województwa podlaskiego, oprócz 
Polaków mieszkają Białorusini, żyjący 
tu z dziada pradziada (około 250 
tys.). Polscy Białorusini rozwijają 
własną kulturę i pielęgnują miejscowe 
obyczaje. Dzieci uczą się w szkołach 
w języku białoruskim, działają tu 
liczne organizacje zrzeszające 
miejscową ludność, ukazuje się prasa 
i książki w języku białoruskim. 
W Hajnówce funkcjonuje Muzeum 
Kultury Białoruskiej. W większości 
ludność ta wyznaje prawosławie.

Ukraińcy

Ludność ukraińska w 
przeszłości zajmowała tereny na 
pograniczu wschodnim. Świadczy o 
tym wiele opuszczonych wsi, 
opustoszałych cerkwi i starych 
cmentarzy. W Polsce obecnie mieszka 
około 300 tys. Ukraińców, większość 
w 
okolicach Węgorzewa, Giżycka, Barto
szyc , 
Braniewa, Człuchowa i Bytowa oraz w 
miejscowościach pogranicza 
wschodniego i południowo-
wschodniego. Ukraińcy 
są społecznością silnie rozproszoną, 
ale bardzo prężną. W Polsce 
działa Związek Ukraińców wydający 
czasopismo „ Nasze Słowo”. Dzieci 
mogą się uczyć w szkołach języka 
ukraińskiego. Powstało wiele 
zespołów artystycznych, 
organizowane są 
festiwale kultury ukraińskiej. Znanym 
zespołem wykonującym piosenki 
ukraińskie jest Orkiestra Świętego 
Mikołaja.

Litwini

Litwini od dawna zamieszkują 
północno-wschodnie skrawki Polski. 
Według źródeł polskich jest ich około 
9 tys. Zasiedlają 
głównie gminy Puńsk, Sejny i Szyplisz
ki. W rozproszeniu mieszkają też na 
terenie całej Polski. Dzieci uczą się 
języka ojczystego w kilku szkołach 
podstawowych i w liceum w Puńsku. 
Litwini są bardzo przywiązani do 
tradycji. Rozwijają litewski 
ruch kulturalny i społeczny. 
Działa Litewskie Towarzystwo 
Społeczno-Kulturalne, istnieją 
litewskie zespoły muzyczne oraz 
wydawnictwa, prasa i programy 
radiowe w języku litewskim. Litwini 
chwaleni są za gospodarność. Mają 
oparcie w 
odrodzonym państwie litewskim.

Łemkowie

Łemkowie to ludność 
zamieszkująca Beskid Niski. Przybyli 
tu ze wschodu w XIV-XV w. Po II 
wojnie światowej przesiedlono ich 
przymusowo w inne rejony Polski. W 
Beskidzie Niskim zostały po nich 
opuszczone wsie, a miejsca dawnych 
zagród znaczą do dzisiaj kamienne 
krzyże. Obecnie w Polsce żyje ponad 
100 tys. Łemków. Gwara łemkowska 
jest podobna do języka ukraińskiego. 
Łemkowie są głównie 
wyznania grekokatolickiego. Ich 
wyroby ludowe można obejrzeć 
w skansenie w Sanoku i Nowym 
Sączu.