Grupy etniczne i

mniejszości narodowe

Kaszubi

Północno-wschodnią część Pojezierza
Pomorskiego i Pobrzeże
Kaszubskie (część Pobrzeża
Gdańskiego) zamieszkują Kaszubi,
potomkowie nadbałtyckich plemion
zachodniosłowiańskich. Zachowali oni
do dziś swój język i pielęgnują
miejscowe obyczaje. Niegdyś Kaszubi,
czyli Pomorzanie, zajmowali rozległe
tereny nad Bałtykiem,
między Odrą a Zatoką Gdańską.
Współcześni Kaszubi, a jest ich 360
tys. (wraz z potomstwem rodzin
mieszanych – ponad 500 tys.),
zachowując swoją tożsamość, czują
się jednocześnie Polakami.

Górale

Górale to ogólna nazwa mieszkańców
terenów górskich. Najbardziej
charakterystyczną grupę
w Karpatach stanowią Podhalanie,
zamieszkujący Kotlinę Orawsko-
Podhalańską i sąsiednie tereny.
W Beskidach
Zachodnich mieszkają Kliszczacy (w G
orcach),Żywczaki, Babiogórcy, górale
śląscy i Wałachowie (w Beskidzie
Żywieckim i Śląskim). Odrębność
górali od ludności nizin polskich
przejawia się w kulturze
materialnej (strojach, budownictwie ,
zdobnictwie) i duchowej (mowie,
obrzędach, pieśniach, tańcach ,
gawędach). W przeszłości górale
zajmowali się niemal wyłącznie
pasterstwem, później także uprawą
słabej na ogół kamienistej ziemi.

Ślązacy

Rodzima ludność zamieszkująca Śląsk
to Ślązacy (grupa śląska). Grupa
śląska kształtowała się przez wieki,
od czasów przedpiastowskich, na
skutek napływu na te ziemie ludności
różnorodnej pod
względem etnicznym i językowym. Do
dziś jest zauważalne zróżnicowanie
językowo-kulturalne tej społeczności.
Wyraża się wielością gwar, odmian
strojów śląskich, odrębnych typów
budownictwa i sztuki ludowej. Inną
przyczyną tego zróżnicowania są
warunki naturalne (geograficzne),
życie w określonym środowisku ma
decydujący wpływ na kształtowanie
się kultury duchowej i materialnej
ludzi w nim mieszkających. Na
przykład w górach dominuje
kultura pasterska, na
terenach nizinnych – rolnicza.

BIAŁORUSINI

Północno-wschodnią część Nizin
Środkowopolskich zajmuje Podlasie,
które w przeszłości stanowiło
pogranicze między Królestwem
Polskim a Wielkim Księstwem
Litewskim. Przez wiele wieków tereny
te
zamieszkiwali Polacy, Białorusini, Litw
ini, Żydzi i przedstawiciele innych
narodowości. Obecnie na Podlasiu,
zwłaszcza we wschodniej części
województwa podlaskiego, oprócz
Polaków mieszkają Białorusini, żyjący
tu z dziada pradziada (około 250
tys.). Polscy Białorusini rozwijają
własną kulturę i pielęgnują miejscowe
obyczaje. Dzieci uczą się w szkołach
w języku białoruskim, działają tu
liczne organizacje zrzeszające
miejscową ludność, ukazuje się prasa
i książki w języku białoruskim.
W Hajnówce funkcjonuje Muzeum
Kultury Białoruskiej. W większości
ludność ta wyznaje prawosławie.

Ukraińcy

Ludność ukraińska w
przeszłości zajmowała tereny na
pograniczu wschodnim. Świadczy o
tym wiele opuszczonych wsi,
opustoszałych cerkwi i starych
cmentarzy. W Polsce obecnie mieszka
około 300 tys. Ukraińców, większość
w
okolicach Węgorzewa, Giżycka, Barto
szyc ,
Braniewa, Człuchowa i Bytowa oraz w
miejscowościach pogranicza
wschodniego i południowo-
wschodniego. Ukraińcy
są społecznością silnie rozproszoną,
ale bardzo prężną. W Polsce
działa Związek Ukraińców wydający
czasopismo „ Nasze Słowo”. Dzieci
mogą się uczyć w szkołach języka
ukraińskiego. Powstało wiele
zespołów artystycznych,
organizowane są
festiwale kultury ukraińskiej. Znanym
zespołem wykonującym piosenki
ukraińskie jest Orkiestra Świętego
Mikołaja.

Litwini

Litwini od dawna zamieszkują
północno-wschodnie skrawki Polski.
Według źródeł polskich jest ich około
9 tys. Zasiedlają
głównie gminy Puńsk, Sejny i Szyplisz
ki. W rozproszeniu mieszkają też na
terenie całej Polski. Dzieci uczą się
języka ojczystego w kilku szkołach
podstawowych i w liceum w Puńsku.
Litwini są bardzo przywiązani do
tradycji. Rozwijają litewski
ruch kulturalny i społeczny.
Działa Litewskie Towarzystwo
Społeczno-Kulturalne, istnieją
litewskie zespoły muzyczne oraz
wydawnictwa, prasa i programy
radiowe w języku litewskim. Litwini
chwaleni są za gospodarność. Mają
oparcie w
odrodzonym państwie litewskim.

Łemkowie

Łemkowie to ludność
zamieszkująca Beskid Niski. Przybyli
tu ze wschodu w XIV-XV w. Po II
wojnie światowej przesiedlono ich
przymusowo w inne rejony Polski. W
Beskidzie Niskim zostały po nich
opuszczone wsie, a miejsca dawnych
zagród znaczą do dzisiaj kamienne
krzyże. Obecnie w Polsce żyje ponad
100 tys. Łemków. Gwara łemkowska
jest podobna do języka ukraińskiego.
Łemkowie są głównie
wyznania grekokatolickiego. Ich
wyroby ludowe można obejrzeć
w skansenie w Sanoku i Nowym
Sączu.