AMERYKA ŁACIŃSKA WOBEC WSPÓŁCZESNEGO TERRORYZMU- METODY ZAPOBIEGANIA I ZWALCZANIA

AMERYKA ŁACIŃSKA WOBEC

WSPÓŁCZESNEGO TERRORYZMU

Grzegorz Laska

Patryk Krajewski

Mariusz Murach

Wprowadzenie

• Przez wiele lat był to obszar, gdzie to władzy dochodziło się

drogą przewrotów wojskowych, a poszczególnymi państwami
rządzili

dyktatorzy

wojskowi.

Ogólny

nurt

przemian

demokratycznych  wpłynął  korzystnie  na  polityczne  zmiany  w
państwach Ameryki Łacińskiej . Dziś wojsko wróciło do koszar,
dyktatury  ustąpiły  demokratycznie  powoływanej  władzy
cywilnej  .  Głównym  problemem  jest  nadal  sytuacja
gospodarcza.  Charakterystyczną  cechą  tego  kontynentu  jest
„  globalna  mega  korupcja”.  Przez  wiele  lat  kraje  Ameryki
Łacińskiej  były  destabilizowane  przez  działalność  lewicowych
partyzantek.  Obecnie  działają  one  tylko  w  Kolumbii.  Wiele
państw  tego  regionu  jest  zadłużonych  na  wielkie    sumy.
Bolączką  północnych    krajów  Ameryki  Łacińskiej  jest uprawa i
handel  narkotykami,  a  co  za  tym  idzie  istnieje  zorganizowana
przestępczość.

• Terroryzm stał się nieodłącznym instrumentem w działalności

ugrupowań rewolucyjnych, zabójstwa polityczne  zaś- stosowaną na
szeroką skalę metodą zdobywania poparcia. Główne cele stanowili
m.  in.  Przedstawiciele  władz,  posiadaczy  ziemscy,  policjanci,
urzędnicy  szczebla  wyższego.  Celem  ataków,  a  jednocześnie
źródłem  dochodów,  byli  obywatele  państw  obcych  przyjaznych
władzy oraz obiekty strategiczne, jak budynki rządowe. Priorytetami
były  ataki  terrorystyczne  na  obiekty  infrastruktury  gospodarczej
kraju: rafinerie naftowe, elektrownie, koleje i mosty.

• Kluczem do powodzenia działań terrorystycznych było unikanie

bezpośrednich starć z wojskami rządowymi. Obiektem ataków były
najczęściej daleko wysunięte posterunki i niewielkie patrole
wojskowe, natomiast w miarę możliwości unikano bezpośredniej
konfrontacji z większymi formacjami rządowymi, przeznaczonymi do
zwalczania partyzantki.

• Terroryzm pojawił się w Wenezueli na początku lat 60.

jako część kampanii partyzanckiej. Siły Zbrojne
Wyzwolenia Narodowego ( FALN) powstały w 1963 r. z
inicjatywy grup lewicowych para militarystów, którzy
traktowali działalność partyzantki miejskiej jako metodę
na niedopuszczenie do przeprowadzenia wyborów
prezydenckich. W 1970r. nie istniała praktycznie w
kraju żadna z organizacji stosującej przemoc. Na
Początku lat 60. Wenezuela uważana była przez wielu
członków lewicy za jeden z najbardziej sprzyjających
prowadzeniu walki zbrojnej obszarów Ameryki
Łacińskiej. Do 1958 r. krajem rządzili dyktatorzy.

POCZĄTKI TERRORU FALN

• Pierwszym przywódcą ugrupowania został kapitan Manuel

Ponte Rodriguz, jeden z dowódców buntu w Puerto Cabello.
Siły  Zbrojne  Wyzwolenia  Narodowego  (  FALN)  przystąpiły
do  ataków  na  sferę  interesów  USA.  Terroryści  dokonywali
sabotażu  stacji  energetycznych  i  wysadzali  naftociągi-
własność spółek amerykańskich.

• Siły Wyzwolenia Narodowego przykładały duże znaczenie

do rozgłosu medialnego, stąd też świadomie wybierały cele
swoich  ataków.  Jedną  z  pierwszych  akcji  terrorystycznych
FALN  było  podpalenie  w  lutym  1963  r.  biur  firmy  Sears
Roebuck w Caracas. Pożar spowodował straty w wysokości
2,5 mln dolarów. W sierpniu 1963 r. terroryści, przebrani w
mundury oficerów, porwali gwiazdę argentyńskiego futbolu
Alfredo di Stefano i przetrzymywali go przez dwa dni.

W  listopadzie    4-ech  terrorystów  porwało  wenezuelski
samolot  z 17 pasażerami na pokładzie i, zrzuciwszy nad
miastem  Ciudad  Bolivar  ulotki  o  treści  komunistycznej,
zażądali zmiany trasy lotu na Trinidad.
W  dniu  27  listopada  terroryści  porwali  attache
wojskowego  USA,  płk  Jamesa  Chenaulta,  którego
wypuścili  po  zwolnieniu  przez  rząd  szeregu  lewicowych
radykałów.
Terroryści  potrafili  również  kraść  obrazy  malarzy
francuskich  z  wystaw  o  prestiżowym  znaczeniu,  by
zwrócić je kilka dni później.

• Na tle innych krajów Ameryki Łacińskiej historia

politycznej przemocy w Kolumbii jest najbardziej krwawa.
Morderstwo  dokonane  w  1948  r.  w  Bogocie  na  znanym
liberalnym  polityku  Jorge  Eliecer  gaitanie  zapoczątkował
okres  o  nazwie  „  Przemoc”,  która  przypominała  w
rzeczywistości  wojnę  domową.  W  początkowym  okresie
terror  był  metodą  propagandy  idei  rewolucyjnych;  w
późniejszym-

metodą

zdobywania

środków

finansowanie  walki  przeciwko  rządowi  i  brutalnym
służbom  bezpieczeństwa  wewnętrznego.  Od  czasu,  kiedy
w  gospodarce  kraju  dominujący  pozycję  zajął  przemysł
kokainowy,  pozostająca  w  bezpośrednim  związku  z
narkotykami  przemoc  osiągnęła  w  Kolumbii  niespotykany
poziom.

Rewolucyjne

Siły

Zbrojne

Kolumbii( FARC)

• FARC cieszy się reputacją najlepiej wyszkolonego i

najsprawniejszego ugrupowania partyzanckiego Ameryki
Łacińskiej. Na początku lat 70. zaczął finansować się sam,
dokonując porwań obcokrajowców oraz wyłudzając drogą
szantażu wysokie sumy od firm międzynarodowych. Do
złej sławy FARC przyczyniają się także terror i zabójstwa
dokonywane na chłopach, którzy odmawiali współpracy.

• W styczniu 1965r., w mieście Cali w zachodniej Kolumbii,

Rewolucyjne Siły Zbrojne Kolumbii porwały konsula Danii i
przetrzymywały go do października 1976r.

• W lutym 1977r. terroryści uprowadzili wolontariusza z

Korpusu Pokoju Stanów Zjednoczonych i zażądali za jego
uwolnienie 250 tys. dolarów.

Zwolniono go po trzech latach, gdy został wpłacony
okup.
• W lutym 1985 r. obiektom ośmiu zamachów

bombowych terrorystów FARC stały się amerykańskie
przedsiębiorstwa przemysłowe w Medellin ( zach.
Kolumbia).

        Rewolucyjne  Siły  Zbrojne  Kolumbii  kontynuowały
walkę w latach 90.
        W  roku  1996r.  w  bazie  wojskowej    na  południu
Kolumbii, 500              członków ugrupowania zabiło 27
żołnierzy i uprowadziło dalszych 67.

Ruch 19 kwietnia

• Jedna z najdramatyczniejszych akcji ugrupowania miała

miejsce w kwietniu 1980r. , kiedy partyzanci  przez 40 dni
okupowali Ambasadę Republiki Dominikańskiej w Bogocie.
Wśród  57  porwanych  wtedy  osób  było  15  ambasadorów.
Według  oficjalnie  niepotwierdzonych  pogłosek,  prezydent
Kolumbii  Turbay  Ayala  zapłacił  milion  dolarów  za
uwolnienie  ofiar  i  zapewnił  kidnaperom    bezpieczny
transport na Kubę.

• W okresie sprawowania władzy przez Ayalę M-19, chcąc

zmusić

prezydenta

podpisania

porozumienia

pokojowego,  dwukrotnie  ostrzelało  z  granatników  pałac
prezydencki  w  Bogocie.  M  -19  zdołało,  również
dwukrotnie  ,  przerwać  transmisje  telewizyjne  i  nadać
własne programy propagandowe.

Ekologiczny terroryzm Armii

Wyzwolenia Narodowego (ELN)

• Źródłem inspiracji była dla ELN Rewolucja Kubańska z

1959r. ELN jest drugą co do wielkości ( po FARC) i
najaktywniejszą grupą terrorystyczną w Kolumbii. Jedną
z najbardziej charakterystycznych cech ugrupowania
stanowi obecność w jej szeregach księży katolickich.

• Armia Wyzwolenia Narodowego odróżnia się od

pozostałych  ugrupowań  partyzantki  kolumbijskiej
dokonywanymi systematycznie czystkami we własnych
szeregach.  W  latach  1965-  1969  ELN  rozstrzelał  co
najmniej  57  własnych  członków.  W  1971  r.  w  Bogocie
ludzie ELN zamordowali Jaime Arenasa, byłego członka
ugrupowania,  który  potępił  egzekucje  członków
organizacji.

• Dowodzony przez Manuela Pereza ELN skoncentrował

działalność  terrorystyczną  na  niszczeniu  rurociągów
należących  do  krajowych  i  zagranicznych  spółek
naftowych.    ELN  dokonał  141  ataków  na  kluczowych
odcinkach  naftociągów,  ciągnących  się  od  serca
Kolumbii  do  wybrzeża  Atlantyki  .  Straty  finansowe
oceniono na 634 mln dolarów.

• Skutkiem ataków terrorystycznych na rurociągi

naftowe

jest

zanieczyszczenie

środowiska

olbrzymią skalę. Ataki terrorystyczne spowodowały
zniszczenie ok. 3000 ha ziemi uprawnej.

Partyzantka Ludowej Armii

Wyzwolenia ( EPL)

• Najmniejsza z aktywnych grup partyzanckich, Ludowa

Armia Wyzwolenia pojawiła się na scenie politycznej w
1965r.    Ugrupowanie  znalazło  się  w  stanie  bliskim
rozpadu,  kiedy  w  dwóch  operacjach  wojskowych
przeciwko ELN śmierć ponieśli czołowi przywódcy.

• EPL jest jedyną spośród grup partyzanckich, która

gromadzi fundusze kradnąc bydło i zajmując się
kontrabandą, chociaż finansuje swą działalność
porwaniami i atakami na naftociągi.

Terroryzm narkotykowy

• W latach 70- tych rozpoczęto w Kolumbii uprawę liści koki

używanych  do  produkcji  kokainy.    Kartel  zakładał  przetwórnie
liści z krzewów kokainowych na położonych w dżungli działkach
miejscowych  chłopów  lub  wielkich  posiadaczy  ziemskich    i  dla
ułatwienia  transportu  wielkich  ilości  wytworzonej  masy
kokainowej, wzdłuż niewielkich pasów startowych.

• Cena kokainy podlega dużym wahaniom, w zależności od jej

podaży na rynku potentat może liczyć na 12 000% zysku, z
zainwestowanej gotówki.

• Nasilanie się terroryzmu implikowało powstanie w Medellin

ponurego „ Biura” rekrutującego płatnych zabójców, którzy od
baronów narkotykowych otrzymywali 1000 dolarów za każdego
zlikwidowanego agenta policji. Do wykonywania zadań
stosowali również bomby.

Produkcja  kokainy:    zalewa  się  suche  liście  koki  kerosenem.
Potem  płucze  je  kolejno  w  eterze,  bikarbonacie  sodu  i  innych
kwasach.  Powstaje  cuchnąca  pulpa,  która  po  wysuszeniu  staje
się  chropowatą,  przypominającą  pumeks  masą.  To  baza,
półprodukt  kokainy,  którą  w  okolicy  wytwarzają  prawie  wszyscy.
Zamiana  produkowanej  w  domowych  warunkach  bazy  w
narkotyk wymaga specjalistycznego sprzętu.

• Jedną z kluczowych inicjatyw antyterrorystycznych władz

państwowych  było  podpisanie  w  1979r.  umowy  o  ekstradycji
pomiędzy  Kolumbią  i  Stanami  Zjednoczonymi.  Umowa  weszła
w  1982  r.  Umożliwiała  ona  rządowi  ekstradycję  przemytników
narkotyków  do  Stanów  Zjednoczonych,  gdzie  mieli  stanąć
przed  sądem.  Umowa  spowodowała  gwałtowną  reakcję  ze
strony potentatów narkotykowych.

• W ramach zwalczania baronów narkotykowych i grup

partyzanckich  rząd  Kolumbii  stworzył  własny  reżim  terroru.
Wojna  narkotykowa  nadal  będzie  się  toczyć,  dopóki  państwo
nie  zaoferuje  chłopom  kolumbijskim  alternatywy  dla  produkcji
kokainy. Polityczne rozwiązanie kryzysu kolumbijskiego wydaje
się  równie  odległe,  uzależnione  jest  bowiem  od  zaprzestania
naruszania praw człowieka przez służby bezpieczeństwa.

Zamach stanu

Gen. Augusto Pinochet

Niepokoje  społeczne  spowodowały  destabilizację  rządu  znajdującego  się
pod  silną  presją.  Wprowadzane  reformy  pociągały  ze  sobą  fatalne  skutki
dla gospodarki.
Kierowane przez juntę wojskową, pod przywództwem generała Pinocheta,
Chile  w  ciągu  kilku  tygodniu  przekształciło  się  w  państwo  policyjne.
Zamordowano,    uwięziono,  torturowano  tysiące  osób  podejrzewanych
choćby o sympatie pro rebelianckie. Siły bezpieczeństwa  dopuszczały się
wobec  zatrzymanych  brutalnych  ataków  przemocy  fizycznej:  gwałtów,
rażenia prądem głowy i genitaliów oraz bestialskiego maltretowania.

• Głównym obiektem represji był MIR, obwiniany przez wojskowy

reżim Pinocheta o doprowadzenie kraju do stanu kryzysu. Zgodnie z
partyzanckimi  zasadami  działania,  Ruch  Lewicy  Rewolucyjnej
dokonywał  kilku  strategicznych  ataków  na  żołnierzy  patrolujących
ulice  stolicy,  po  czym  błyskawicznie  wycofywał  się  do  baz  na
prowincji.

• Aktywiści MIR przeprowadzili błyskawicznie akcje na Stadion

Narodowy w Santiago i na koszary w Valparaiso, gdzie dokonywano
masowych morderstw i tortur aresztowanych.

• Ruch Lewicy Rewolucyjnej, który przez większą część kadencji

Allende  prowadził  legalną  działalność,  niefortunnie  antycypował
reakcję  wojska  po  zbrojnym  przejęciu  przez  nie  władzy.
Ugrupowanie  nie  dysponowało  wyposażeniem  niezbędnym  do
prowadzenia  tajnej  działalności  ani  też  nie  opracowało  strategii
oporu wobec bezwzględnej antyterrorystycznej kampanii Pinocheta.

Tortury, więzienia i śmierć

• W 1980 r. terroryści z MIR rozpoczęli serię napadów na

banki i posterunki policji; w lipcu tego roku zabili z
broni maszynowej szefa Szkoły Wywiadu Wojskowego,
generała dywizji Rogera Vergarę. MIR dokonał również
szeregu zabójstw wyższych urzędników państwowych.

• Ruch Lewicy Rewolucyjnej przeprowadził serię

zamachów  bombowych,  z  zamierzeniem  wyrządzenia
jak  największych  szkód  materialnych  bez  ofiar
śmiertelnych.  Zdetonowano  w  ciągu  dwóch  tygodni
ładunki  wybuchowe  w  czterech  powiązanych  z  USA
przedsiębiorstwach

nie

pociągnęły

sobą

poważniejszych obrażeń wśród ludzi.

Nowe ugrupowanie

terrorystyczne

• Wywodząca się z Komunistycznej Partii Chile grupa partyzantki

miejskiej-  Patriotyczny  Front  im.  Manuela  Rodrigueza
uaktywniła  się  w  1983r.  Prowadzono  wówczas  kampanię
zamachów  bombowych  w  ośmiu  największych  miast  Chile.
Choć

pierwszoplanowym

celem

prowadzonych

przez

ugrupowanie  akcji  były  obiekty  sieci  energetycznej,  terroryści
zaatakowali  również  Amerykańsko-Chilisjki  Instytut  Kulturalny,
zaś  w  1985  r.  zdetonowali  samochód  pułapkę  pod  ambasadą
USA.

• W 1986 r. terroryści urządzili na jednym z mostów w dolinie

Maipo zasadzkę, w którą wpadła kolumna samochodów
eskortujących

Pinocheta.

Zginęło

członków

straży

przybocznej prezydenta, a jego życie uratowała szybka reakcja
kierowcy, który natychmiast wycofał opancerzony Mercedes z
rejonu zagrożenia.

Opozycja terrorystów

• W kwietniu 1970r. z szeregów Komunistycznej Partii

Salwadoru wyłamała się grupa radykałów, tworząc
Ludową Armię.

• W

marcu

1972r.

zwycięstwo

wyborach

powszechnych odniosła koalicja partii lewicowych pod
przewodnictwem  PDC.  Prawicowi  wojskowi,  dążąc  do
uniemożliwienia  koalicji  sformowania  nowego  rządu,
zainscenizowali  zamach  stanu.  W  odpowiedzi  FPL
(  Ludowa  Armia)  ogłosiła  kampanię  terrorystyczną
przeciw  rządom  wojskowym.  FPL  zdołała  skrytobójczo
zamordować  kilku wybitnych polityków salwadorskich.

• Dywidenci z PDC założyli w międzyczasie ugrupowanie

konkurencyjne pod nazwą Rewolucyjna Armia Ludowa
( ERP). Taktyka tej armii obejmowała porwania i
zabójstwa burmistrzów i urzędników rządowych oraz
terror wobec współpracujących z władzami chłopów. W
grudniu 1984 ERP detonowała w ośmiu krajach ładunki
wybuchowe, nie powodując strat w ludziach, lecz
znaczne były straty materialne.

Zjednoczone siły

partyzanckie

• W 1979r. Kolejny wojskowy zamach stanu doprowadził

do  wybuchu  wojny  domowej  w  Salwadorze.    Wśród
szalejącej  przemocy  powstały  zjednoczone  siły
partyzanckie.    W  1980r.  zmieniły  nazwę  na  Front
Wyzwolenia Narodowego.

• Dążąc do zwycięstwa nad rządem wojskowym

rozpoczęli ataki na miasta, zakłócając wybory
powszechne. Przemoc zdestabilizowała wschodnią
część

kraju,

uniemożliwiając

przeprowadzenie

wyborów w czterech okręgach. Mimo, że nie doszło do
oczekiwanego wybuchu powstania , siły zbrojne
poniosły poważne straty.

Okupacja FMLN

• W czerwcu 1982r. Partyzanci z Frontu Wyzwolenia

Narodowego  wciągnęli  w  zasadzkę  w  kanionie  w
Morazan kilkuset żołnierzy, zabili 83; wzięli do niewoli
43 i zdobyli broń i amunicję. FMLN uszkodził, zmusił do
lądowania  i  przejął  śmigłowiec  z  podsekretarzem
obrony  na  pokładzie.  Partyzanci  regularnie  niszczyli
mosty na głównych drogach Salwadoru. Mimo zadania
przez  FMLN  znacznych  strat  w  ludziach  i  wyrządzeniu
poważnych  szkód  materialnych,  ugrupowanie  nie
zdołało  pozbawić  armii  kontroli  nad  fortyfikacjami  o
strategicznym znaczeniu.

• FMLN stanowił nadal poważne zagrożenie. W 1990 r.

partyzantka przystąpiła do skomasowanych ataków na
obiekty wojskowe na terenie całego kraju. W trakcie
jednego z nich partyzanci zestrzelili odrzutowiec sił
zbrojnych, używając do tego radzieckiej rakiety typu
ziemia- powietrze SAM-7

• Działania partyzanckie i powiązane z nimi akty terroru

ciągną  się  w  Gwatemali  35  lat,  o  wiele  dłużej  niż  w
jakimkolwiek innym kraju Ameryki Łacińskiej. W rebelii
rozpoczętej  w  1960r.  uczestniczyło  wiele  ugrupowań.
Przyjęta  przez  rząd  uporczywa  i  bezpardonowa
strategia antypartyzancka  okazała się być, przeciwnie
niż  w  pozostałych  krajach  regionu,  zaskakująco
bezowocna.

Korzenie konfliktu

• Rewolucja Ludowa w 1944r. odebrała wojsku władzę.

W wyniku zamieszek ulicznych obalono dyktaturę
Jorge Ubiciego i przeprowadzono pierwsze w historii
Gwatemali

demokratyczne

wybory.

1954r.

wprowadzono w życie szereg umiarkowanych reform:
przystąpiono do wdrażania mocno spóźnionych reform
społecznych.

• W

1958r.

pułkownik

Rafael

Sessan

Pereira

zainscenizował wojskowy zamach stanu. Ze względu
na nagłość podjętej decyzji i brak poparcia
społecznego próba zakończyła się niepowodzeniem.

Pierwsze ugrupowanie partyzantki

gwatemalskiej

• Dwaj młodsi oficerowie, zwolennicy Pereiry: porucznik

Marco  Antonio  Yon  Sosa  i  chorąży  Luis  Turcios  Lima,
nawiązali kontakty z Gwatemalską Partią Robotniczą ( PGT).
Ich  celem  była  restytucja  demokracji  i  obrona  praw
człowieka  oraz  poprawienie  ciężkich  warunków  życia
większości  chłopów.  Po  nieudanym  zamachu  stanu  Pereiry
Yon  Sosa  i  Turcios,  unikając  bezpośrednich  konfrontacji
zbrojnych, przeprowadzili serię ataków terrorystycznych.

• W 1962r. uzyskali poparcie wystarczające, by z bazy

ukrytej  we  wschodnim  masywie  gór  Zacapa  podejmować
operacje  partyzanckie.  W  dniu  6  lutego  pięćdziesięciu
aktywistów  zaatakowało  dwa  posterunki  armii,  po  czym
obrabowało  biura  United  Fruit  Company.  W  stolicy
Gwatemali zdobyto dwa nadajniki radiowe.

Reakcja rządu Gwatemali na

terroryzm

• Kampanie powstańcze komunistycznych i Chłopskich

grup  opozycyjnych  takich  jak  Partyzancka  Armia
Biednych  prowadzone,  przeciwko  prawicowym  juntom
wojskowym  ciągnęły  się  przez  ponad  30  lat.  Jest  to
wystarczający  dowód  na  nieskuteczność  strategii
zwalczania

partyzantki

przez

rząd

Gwatemali.

Władzom nie tylko nie udało się ugasić niepokoju
społecznych ale represje wzmocniły jeszcze poparcie
społeczne dla terrorystów i doprowadziły do powstania
1982r. Masowego ruchu chłopskiego.

• Ruch Wyzwolenia Narodowego- Tupamaros działał w

Urugwaju od początku lat 60. i specjalizował się w
porywaniu

dyplomatów.

Tupamaros

dążyli

stworzenia  sprawiedliwego  społeczeństwa  i  byli
pierwowzorem  dla  ugrupowań  partyzantki  miejskiej  w
Ameryce Łacińskiej. Znani byli z porwań ciężarówek z
artykułami spożywczymi  w wigilię Bożego Narodzenia
1963r.;  rozdawań  ciastek  świątecznych  w  slumsach
stolicy- Montovideo.

Marksistowskie początki

• Ugrupowanie zamierzało zdyskredytować władzę, by docelowo

obalić istniejący system polityczny. Ruchowi przewodził prawnik
z wykształcenia- Raul Sendic Antonaccio.

• Ideologia Tupamaros była zagorzale nacjonalistyczna; w

przekazanych do wiadomości publicznej oświadczeniach
ugrupowanie zażądało stworzenia, opartego na założeniach
socjalizmu,

niezależnego

narodowego

społeczeństwa.

Tupamaros dążyli do wyrugowania z kraju zagranicznych
inwestorów, ponieważ uważali, że w gospodarce Urugwaju
dominuje interes USA i Brazylii.

• Przemoc, zdaniem ugrupowania, była jedyną drogą wdrożenia

reform systemu społecznego.

• Tupamaros organizowali się w komórki i znani byli ze ścisłego

przestrzegania zasad konspiracji. Komórkę tworzyło od 5 do 10
członków.

Początki terroryzmu

• Celem ataków bombowych i napadów rabunkowych

grupy stały się samochody dyplomatów amerykańskich i
brazylijskich

oraz

domy

znanych

polityków

biznesmenów.

• Strategia ugrupowania skupiała się kompromitowaniu

skorumpowanego systemu politycznego i gospodarczego.

• Ponad pół tony materiałów wybuchowych, skradzionych

w 1968r. Pozwoliło tupamaros przeprowadzić całoroczną
serię zamachów bombowych. Dokonali także dziewięciu
większych napadów na banki.

• Młodzi

rebelianci

cieszyli

się

wielką

sympatią

przeciętnych obywateli.

Fala porwań

• Tupamaros świadomie wybierali taki rodzaj działań, by

niemożliwe było zatajenie akcji przed prasą, a co za tym
idzie przyciągnąć uwagę opinii publicznej. Największe
wrażenie zrobiła seria spektakularnych porwań.

• Wybór potencjalnej ofiary porwania uzależniony był od

wykonywanego jej zawodu. Wśród zakładników urugwajskich
porywaczy był dyrektor wielkiego banku- zwolniony po
wpłaceniu na konto jednego ze szpitali 60 000 dolarów
okupu.

• Obiektem porwań tupamaros byli także obywatele obcych

państw.  Tupamaros  szkolił  policjantów  w  metodach
przesłuchiwania.  Tupamaros  byli  w  tym  czasie  wzburzeni
sankcjonowaniem  przez  władze  tortur,  m.in.  bicia,
gwałcenia, przytapiania, podwieszania i rażenia prądem.

Montoneros

Montoneros byli
lewicowym
ugrupowaniem
partyzanckim, którego
celem było
wprowadzenie metodami
rewolucyjnymi
populistycznej i
nacjonalistycznej polityki
podobnej do tej, którą
prowadził do momentu
wygnania dyktator
Argentyny Juan Domingo
Peron.

Montoneros

Organizacja powstała w 1968r. Jej

założycielami byli:

Fernando Abal Carlos Gustavo Mario

Eduardo

Medina Ramus

Firimenich

Montoneros

Wielce spektakularną akcją Montoneros było

porwanie generała Pedro Eugenio Ambury
dokonane w 1970 r. Po porwaniu organizacja
opublikowała serię komunikatów, w których
przedstawili przewinienia swej ofiary oraz
zaoferowali jej uwolnienie w zamian za zwrot
wywiezionego za granicę z polecenia
Ambury ciała Evity, która była żoną
wcześniejszego dyktatora Argentyny Juana
Domingo Perona.

Montoneros

U schyłku lat 70., kiedy liczba członków ugrupowania

stopniała do zaledwie 20 osób, Montoneros zmieniło taktykę
działania. Dokonywano zbrojnych akcji propagandowych na
mniejszą skalę niż dotychczas. Celem zamachów
bombowych w ciągu następnych trzech lat stały się obiekty,
które były symbolami dobrobytu i przywilejów klasowych.

(ERP)

Rewolucyjna Armia Ludowa

ERP wywodziła się z
Rewolucyjnej Partii
Robotniczej (PRT). Na
zjeździe PRT w 1968 r.
doszło do rozpadu
jednej z frakcji. W
wyniku tego rozłamu
powstała Rewolucyjna
Armia Ludowa, a jej
przywódcą został
Enrique Gorriaran
Merlo.

(ERP)

Rewolucyjna Armia Ludowa

ERP była wykonawcą większości wczesnych ataków
przeciwko państwu, głównie zamachów bombowych i
podpaleń, a także zainscenizowała serię udanych
porwań, wykorzystując uzyskany z nich okup na
finansowanie swej dalszej działalności. W tym samym
okresie ERP poniosła jednak porażki i straty, m.in.
aresztowanie w 1970 r. przywódcy Enrique Gorriaran
Merlo, a w 1971 r. aresztowano i zamordowano
założyciela Luisa Pujalasa. W kwietniu 1972 r. ERP
przeprowadziła serię zamachów na wysokich rangą
oficerów armii i biznesmenów. Wśród ofiar znalazł się
m.in. naczelny dyrektor fabryki Fiata w Argentynie.

Awangarda Ludowo- Rewolucyjna

(VPR)

Na jej czele stał Carlos
Lamarca, zaś głównym
ideologiem był Brazylijczyk
polskiego pochodzenia
Ladislau Dowbor (Jamil).
VPR, obok studentów i
działaczy robotniczych z
Osasco, skupiała tzw ruch
sierżantów, który w czasie
rządów prezydenta Goularta
popierał jego program
reform społecznych i był
przeciwwagą dla
konserwatyzmu wyższej
kadry oficerskiej.

Awangarda Ludowo- Rewolucyjna

(VPR)

VPR dokonała bardzo wielu ataków na banki, demaskowała
korupcję urzędników państwowych, dokonywała egzekucji
na członkach aparatu terroru (najgłośniejszą sprawą było
zabójstwo 12 października 1968 agenta CIA Charlesa
Chandlera). Ludowa Awangarda Rewolucyjna także
dokonywała porwań dyplomatów, gdyż był to jedyny
sposób na zmuszenie władz do wypuszczenia więźniów
politycznych. 11 marca 1970 porwano konsula Japonii.
Wypuszczono go po zwolnieniu pięciu partyzantów. W
czerwcu 1970 ALN i VPR porwały ambasadora RFN Enfreida
von Hollehena. Za jego wolność władze zapłaciły
uwolnieniem 40 więźniów politycznych. W sumie w wyniku
porwań guerilla uwolniła 120 osób, którym w większości
groziła śmierć.

Akcja Wyzwolenia Narodowego

(ALN)

ALN działała w Sao
Paulo i była
najbardziej znaną
grupą rebeliancką
tego okresu. Założyli
ją dysydenci z
Komunistycznej
Partii Brazylii (PCB).
Jej przywódcą był
Carlos Marighella.

Akcja Wyzwolenia Narodowego

(ALN)

ALN w chwili powstania była partyzantką miejską. Akcja
Wyzwolenia Narodowego zaczęła swą kampanię serią
napadów na banki, co miało oswoić członków grupy z
działaniem w warunkach miejskich i zgromadzić
fundusze niezbędne do prowadzenia dalszej walki. ALN
podobnie jak inne grupy rewolucyjne chciały obalić
ówczesne rządy. W czerwcu 1968 r. doszło do
pierwszego starcia z siłami zbrojnymi. Poglądy
Marighelli przekazał jeden z największych wówczas
dzienników w Brazylii. Był to manifest organizacji w
którym zawarte były jej cele. Po serii udanych porwań i
napadów policja postanowiła wyeliminować szefa
organizacji. Zginął zastrzelony w zasadzce w Sao Paulo.

Zapatystowska Armia Wyzwolenia

Narodowego

Zbrojna grupa działająca
głównie w stanie Chiapas,
jednym z najuboższych
regionów Meksyku. Swoje
funkcjonowanie opiera
głównie na poparciu ludności
miejscowej, przede wszystkim
z terenów wiejskich
(składającej się w dużej
części z Indian), chociaż ma
również zwolenników na
terenach zurbanizowanych.
Na czele powstańczej grupy
stanął przywódca Rafael
Sebastian Guillen Vicente.

Zapatystowska Armia Wyzwolenia

Narodowego

Chiapas był najuboższym stanem
Meksyku, więc rebelianci żądali
dokonywania tam:

•

inwestycji,

•

przeprowadzenia reformy relonej,

• umożliwienia ludności

dokonywania samodzielnego
wyboru swoich przywódców.

Zapatystowska Armia Wyzwolenia

Narodowego

Przemoc wzrastała w miarę, jak chłopi zbroili
się przeciwko siłom paramilitarnym,
zmobilizowanym przez właścicieli rancz.
Grupa chłopów uprowadziła sprawującego
obowiązki gubernatora i przetrzymywała go w
charakterze zakładnika. Wzrastało poparcie
dla rebeliantów. Nowo obrany prezydent
Zedillo Ponce de Leon podjął rozważną w tej
sytuacji decyzję wznowienia dialogu z
partyzantką. 11 września 1995 r. doszło do
podpisania porozumienia.

Sendro Luminoso

Sendro Luminoso [SL; hiszp. Świetlisty Szlak] było lewicowym
ruchem rewolucyjnym, który w 1980 r. rozpoczął w Peru działania
partyzanckie. Ugrupowanie stosowało terroryzm według maksymy
„cel uświęca środki”, a jego celem było obalenie wspieranego
przez USA rządu peruwiańskiego. SL ma reputację
najbrutalniejszej partyzantki Ameryki Łacińskiej i najefektywniej
wykorzystywało terroryzm do realizacji swojej strategii.

Sendro Luminoso

Pierwsza akcja zbrojna miałą miejsce podczas wyborów
prezydenckich w 1980 r. Kilku zamaskowanych
terrorystów, uzbrojonych w szwankujące pistolety,
wtargnęło do jednego z lokali wyborczych odległym
miasteczku górskim Chuschi i spaliło publicznie
przygotowane karty do glosowania i urny. Następnego
dnia, po uzupełnieniu wyrządzonych strat, wybory
kontynuwano.
Do końca 1980 r. członkowie SL dokonali ok. 400 aktów
przemocy, m.in. zniszczyli ewidencję lokalnego urzędu
podatkowego, dokonali zamachów bombowych na
urzędy administracji państwowej i sabotaży na liniach
energetycznych.

Sendro Luminoso

W 1980 roku, SL wywołała konflikt
zbrojny, w którym uczestniczyła
jako główny przeciwnik rządu do
czasu schwytania jej lidera w 1992
roku. W latach 90. walka rządu z
organizacją traktowana była jako
pretekst do rządów autorytarnych i
zwalczania legalnej opozycji.
Ideologia i taktyka Świetlistego
Szlaku wpłynęła na inne grupy
powstańcze zwłaszcza
Komunistyczną Partię Nepalu. Od
niedawna w Peru działa organizacja
MOVADEF powiązana ze Świetlistym
Szlaku. Odżegnuje się ona od walki
zbrojnej, domaga wypuszczenia na
wolność Guzmana, przerwania
działań zbrojnych i demokratyzacji
kraju.

Wnioski

• Chociaż większość krajów Ameryki Łacińskiej doświadczyła aktów

terroru  ze  strony  ugrupowań  rewolucyjnych  w  niewielu  z  nich
doprowadziły  one  do  obalenia  władzy.  Wiele  wojskowych  rządów
utrzymało się przy władzy, głównie dzięki pomocy otrzymywanej
od  zagranicznych  sojuszników;  niektóre  zdołały  pokonać  swoich
wrogów,  niektóre  upadły  aczkolwiek  nie  pod  nawałem  bomb  i
pocisków, lecz w skutek protestów spolecznych i zamachów stanu
dokonanych przez politycznie im podobnych.

• Militarna i finansowe pomoc USA pomogła wielu rządom Ameryki

Łacińskiej utrzymać się przy władzy i – o ile nie pokonać, to
przynajmniej kontrolować grupy terrorystyczne. Odtąd terroryści
musieli pamiętać, że władze ich kraju zawsze mogły i nadal mogą
liczyć na pomoc z jednej największych potęg militarnych świata-
dostawy broni, szkolenia kadr i specjalistów.

Document Outline