CZAS WOLNY DZIECI
I MŁODZIEŻY
CZAS WOLNY DZIECI
I MŁODZIEŻY
POJĘCIE CZASU WOLNEGO
Wolny czas w życiu człowieka to szereg różnorodnych,
wzajemnie przenikających się funkcji. Jego brak ma silny i
ujemny wpływ na zdrowie, stosunek do ludzi i osiągnięcia
osobiste. Wolny czas mądrze wypełniony odpowiednimi
zajęciami ma zasadnicze i pozytywne znaczenie dla rozwoju
osobowości jednostki.
Czas wolny racjonalnie przeznacza się na:
l)
odpoczynek,
tj.
regenerację
sił
fizycznych
i
psychicznych,
2) rozrywkę, która sprawia przyjemność,
3) działalność społeczną o charakterze dobrowolnym i
bezinteresownym,
4) rozwój zainteresowań i uzdolnień jednostki przez
zdobywanie wiedzy i amatorską działalność artystyczną,
techniczną, naukową czy sportową.
Istnieją różne czynniki od których zależy formułowanie
definicji czasu wolnego. Są to między innymi:
warunki środowiskowe,
poziom materialny życia,
tradycje kulturowe,
poziom intelektualny społeczeństwa i jednostek.
…
Czas wolny jest zagadnieniem którym zajmują się specjaliści
wielu dyscyplin naukowych. Jak n.p. pedagodzy, urbaniści,
przedstawiciele nauk o kulturze fizycznej, socjologowie,
inżynierowie oraz lekarze. Efektem tego jest bogate
piśmiennictwo na ten temat lecz nie jest ono jednolite.
Czas wolny dzieci i młodzieży jest kategorią inną niż czas
wolny dorosłych. Różni się on przede wszystkim tym, że:
jest dłuższy,
charakteryzuje się mniej urozmaiconymi formami i miejscem
spędzania go,
większą kontrolą i opieką ze strony dorosłych,
większy jest w nim udział odpoczynku biernego,
w mniejszym stopniu jest to czas, w którym zachowanie dzieci
stanowi dziedzinę swobodnego wyboru form i miejsca
wykorzystania czasu wolnego.
…
Objęty jest on nadzorem i kontrolą otoczenia dorosłych,
szkoły, instytucji młodzieżowych itp. Na wychowanie
dzieci, a więc także na wychowanie w kulturze czasu
wolnego duży wpływ mają rodzice, szkoła, otoczenie
społeczne, grupa rówieśnicza oraz różnorodne instytucje
wychowania pośredniego.
Czas wolny dzieci i młodzieży występuje w 3
podstawowych kategoriach :
1. czas dyspozycyjny np. : czas wolny w pracach
społecznych, samodzielna pomoc w pewnych pracach w
domu rodzinnym;
2. czas na wpół wolny np. : udział w pracach
społecznych, samodzielna pomoc w pewnych pracach w
domu rodzinnym;
3.
wczasowanie np. : spędzanie czasu wolnego na koloniach,
zimowiskach, w innych placówkach wczasowych .
…
Czas wolny można rozpatrywać w kategorii rozwoju
kulturalnego młodzieży. Trzeba podkreślić, iż o sposobie
wykorzystania tej wartości decyduje wychowanie, które
musi być tak zorganizowane, aby od najmłodszych lat
kształtowało umiejętność racjonalnego spędzania czasu
wolnego.
Poglądy i stanowiska teoretyków na treści i społ. funkcje czasu wolnego są
zbieżne. W perspektywie pełnej samorealizacji człowieka rysuje się jedność
pracy i czasu wolnego, nie trwała opozycja tych sfer aktywności społecznej.
Konsekwencją takiego stanowiska jest traktowanie aktywności w czasie
wolnym jako pełnowartościowej aktywności społecznej.
Czas wolny ma wiele funkcji:
służy on wypoczynkowi odnawiającemu zdolności produkcyjne człowieka,
służy zdrowiu fizycznemu i psychicznemu człowieka, jego radości życia,
służy nabywaniu i doskonaleniu kwalifikacji zawodowych i zwiększaniu
zasobu wiedzy ogólnej,
pozwala na rozwijanie osobowości człowieka i uczestnictwo w życiu
społecznym - podczas różnych spotkań towarzyskich, kontaktu z kulturą i
sztuką uczy się on współżycia społecznego, kształtuje u siebie nowe
uczucia (np. asertywność, empatia), cechy charakteru (np. pracowitość) i
odnajduje nowe zainteresowania, a więc rozwija się psychicznie i
intelektualnie,
ma też bardzo duże znaczenie fizjologiczne - pozwala na zregenerowanie
sił i usunięcie fizycznego i psychicznego zmęczenia z organizmu; nie można
sobie wyobrazić życia bez snu, który jest jednym ze sposobów spędzania
wolnego czasu.
FUNKCJE WYCHOWAWCZE CZASU WOLNEGO
Współczesne życie naraża nas na pośpiech, znużenia,
zmęczenie, wyczerpanie. Aby temu zapobiec trzeba pomagać
sobie dobrze zorganizowanym czasem wolnym. Gdyż
zarówno jego brak jak i złe jego wykorzystanie ma zły wpływ
na stan naszego zdrowia psychicznego i fizycznego, stosunki
międzyludzkie, zadowolenie z siebie.
Badania nad wykorzystaniem czasu wolnego wiążą się z
uzyskaniem informacji na temat różnych zachowań w czasie
wolnym, form aktywności dzieci i młodzieży, najczęstszych i
ulubionych sposobów spędzania tego czasu, motywacji
uczestnictwa w różnych zajęciach, zainteresowań. Treść
wypełniająca czas wolny uczniów, jej bogactwo i
różnorodność zależy od bardzo wielu czynników. Dostępność
instytucji i placówek wychowania pozaszkolnego, instytucji
udostępniających kulturę i sztukę, możliwości szkoły i
rodziny w zakresie organizacji czasu wolnego, a także
rozbudzone zainteresowania kulturalne, społeczne dzieci
warunkują rodzaj i zakres ich aktywności w czasie wolnym.
WYKORZYSTYWANIE CZASU WOLNEGO
Podstawowe czynniki warunkujące ilość czasu wolnego i
sposób jego spędzania przez dzieci i młodzież to:
wiek i status młodzieży (ucząca się czy pracująca),
rodzaj szkoły,
ilość czasu wolnego posiadanego przez ucznia i możliwość
jego właściwego twórczego spożytkowania,
prawidłowa organizacja zajęć ucznia w szkole i w domu, a
przede wszystkim właściwie skonstruowany tygodniowy
harmonogram zajęć obowiązkowych na rzecz szkoły, domu i
czynności w czasie wolnym,
istniejąca moda, która jest chętnie przejmowana i
naśladowana przez ludzi młodych.
warunki materialne rodziców (opiekunów), zwłaszcza
posiadane dochody budżetowe warunki mieszkaniowe i stan
zamożności, a co się z tym wiąże, wielkość i wyposażenie
mieszkania zarówno w przedmioty i urządzenia służące rodzinie
w gospodarstwie domowym, jak i te, które przez swój
rozrywkowy, rekreacyjny i kształcący charakter wpływają na
ogólny rozwój dzieci i młodzieży,
posiadanie przez dom rodzinny środków masowego przekazu,
wykształcenie i kultura życia codziennego rodziców, a w
szczególności ich zawód, hobby oraz warunki kulturalne
rodziny - im wyższy jest poziom kultury i wykształcenia
rodziców, tym bardziej poprawnie kształtują się zarówno
warunki spędzania wolnego czasu, jak i jego treść i forma,
stosowne formy i sposoby spędzania czasu wolnego przez
rodziców, starsze rodzeństwo i inne osoby dorosłe w dni
powszednie i świąteczne,
wytworzone u dzieci i dorosłych tradycje oraz nawyki w
zakresie kulturalnego aktywnego wypoczynku,
środowisko lokalne (małe, średnie czy duże miasto), ośrodki
rekreacyjne znajdujące się w tym środowisku, jak: boiska
szkolne i sportowe, baseny, lodowiska, ośrodki wypoczynkowe
itp.,
grupa rówieśnicza,
różnego rodzaju instytucje, stowarzyszenia, organizacje
młodzieżowe i społeczne takie jak szkoły, świetlice, biblioteki,
kluby osiedlowe, młodzieżowe domy kultury, PTTK, ZHP, TPD,
zakłady pracy; oferują one formy zajęć tj.: koła zainteresowań,
zajęcia artystyczne, sportowe, odczyty, wycieczki i inne.
Co robić wspólnie z dziećmi kiedy razem jesteśmy w
domu?
Zachęcaj dzieci do kreatywności.
Możecie wspólnie gotować, układać łamigłówki lub
składać modele. Dziecko lubi czuć się kompetentne i
ceni czas spędzony z tobą.
Spędzajcie dużo czasu poza domem.
Spacery, gra w koszykówkę, praca i zabawa w ogrodzie,
jazda na łyżwach i na nartach, pójście na plac zabaw, to
przykłady spędzania wolnego czasu w aktywny sposób
poza domem. Możecie pójść pieszo lub pojechać na
rowerze do muzeum, na plac budowy lub do innych
interesujących miejsc
Naucz dziecko grać w różne gry. Gry planszowe, w karty
i gry sportowe opierają się na interakcjach i służą
umacnianiu więzi rodzinnych.
Postaraj się, aby twoje dziecko spędzało czas wolny z
rówieśnikami.