WPŁYW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO NA ZDROWIE I ŻYCIE CZŁOWIEKA



Nie od dziś wiadomo, jak ogromnym skokiem dla
ludzkości był rozwój nowoczesnych nauk.
Człowiek, dzięki swoim wynalazkom już dawno
przestał być bezradna istotą, której zagraża cały
otaczający świat.



Jak wskazują ekologowie rozwój przemysłu był (i
jest nadal) zarówno błogosławieństwem jak i
przekleństwem. Przekleństwem w tym znaczeniu,
że powodując zanieczyszczenia środowiska
spowodował również „zanieczyszczenie” samego
człowieka. Paradoksem jest tu to, że wszelkie
wynalazki, jakie wprowadził człowiek, a które
miały spowodować ułatwienie w życiu, wywołały
różne inne efekty, poprzez które to życie, choć
pod wieloma względami łatwiejsze stało się
jednocześnie bardziej uciążliwe z powodu innych
(głównie chorobowych) efektów.



Atmosfera jako gazowa sfera stanowiąca otoczkę dla Ziemi jest
narażona na zanieczyszczenie przez czynniki naturalne takie jak pyły
kosmiczne, działalność tektoniczną Ziemi (pyły wulkaniczne) oraz
przez zjawiska takie jak pożary. Są to jednak zagrożenia, z jakimi bez
problemu radziła sobie sama przyroda.



Główne zanieczyszczenie jest uwarunkowane działalnością człowieka.
Bezsprzecznie najgorsze zagrożenie ma dwutlenek węgla(CO2). Jest
on emitowany przez większość zakładów przemysłowych, elektrownie
cieplne oraz silniki spalinowe. Duże stężenie jest o tyle
niebezpieczne, że bezpośrednio wpływa na zdrowie tak fizyczne
(choroby płuc) jak i mentalne (niedotlenienie mózgu – choroby
genetyczne).
Poza dwutlenkiem węgla, substancjami najczęściej zatruwającymi
powietrze są:
- dwutlenek siarki (SO2), który wywołuje choroby dróg oddechowych,
- dwutlenek azotu (NO2), który wdychany wraz z powietrzem staje się
przyczyną chorób jamy brzusznej,
- spalone węglowodory (CH), ozon (O3).
- Do szczególnie niebezpiecznych substancji zaliczamy tlenek węgla
(powodujący utrudnienia w dostarczaniu tlenu przez krew) oraz Ołów,
który powoduje uszkodzenia mózgu i zmiany pamięciowe.



W ciągu ostatniego stulecia zużycie wody na jednego
mieszkańca Europy wzrosło 10-150 aż do 150-600 l
jednego dnia (w przemyśle – zwłaszcza metalowym – jest
ono jeszcze większe). W połączeniu ze skażaniem wody
poprzez odprowadzanie do niej ścieków komunalnych i
fabrycznych oraz wód kopalnianych (słonych), powoduje
to, że woda staje się coraz bardziej cenionym surowcem.
Jedynie 35% długości rzek polskich posiada wodę zdatną
do spożycia (30% wody nie nadaje się w ogóle do
wykorzystania). Z powodu braku innych rozwiązań, ta
właśnie zanieczyszczona woda jest później (jedynie
poddana procesom filtrowania i chlorowania).



Zagrożeniem dla człowieka ze strony zanieczyszczonej
hydrosfery są wszelkiego rodzaju choroby układu
trawiennego (tyfus, cholera, czerwonka i inne), zakażenia
wirusami i amebami, zatrucia tzw. „metalami śmierci”, jak
ołów, arsen, rtęć, kadm, chrom.



W nadmiernej ilości znacznie osłabiają one system
immunologiczny człowieka powodując przedwczesny zgon.



Do skażeń litosfery zaliczamy wszelkie chemiczne ingerencje w
glebę jak i zjawiska erozji spowodowane działalnością
człowieka (niszczenie szaty roślinnej). Od kiedy chemiczne
środki ochrony roślin weszły do powszechnego użycia gleby są
wykorzystywane bardzo intensywnie, co często prowadzi do ich
wyjałowienia.



Nie tylko pestycydy stają się przyczyną zatrucia gleb. Również
osiadanie na polach pyłów unoszących się wcześniej w
powietrzu powoduje zanieczyszczenie. Widać tutaj jak bardzo,
że sfery te przeplatają się wzajemnie bardzo mocno i skażenie
jednej ma wpływ również na inne (skażenie gleb wpływa
również na wodę itp.).
Pestycydy, które stosuje się do nawożenia gleb, są wchłaniane
przez rośliny, by potem trafić w zmienionej formie na nasz
własny stół. Podobnie jak w wodzie najniebezpieczniejsze dla
człowieka są metale śmierci, które mogą występować w glebie,
powodując bóle głowy, osłabienie systemu odpornościowego,
choroby pokarmowe. Równie dużym zagrożeniem może być
jednak brak niektórych niezbędnych człowiekowi składników,
który powoduje niedorozwój (zwłaszcza w przypadku dzieci i
płodów).



Do niedawna uważano, że glin (aluminium) jest
pierwiastkiem obojętnym dla zdrowia, a jego
stosowanie w wielu wyrobach - naczyniach
kuchennych i lekach - nie budziło wątpliwości
naukowców. Dziś wykazano, że pierwiastek ten
tworzy trwałe związki, między innymi z
fosfolipidami obecnymi w tkance nerwowej i
blokuje aktywność enzymów biorących udział w
przewodzeniu bodźców nerwowych. Glin jest
przyczyną zaników pamięci, obniżenia poziomu
intelektualnego i powoduje nadmierną łamliwość
kości. W mózgu chorych na Alzheimera
stwierdzono obecność.

SPOSOBY PRZECIWDZIAŁA



Z badań przeprowadzonych odnośnie szkodliwego wpływu
środowiska na człowieka wynika jasno, że głównym
zagrożeniem jest zaburzenie równowagi między
przyjmowanymi z otoczenia pierwiastkami. Z powodu
zanieczyszczeń dostaje się do naszych organizmów coraz
więcej różnych szkodliwych pierwiastków, a jednocześnie
poprzez złe odżywianie, coraz mniej cennych
biopierwiastków jest przez nas przyswajanych.
Prostym wnioskiem płynącym z tych badań jest konieczność
ograniczenia emisji składników odżywczych, a także, co jest
o wiele ważniejsze, wprowadzenie zdrowych diet, oraz
wzbogacanie posiłków o niezbędne składniki.
Duże znaczenie ma skład soli, jaką stosują ludzie w swoich
kuchniach. W krajach nadmorskich sól jest otrzymywana
poprzez odparowywanie wody morskiej, natomiast w
pozostałych w większości wytwarzana poprzez warzenie
solanki wypłukanej ze złóż. Pierwszy sposób ma tą ogromną
przewagę, że nie powoduje wypłukania cennych składników
odżywczych. Składniki te w znacznej mierze neutralizują
działanie trujących metali, przez co człowiek utrzymuje
dobre zdrowie nawet w skażonym środowisku.

Każdy człowiek, bez wyjątku, chciałby żyć w
krystalicznie czystym środowisku. Jednak
postęp cywilizacyjny jest nieodłącznie związany
ze zmianami w środowisku, którego człowiek
jest przecież częścią. Chcąc zapobiec
dewastacji środowiska człowiek powinien
zapobiec niszczeniu życia na Ziemi.



Zanieczyszczenie środowiska naturalnego stwarza
duże niebezpieczeństwo dla odporności człowieka.
Gdy to działanie zostanie zaburzone np. przez
zanieczyszczone środowisko dochodzi do
uszkodzenia mechanizmów obrony – zwiększona
jest wtedy skłonność do zachorowań. Czynniki
zmniejszające odporność organizmu, znajdują się
w powietrzu, którym oddychamy, w pokarmach i
pożywieniu, które spożywamy, właściwie w
środowisku, w którym żyjemy. Jednak to sam
człowiek przyczynił się do tak dużego wzrostu
substancji szkodliwych w przyrodzie. Wiele chorób
w obecnym czasie nosi nazwę chorób
środowiskowych lub cywilizacyjnych.

CHOROBY CYWILIZACYJNE



To schorzenia związane z ujemnymi
skutkami życia w warunkach wysoko
rozwiniętej cywilizacji (sytuacjach
stresowych, napięciu nerwowym, małej
ruchliwości mięśniowej, oddziaływaniu
skażeń środowiska i hałasu, nieracjonalnym
odżywianiu).

CHOROBY CYWILIZACYJNE:



nadciśnienie tętnicze,



Otyłość



Anoreksja



bulimia



choroba wieńcowa i wrzodowa,



schorzenia alergiczne,



zaburzenia psychiczne.

NADCIŚNIENIE TĘTNICZE



To wzrost ciśnienia tętniczego krwi
ponad wartości uznane za graniczne
(150/90 mm Hg).



Choroba nasila się stopniowo.



Objawy: bóle i zawroty głowy,
zaburzenia widzenia, szum w uszach.

OTYŁOŚĆ



To zaburzenie przemiany materii



masa przekraczająca o 20% górną
granicę prawidłowej masy ciała;



przyczyny: czynniki genetyczne,
niewłaściwe odżywianie, niezdrowy tryb
życia-brak ruchu, tempo życia, stresy i inne
uwarunkowania psychiczne i społeczne;



skutki: skłonność do cukrzycy, miażdżycy,
nadciśnienia, chorób serca, nowotworów,
bezpłodności, reumatyzmu; powoduje
skrócenie życia.

ANOREKSJA



Jadłowstręt psychiczny, zaburzenie
odżywiania, polegające na celowej utracie
wagi wywołanej i podtrzymywanej przez
osobę chorą.

BULIMIA



Żarłoczność psychiczna, zaburzenie
odżywiania charakteryzujące się napadami
objadania się, po których występują
zachowania kompensacyjne.

CHOROBA WIEŃCOWA



To schorzenie spowodowane niedostatecznym,
w stosunku do potrzeb, zaopatrzeniem
mięśnia sercowego w krew tętniczą przez
naczynia wieńcowe.



przyczyną choroby wieńcowej jest miażdżyca
tętnic wieńcowych, powodująca zwężenie ich
światła i usztywnienie ścian utrudniające
regulację światła naczyń.



Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu i
rozwojowi choroby wieńcowej są: nadciśnienie
tętnicze, otyłość oraz stany zwiększonego
napięcia układu nerwowego.

Objawami choroby wieńcowej są:



napadowe bóle zamostkowe, promieniujące
często do lewej ręki,



uczucie lęku,



czasem nudności



zaburzenia oddechowe.
Napady bólowe są wywołane wysiłkiem, emocjami,
często związane także ze zmianami
meteorologicznymi. Bóle trwają kilka minut i mogą
ustępować w warunkach spokoju samoistnie lub po
podaniu leków rozszerzających naczynia
wieńcowe, np. nitrogliceryny. Przedłużające się
niedokrwienie mięśnia sercowego może prowadzić
do martwicy pewnego obszaru, zawału serca.

CHOROBA WRZODOWA



To przewlekłe schorzenie polegające na
powstawaniu owrzodzeń żołądka lub
dwunastnicy.



Powstawanie wrzodowej choroby nie
jest w pełni wyjaśnione, wiąże się ze
skłonnościami dziedzicznymi,
zaburzeniami autoregulacji wydzielania
żołądkowego, czynnikami
emocjonalnymi (stresy), paleniem
tytoniu

Objawy choroby wrzodowej:



bóle w nadbrzuszu (zwykle do 2 godz. po
jedzeniu), bóle nocne, krwawienia.

Leczenie farmakologiczne i dietetyczne,

niekiedy operacyjne.

ALERGIA:

To uczulenie, nadwrażliwość – patologiczna,

jakościowo zmieniona odpowiedź tkanek na
alergen, polegająca na reakcji
immunologicznej związanej z powstaniem
swoistych przeciwciał, które po związaniu z
antygenem doprowadzają do uwolnienia
różnych substancji – mediatorów stanu
zapalnego.

Może się objawiać łagodnie, jak w przypadku

kataru czy łzawienia, aż po zagrażający
życiu wstrząs anafilaktyczny i śmierć.

ZABURZENIA PSYCHICZNE



to zakłócenia czynności organizmu
uniemożliwiające człowiekowi utrzymanie
równowagi wewnętrznej lub zrównoważonej
wymiany z otoczeniem, manifestujące się w
zakresie czynności psychicznych (przeżyć,
zachowań).



Mogą polegać na zmianie natężenia, tempa
prawidłowych czynności lub na pojawieniu się
czynności zniekształconych bądź nowych,
niespotykanych w zwykłych warunkach.



Zaburzenia psychiczne wiążą się z
cierpieniem, którego czasem chory nie
odczuwa.



Przyczyną zaburzeń psychicznych mogą być
pierwotne lub wtórne deficyty i dysfunkcje
mózgu, wadliwie ukształtowana osobowość
bądź urazy psychiczne.



W wielu zaburzeniach psychicznych przyczyny
nie są dostatecznie poznane, choć
prawdopodobnie wiążą się z cechami
dziedzicznymi.



Zaburzenia psychiczne wymagają pomocy,
opieki lub leczenia.



Mogą stanowić przedmiot orzecznictwa
ubezpieczeniowego (niezdolność do pracy,
inwalidztwo) lub sądowego (niezdolność do
czynności prawnych, niepoczytalność).

CHOROBY SPOŁECZNE



To różnego typu schorzenia przewlekłe,
szeroko rozpowszechnione w społeczności.
Ich przyczyną jest postęp techniczny, rozwój
przemysłu, urbanizacji, motoryzacji oraz
chemizacja środowiska.

DO CHORÓB SPOŁECZNYCH

ZALICZAMY:



Alkoholizm



Nikotyzm



Otyłość



Choroby serca i naczyń krwionośnych



AIDS



Choroby weneryczne



Choroby reumatyczne



Cukrzyca

ALKOHOLIZM



nałogowe nadużywanie alkoholu etylowego,
rodzaj toksykomanii z uzależnieniem
psychicznym; prowadzi do poważnych zmian w
organizmie i psychice człowieka; choroba
powstająca wskutek nadużywania alkoholu.

CHOROBY SERCA
I NACZYŃ
KRWIONOŚNYCH



np. miażdżyca - choroba
zwyrodnieniowa naczyń
krwionośnych wywołana nadmiarem
cholesterolu i wapnia;



nadciśnienie- stan podwyższonego
ciśnienia tętniczego;



zawały - ograniczona martwica mięśnia
sercowego spowodowana ustaniem
dopływu krwi poprzez niedrożność
naczynia wieńcowego;



itd

AIDS

Choroba wywołana przez zakażenie wirusem

HIV, które następuje 3 drogami: płciową,
przez krew-strzykawka, transfuzja,
przeszczepy, łożyskową z chorej matki na
płód.

CHOROBY WENERYCZNE



inaczej choroby przenoszone drogą płciową:
ogólna nazwa chorób przenoszonych z
partnera na partnera w czasie stosunku
płciowego.



Np. kiła, rzęsistkowica, rzeżączka, wrzód
miękki, świerzb itd.

CHOROBY REUMATYCZNE



zmiany zapalne lub zwyrodnieniowe,
dotyczące głównie narządów ruchu; mogą
dotyczyć: stawów, tkanek okołostawowych,
mięśni ścięgien;



np. osteoporoza - zanik kości itp

CUKRZYCA



choroba przemiany materii
dotycząca pierwotnie metabolizmu
węglowodanów, a wtórnie tłuszczów i białek,
przy obniżonej tolerancji na wprowadzone do
ustroju węglowodanowe składniki pokarmowe i
niezdolności do prawidłowego przetwarzania
glukozy;



przyczyny: niedobór lub brak aktywności
insuliny



Choroby cywilizacyjne stają się co raz bardziej
powszechne i dotykają nie tylko ludzi
starszych czy dorosłych, ale także młodzież, a
nawet dzieci. Niektóre są łatwe do wyleczenia,
ale niektóre wiążą się z powikłaniami oraz
długotrwałymi, kosztownymi i
skomplikowanymi kuracjami, a jeszcze
niektóre są wręcz nieuleczalne. Aby uniknąć
wszystkich należy prowadzić zdrowy, aktywny
tryb życia, uprawiać sporty, zdrowo się
odżywiać, unikać stresów, zapobiegać
nałogom lub rzucać je, jeżeli takowe istnieją,
unikać przypadkowych stosunków płciowych z
wieloma partnerami (w przypadku chorób
wenerycznych). W ten sposób zapobiegniemy
chorobom cywilizacyjnym również przyszłych
pokoleń.

Document Outline