Cechy 

uwarunkowane

wieloczynnikow

o

Uwarunkowanie wieloczynnikowe 

…

Jest dziedziczeniem poligenowym, 
obejmującym podłoże genetyczne, 
jak i wpływ czynników 
środowiskowych.

Dziedziczenie poligenowe to 
wzajemne oddziaływanie pewnej 
liczby genów nieallelicznych , 
których efekty sumują się

Dziedziczenie niektórych cech, 
takich jak wzrost, barwa skóry i 
zdolności umysłowe,

   jest determinowane przez wiele 

par genów niealleicznych.

   

Cechy jakościowe a 

ilościowe

Cechy uwarunkowane 
wieloczynnikowo

   dzieli się na: 

ilościowe

 –bez 

określonego fenotypu 

   na

 jakościowe-

 z określonym  

fenotypem
Cechy ilościowe zmieniają się w 
sposób ciągły i dają się wyrazić 
liczbowo                                         

Cechy ilościowe wieloczynnikowe 
dziedziczone prawidłowo to m.in.-
pigmentacja skóry oczu i włosów-

   masa ciała- ciśnienie krwi,- liczba 

krwinek czerwonych,- podatność na 
choroby zakaźne- inteligencja

Niektóre z cech ilościowych mogą 
przejawiać się patologicznie poprzez 
otyłość lub nadciśnienie tętnicze.
Stopień wykształcenia się cechy 
ilościowej zależy od 

liczby genów o 

efektach sumujących się zwanych 

POLIGENAMI

Cechą ilościową  jest m.in. wzrost.

   W populacji ludzkiej większość 

osobników 

   grupuje się wokół średniej, z 

nielicznymi odchyleniami: 

Czynniki środowiskowe wpływające 
to m.in. odżywianie i wysiłek fizyczny. 

Dziedziczenie 

wieloczynnikowe 

jakościowe

To najczęstsza przyczyna wad 
wrodzonych i niektórych chorób 
przewlekłych.

Zmienność tych cech jest skokowa, 
gdyż uwidaczniają się one dopiero po 
przekroczeniu wartości progowej.

O podatności danej osoby na chorobę 

wieloczynnikową decydują czynniki 

genetyczne i środowiskowe np.

Cukrzyca- choroba ujawniająca się w 

skutek współdziałania czynników 

genetycznyczych i niegenetycznych 

(nieodpowiednia dieta),po 

przekroczeniu wartości progowej.

Kombinacja czynników genetycznych 
i środowiskowych sprawia, że 
niektóre osobniki przekraczają próg z 
jednego stadium genotypowego do 
drugiego. Przykładami są cukrzyca i 
rak; genotyp dotknięty jest jedynie 
ryzykiem, lecz kombinacja wpływu 
środowiska i genotypu powoduje 
przejście progu od zdrowia do 
choroby 

Odziedziczalność

Określa jaka część zmienności cechy 
ilościowej zależy od wpływu genów, a jaka

   od środowiska.

Odziedziczalność mniejsza się w miarę 
wzrostu udziału składnika 
środowiskowego.
Współczynnik jest liczbowym wskaźnikiem 
podobieństwa między potomstwem a 
rodzicami.

   

Choroby uwarunkowane 

wieloczynnikowo

 

Nadciśnienie tętnicze
Miażdżyca
Łuszczyca
Skaza atopowa
Schizofrenia
Choroba Alzheimera
Cukrzyca 

insuliozależna

Nowotwory

10% populacji
wysoki %
1-2% populacji
25%
1%
5-10%
3-7% (dorośli)
25%