Akty prawne dotyczące
bezpieczeństwa żywności i żywienia.
Akty prawne dotyczące
bezpieczeństwa żywności i żywienia.
Akty prawne dotyczące żywności
Lp.
Akt prawny
Tytuł
1
Rozporządzenie
(WE) nr 178/2002
Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 28 stycznia
2002r.
ustanawiające ogólne zasady i wymagania
prawa żywnościowego, ustanawiające
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa
Żywności oraz ustanawiające
procedury w sprawie bezpieczeństwa
żywnościowego
2
Rozporządzenie
(WE) nr 852/2004
Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 29 kwietnia
2004r.
w sprawie higieny środków spożywczych
3
Rozporządzenie
(WE) nr 882/2004
Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 29 kwietnia
2004r.
w sprawie kontroli urzędowych
przeprowadzanych w celu sprawdzenia
zgodności z prawem paszowym i
żywnościowym oraz regułami dotyczącymi
zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt
4
Rozporządzenie
(WE) nr 2073/2005
Parlamentu Europejskiego i
Rady z dnia 15 listopada
2005r.
w sprawie kryteriów mikrobiologicznych
dotyczących środków spożywczych
5
Rozporządzenie
(WE) nr 258/97 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia
27
stycznia 1997r.
dotyczące nowej żywności i nowych
składników
żywności
6
Rozporządzenie
(WE) nr 1829/2003
Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia
22
września 2003r.
w sprawie genetycznie zmodyfikowanej
żywności
i paszy
7
Rozporządzenie
(WE) nr 1830/2003
Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia
22
września 2003r.
dotyczące możliwości śledzenia i
etykietowania organizmów zmodyfikowanych
genetycznie oraz możliwości śledzenia
żywności i produktów paszowych
wyprodukowanych z organizmów
zmodyfikowanych genetycznie i zmieniające
dyrektywę 2001/18/WE
8
Ustawa z dnia 11 maja
2001r. (j.t.Dz. U. z 20051 nr
63, poz.634)
o warunkach zdrowotnych żywności i
żywienia
9
Ustawa z dnia 16 grudnia
2005r.
(Dz.U. nr 17, poz. 127)
o produktach pochodzenia zwierzęcego
10
Ustawa z dnia 22 czerwca
2001 r. (Dz U. Nr 76, poz.
811)
o organizmach genetycznie zmodyfikowanych
11
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 26 kwietnia
2004r.
(Dz. U. Nr 104, poz. 1096)
w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych
w zakładach produkujących lub
wprowadzających do obrotu środki spożywcze
12
Rozporządzenie Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 16 grudnia 2002 r.
(Dz. U. Nr 220 poz. 1856,
zm. Dz.U. z 2004r. nr
58,poz.563;
nr162,poz.1703;nr257,poz.25
77)
w sprawie znakowania środków spożywczych i
dozwolonych substancji dodatkowych
13
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 28 kwietnia
2004 r.
(Dz. U. Nr 104, poz. 1098)
w sprawie przeprowadzania urzędowej
kontroli żywności
14
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 19 grudnia
2002 r.
(Dz. U. Nr 21, poz. 179)
w sprawie wymagań sanitarnych dotyczących
środków transportu żywności, substancji
pomagających w przetwarzaniu, dozwolonych
substancji dodatkowych i innych składników
żywności
15
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 20 grudnia
2002 r.
(Dz. U. Nr 21, poz. 182)
w sprawie wymagań higienicznych i
sanitarnych obowiązujących w handlu
obwoźnym środkami spożywczymi oraz
wykazu artykułów, które nie mogą być
wprowadzane do obrotu w handlu obwoźnym
16
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 27 kwietnia
2004 r.
(Dz. U. Nr 104, poz. 1097)
w sprawie granicznej kontroli sanitarnej
środków spożywczych oraz materiałów i
wyrobów przeznaczonych do kontaktu z
żywnością
17
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 15 kwietnia
2004 r.
(Dz. U. Nr 86, poz. 809)
w sprawie wykazu towarów, które podlegają
granicznej kontroli sanitarnej
18
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 26 kwietnia
2004r.
(Dz. U. Nr97, poz. 976)
w sprawie wykazu laboratoriów
referencyjnych
19
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 6 stycznia
2003 r.
(Dz. U. Nr 7, poz. 91)
w sprawie sposobu i trybu postępowania
organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej w
przypadku podejrzenia lub stwierdzenia
niewłaściwej jakości zdrowotnej środków
spożywczych, dozwolonych substancji
dodatkowych i innych składników żywności
20
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia i Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z
dnia 3 stycznia 2003r.
(Dz. U. Nr 6, poz. 76; zm.
Dz.U. z 2004r. nr
58,poz.563; nr 118,
poz.1242)
w sprawie szczegółowych warunków i
sposobu współdziałania organów
Państwowej Inspekcji Sanitarnej z organami
Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie
sprawowania nadzoru nad jakością
zdrowotną żywności
21
Rozporządzenie Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 10 maja 2003 r.
(Dz. U. Nr 97, poz. 884)
w sprawie najwyższych dopuszczalnych
poziomów zanieczyszczeń chemicznych,
biologicznych, produktów leczniczych i
skażeń promieniotwórczych w roślinach, u
zwierząt, w tkankach lub narządach
zwierząt po uboju i w środkach
spożywczych pochodzenia roślinnego lub
zwierzęcego
22
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z 19 grudnia
2002 r.
(Dz. U. z 2003 r. Nr 27,
poz. 236)
w sprawie suplementów diety
23
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 26
kwietnia 2004 r.
(Dz. U. Nr 104, poz.
1094)
w sprawie środków specjalnego
przeznaczenia żywieniowego
24
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 19 grudnia
2002 r.
(Dz. U. Nr 21, poz. 178;
zm.Dz.U. z 2004r.
nr84,poz.793)
w sprawie grzybów dopuszczonych do
obrotu lub produkcji przetworów
grzybowych albo artykułów spożywczych
zawierających grzyby oraz uprawnień
klasyfikatora grzybów i grzyboznawcy
25
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z
dnia 15 stycznia 2003 r.
(Dz. U. Nr 37, poz 327)
w sprawie warunków napromieniania środków
spożywczych, dozwolonych substancji dodatkowych lub
innych składników żywności, które mogą być poddane
działaniu promieniowania jonizującego, ich wykazów,
maksymalnych dawek napromieniania oraz wymagań w
zakresie znakowania i wprowadzania do obrotu
26
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z
dnia 29 kwietnia 2004 r.
(Dz. U. Nr 120, poz. 1256)
w sprawie naturalnych wód mineralnych, naturalnych
wód źródlanych i wód stołowych
27
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z
dnia 23 kwietnia 2004 r.
(Dz. U. Nr 94, poz. 933)
w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych i
substancji pomagających w przetwarzaniu
28
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z
dnia 30 kwietnia 2004 r.
(Dz. U. Nr 120, poz. 1257)
w sprawie maksymalnych poziomów zanieczyszczeń
chemicznych i biologicznych, które mogą się
znajdować w żywności, składnikach żywności,
dozwolonych substancjach dodatkowych, substancjach
pomagających w przetwarzaniu albo na powierzchni
żywności
29
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z
dnia 23 kwietnia 2004 r.
(Dz. U. Nr 94, poz. 934)
zmieniające rozporządzenie w sprawie specyfikacji,
kryteriów czystości, wymagań dotyczących pobierania
próbek i metod analitycznych stosowanych w trakcie
urzędowej kontroli żywności do oznaczania
parametrów właściwych dla poszczególnych
dozwolonych substancji dodatkowych, poszczególnych
substancji pomagających w przetwarzaniu oraz
zawartości zanieczyszczeń
30
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z
dnia 20 kwietnia 2004 r.
(Dz. U. Nr 86, poz. 810)
w sprawie pobierania próbek żywności w celu
oznaczania pozostałości chemicznych środków ochrony
roślin
31
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 16
kwietnia 2004 r.
(Dz. U. Nr 85, poz. 801)
w sprawie najwyższych dopuszczalnych
poziomów pozostałości chemicznych
środków ochrony roślin, które mogą się
znajdować w środkach spożywczych lub
na ich powierzchni
32
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 6 maja
2004 r.
(Dz. U. Nr 122, poz.
1287)
w sprawie wymagań dotyczących
pobierania próbek żywności oraz metod
analitycznych stosowanych w badaniach
dioksyn i polichlorowanych bifenyli o
właściwościach podobnych do dioksyn w
ramach urzędowej kontroli żywności
33
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 26
kwietnia 2004 r.
(Dz. U. Nr 104, poz.
1095)
w sprawie postępowania wyjaśniającego
dotyczącego żywności wprowadzanej po
raz pierwszy do obrotu
34
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 16
kwietnia 2004 r.
(Dz. U. Nr 84, poz. 795)
w sprawie pobierania i przechowywania
próbek żywności przez zakłady żywienia
zbiorowego typu zamkniętego
Akty prawne dotyczące
materiałów i wyrobów
przeznaczonych do kontaktu
z żywnością
Lp.
Akt prawny
Tytuł
1
Rozporządzenie
(WE) nr 1935/2004
Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia
27
października 2004r.
w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do
kontaktu z żywnością oraz uchylające Dyrektywy
80/590/EWG i 89/109/EWG
2
Rozporządzenie
(WE) nr 1895/2005
Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia
18
listopada 2005r.
w sprawie ograniczenia wykorzystania niektórych
pochodnych epoksydowych w materiałach i wyrobach
przeznaczonych do kontaktu z żywnością
3
Ustawa z dnia 6 września
2001 r. (Dz. U. Nr 128, poz.
1408;
zm. Dz.U. z 2003r. nr 171,
poz.1662 )
o materiałach i wyrobach przeznaczonych do
kontaktu z żywnością
4
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 8 czerwca
2004 r.
(Dz. U. Nr 157, poz. 1643)
w sprawie wykazu substancji, których stosowanie jest
dozwolone w procesie wytwarzania lub przetwarzania
materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych, a także
sposobu sprawdzania zgodności tych materiałów i
wyrobów z ustalonymi limitami
5
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 1 czerwca
2004 r.
(Dz. U. Nr 145, poz. 1544)
w sprawie wytwarzania lub przetwarzania materiałów
i wyrobów z innych tworzyw niż tworzywa sztuczne
6
Rozporządzenie Ministra
Zdrowia
z dnia 29 kwietnia 2004r.
(Dz.U. nr 104, poz. 1101)
w sprawie zakresu dokumentacji niezbędnej do oceny
nowej substancji oraz wykazu jednostek naukowych
właściwych do dokonania oceny ze względu na przed-
miot wniosku.
Ustawa o warunkach
zdrowotnych żywności i
żywienia
Ustawa reguluje:
• wymagania w zakresie jakości zdrowotnej żywności,
dozwolonych substancji dodatkowych i innych
składników żywności oraz substancji pomagających w
przetwarzaniu, z wyłączeniem spraw dotyczących
jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych;
• warunki produkcji i obrotu oraz wymagania
dotyczące przestrzegania zasad higieny w procesie
produkcji i w obrocie środkami spożywczymi lub
substancjami, o których mowa w pkt 1, oraz
materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu
z żywnością w celu zapewnienia właściwej jakości
zdrowotnej żywności;
• zasady przeprowadzania urzędowej kontroli
żywności.
Przepisy ustawy dotyczące dozwolonych
substancji dodatkowych i zanieczyszczeń,
wymagań sanitarnych w zakładach
produkcyjnych, wymagań zdrowotnych wobec
osób biorących udział w procesie produkcji i w
obrocie, a także przepisy dotyczące
materiałów i wyrobów przeznaczonych do
kontaktu z żywnością stosuje się również do
wyrobu i rozlewu wyrobów winiarskich, a także
do wyrobu alkoholu etylowego rolniczego oraz
wyrobu i rozlewu napojów spirytusowych.
Ustawy nie stosuje się do:
• środków spożywczych produkowanych,
przechowywanych, spożywanych i używanych
wyłącznie we własnym gospodarstwie
domowym do zaspokajania potrzeb tego
gospodarstwa lub przywożonych w tym celu z
zagranicy;
• artykułów przeznaczonych do rozpoznawania,
zapobiegania lub leczenia chorób, uznanych, na
podstawie odrębnych przepisów, za produkty
lecznicze lub wyroby medyczne;
• tytoniu i wyrobów tytoniowych.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
• żywność (środek spożywczy) – każdą
substancję lub produkt w rozumieniu art. 2
rozporządzenia nr 178/2002/WE z dnia 28
stycznia 2002 r. ustalającego ogólne zasady i
wymagania prawa żywnościowego,
ustanawiające Europejski Urząd do Spraw
Bezpieczeństwa Żywności oraz
ustanawiające procedury w sprawie
bezpieczeństwa żywnościowego (Dz.Urz. WE
L 31 z 01.02.2002), zwanego dalej
„rozporządzeniem nr 178/2002/WE”
„Żywność” (lub „środek spożywczy”) oznacza
jakiekolwiek substancje lub produkty, przetworzone,
częściowo przetworzone lub nieprzetworzone,
przeznaczone do spożycia przez ludzi lub, których
spożycia przez ludzi można się spodziewać.
• ROZPORZĄDZENIE (WE) NR 178/2002
PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia
28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne
zasady i wymagania prawa żywnościowego,
powołujące Europejski Urząd ds.
Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające
procedury w zakresie bezpieczeństwa
żywności
• „Środek spożywczy” obejmuje napoje,
gumę do żucia i wszelkie substancje,
łącznie z wodą, świadomie dodane do
żywności podczas jej wytwarzania,
przygotowania lub obróbki. Definicja ta
obejmuje wodę zgodną z normami
określonymi zgodnie z art. 6 dyrektywy
98/83/WE i bez uszczerbku dla wymogów
dyrektyw 80/778/EWG i 98/83/WE.
„Środek spożywczy” nie obejmuje:
• pasz;
• zwierząt żywych, chyba że mają być one wprowadzone na
rynek do spożycia przez ludzi;
• roślin przed dokonaniem zbiorów;
• produktów leczniczych w rozumieniu dyrektyw Rady
65/65/EWG (1) i 92/73/EWG (2);
• kosmetyków w rozumieniu dyrektywy Rady 76/768/EWG (3);
• tytoniu i wyrobów tytoniowych w rozumieniu dyrektywy Rady
89/622/EWG (4);
• narkotyków lub substancji psychotropowych w rozumieniu
Jedynej konwencji o środkach odurzających z 1961 r. oraz
Konwencji o substancjach psychotropowych z 1971 r.;
• pozostałości i kontaminantów.
„Przedsiębiorstwo spożywcze” oznacza
przedsiębiorstwo publiczne lub
prywatne, typu non-profit lub nie,
prowadzące jakąkolwiek działalność
związaną z jakimkolwiek etapem
produkcji, przetwarzania i dystrybucji
żywności;
„Podmiot działający na rynku
spożywczym” oznacza osoby fizyczne
lub prawne odpowiedzialne za
spełnienie wymogów prawa
żywnościowego w przedsiębiorstwie
spożywczym pozostającym pod ich
kontrolą.
„Pasza” (lub „materiały paszowe”)
oznacza substancje lub produkty, w
tym dodatki, przetworzone,
częściowo przetworzone lub
nieprzetworzone, przeznaczone do
karmienia zwierząt.
„Przedsiębiorstwo paszowe” oznacza
przedsiębiorstwo publiczne lub prywatne,
typu non-profit lub nie, prowadzące
jakiekolwiek działalność związaną z
produkcją, wytwarzaniem, przetwarzaniem,
przechowywaniem, transportem lub
dystrybucją pasz, w tym producentów
produkujących, przetwarzających lub
przechowujących pasze w celu żywienia
zwierząt będących w jego posiadaniu.
„Handel detaliczny” oznacza obsługę i/lub
przetwarzanie żywności i jej przechowywanie
w punkcie sprzedaży lub w punkcie dostaw
dla konsumenta finalnego; określenie to
obejmuje terminale dystrybucyjne,
działalność cateringową, stołówki zakładowe,
catering instytucjonalny, restauracje i
podobne działania związane z usługami
żywnościowymi, sklepy, centra dystrybucji w
supermarketach i hurtownie.
obrót żywnością – czynności w rozumieniu art.
3 pkt 8 rozporządzenia nr 178/2002/WE
„Wprowadzenie na rynek” oznacza
posiadanie żywności lub pasz w celu
sprzedaży, z uwzględnieniem
oferowania do sprzedaży lub innej
formy dysponowania, bezpłatnego
lub nie oraz sprzedaż, dystrybucję i
inne formy dysponowania.
obrót żywnością – czynności w rozumieniu
art. 3 pkt 9 rozporządzenia nr 178/2002/WE
„Ryzyko” oznacza niebezpieczeństwo
zaistnienia negatywnych skutków dla
zdrowia oraz dotkliwość takich
skutków w następstwie zagrożenia.
„Analiza ryzyka” oznacza proces
składający się z trzech powiązanych
elementów: oceny ryzyka,
zarządzania ryzykiem i informowania
o ryzyku.
„Ocena ryzyka” oznacza proces
wsparty naukowo, składający się z
czterech etapów: identyfikacji
zagrożenia, charakterystyki
niebezpieczeństwa, oceny ekspozycji
i charakterystyki ryzyka.
„Zarządzanie ryzykiem” oznacza proces,
różniący się od oceny ryzyka, polegający
na zbadaniu alternatywy polityki w
porozumieniu z zainteresowanymi
stronami, wzięciu pod uwagę oceny
ryzyka i innych prawnie uzasadnionych
czynników, i w razie potrzeby - na
wybraniu stosownych sposobów
zapobiegania i kontroli.
„Informowanie o ryzyku” oznacza interaktywną
wymianę informacji i opinii podczas procesu
analizy ryzyka, dotycząca zagrożeń i ryzyka,
czynników
związanych
z
ryzykiem
i
postrzeganiem ryzyka, między oceniającymi
ryzyko, zarządzającymi ryzykiem, konsumentami,
przedsiębiorstwami żywnościowymi i paszowymi,
środowiskiem
naukowym
i
innymi
zainteresowanymi stronami, z uwzględnieniem
wyjaśnienia wniosków z oceny ryzyka i powodów
decyzji w zakresie zarządzania ryzykiem.
„Zagrożenie” oznacza czynnik
biologiczny, chemiczny lub fizyczny
w żywności lub paszy, bądź stan
żywności lub paszy, mogący
powodować negatywne skutki dla
zdrowia.
„Możliwość monitorowania” oznacza
możliwość kontrolowania
przemieszczania się żywności, paszy,
zwierzęcia hodowlanego lub
substancji przeznaczonej do dodania
lub, która może być dodana do
żywności lub paszy na wszystkich
etapach produkcji, przetwarzania i
dystrybucji.
„Etapy produkcji, przetwarzania i
dystrybucji” oznacza jakikolwiek etap, w
tym przywóz, począwszy od produkcji
podstawowej żywności, aż do
uwzględnienia jej przechowywania,
transportu, sprzedaży lub dostarczenia
konsumentowi finalnemu oraz tam gdzie
jest to stosowne - przywóz, produkcję,
wytwarzanie, składowanie, transport,
dystrybucję, sprzedaż i dostawy pasz.
„Produkcja podstawowa” oznacza
produkcję, uprawę lub hodowlę
produktów podstawowych, w tym
zbiory, dojenie i hodowlę zwierząt
gospodarskich przed ubojem.
Oznacza także łowiectwo i
rybołówstwo oraz zbieranie runa
leśnego.
„Konsument finalny” oznacza
ostatecznego konsumenta środka
spożywczego, który nie wykorzystuje
żywności w ramach działalności
przedsiębiorstwa sektora
żywnościowego.
Ustawa o warunkach zdrowotnych żywności i
żywienia
System analizy zagrożeń i krytycznych punktów
kontroli, zwany dalej „systemem HACCP” –
postępowanie mające na celu zapewnienie
bezpieczeństwa żywności poprzez identyfikację
i oszacowanie skali zagrożeń z punktu widzenia
jakości zdrowotnej żywności oraz ryzyka
wystąpienia zagrożeń podczas przebiegu
wszystkich etapów procesu produkcji i obrotu
żywnością; system ten ma również na celu
określenie metod ograniczania zagrożeń oraz
ustalenie działań naprawczych.
Jakość zdrowotna żywności – ogół cech
i kryteriów, przy pomocy których
charakteryzuje się żywność pod
względem wartości odżywczej,
jakości organoleptycznej oraz
bezpieczeństwa dla zdrowia
konsumenta.
Jakość organoleptyczna żywności –
zespół cech obejmujących smak,
zapach, wygląd, barwę i
konsystencję, które można
wyodrębnić i ocenić przy pomocy
zmysłów człowieka.
Bezpieczeństwo żywności – ogół
warunków, które muszą być
spełnione, i działań, które muszą być
podejmowane na wszystkich etapach
produkcji i obrotu żywnością oraz
środkami żywienia zwierząt
gospodarskich w celu zapewnienia
zdrowia i życia człowieka.
Środek spożywczy szkodliwy dla zdrowia lub życia
człowieka – środek spożywczy, którego spożycie
w normalnych warunkach i zgodnie z
przeznaczeniem może spowodować negatywne
skutki dla zdrowia lub życia człowieka, jeżeli
zawiera drobnoustroje chorobotwórcze lub
zanieczyszczenia pochodzące z mikroorganizmów
lub powstałe w wyniku ich obecności w ilości
mogącej stanowić zagrożenie dla zdrowia lub
życia człowieka lub zawiera inne substancje
toksyczne niezależnie od ich pochodzenia.
Środek spożywczy zepsuty – środek
spożywczy, którego skład lub właściwości
uległy zmianom wskutek nieprawidłowości
zaistniałych w procesie technologicznym
lub pod wpływem działań czynników
naturalnych, takich jak: wilgotność, czas,
temperatura lub światło, albo wskutek
obecności mikroorganizmów lub
pasożytów, powodując jego nieprzydatność
do spożycia zgodnie z przeznaczeniem.
Data minimalnej trwałości – datę, do
której prawidłowo przechowywany
środek spożywczy zachowuje swoje
szczególne właściwości.
Termin przydatności do spożycia –
termin, po upływie którego środek
spożywczy traci przydatność do
spożycia; termin ten jest stosowany
do oznaczania środków spożywczych
nietrwałych mikrobiologicznie, łatwo
psujących się; data powinna być
poprzedzona określeniem „należy
spożyć do:”.
Środek spożywczy zafałszowany – środek spożywczy, którego skład lub
inne właściwości zostały zmienione, a nabywca nie został o tym
poinformowano,
albo
środek
spożywczy,
w
którym
zostały
wprowadzone zmiany mające na celu ukrycie jego rzeczywistego
składu lub innych właściwości; środek spożywczy jest środkiem
spożywczym zafałszowanym, jeżeli:
• dodano do niego substancje zmieniające jego skład i
obniżające jego wartość odżywczą,
• odjęto składnik lub zmniejszono zawartość jednego lub
kilku składników decydujących o wartości odżywczej lub
innej właściwości środka spożywczego mającego wpływ na
jego jakość,
• dokonano zabiegów, które ukryły rzeczywisty jego skład lub
nadały mu wygląd środka spożywczego o należytej jakości,
• niezgodnie z prawdą podano jego nazwę, skład, datę lub
miejsce produkcji, termin przydatności do spożycia lub
datę minimalnej trwałości albo w inny sposób
nieprawidłowo go oznakowano, jeżeli działania te mają
wpływ na jakość środka spożywczego.
Wymagania dotyczące jakości zdrowotnej
żywności, przestrzegania zasad higieny
oraz warunki produkcji i obrotu żywnością
Środki spożywcze, dozwolone
substancje dodatkowe i inne
składniki żywności oraz substancje
pomagające w przetwarzaniu nie
mogą być szkodliwe dla zdrowia lub
życia człowieka, zepsute ani
zafałszowane oraz naruszać
warunków określonych w ustawie.
Odpowiedzialność za szkodę
wyrządzoną przez żywność lub
substancje pomagające w
przetwarzaniu, o których mowa w
ust. 1, o niewłaściwej jakości
zdrowotnej, a w szczególności
szkodliwe dla zdrowia, zepsute lub
zafałszowane, określają przepisy
Kodeksu cywilnego.
Przedsiębiorcy produkujący żywność lub
wprowadzający ją do obrotu są obowiązani do
prowadzenia i przechowywania dokumentacji lub
innych danych, na podstawie których będzie
możliwa identyfikacja podmiotów, które dostarczyły
surowce, środki spożywcze, dozwolone substancje
dodatkowe lub inne składniki żywności, substancje
pomagające w przetwarzaniu lub materiały i wyroby
przeznaczone do kontaktu z żywnością w celu użycia
ich w produkcji żywności lub gotowe środki
spożywcze w celu wprowadzenia do obrotu.
Opakowania jednostkowe środków spożywczych
przeznaczonych bezpośrednio dla konsumenta oraz dla
zakładów żywienia zbiorowego powinny zawierać:
• informacje dotyczące wartości odżywczej w
odniesieniu do środków spożywczych
specjalnego przeznaczenia żywieniowego, a w
odniesieniu do środków spożywczych
powszechnie spożywanych, jeżeli oświadczenie
żywieniowe jest zamieszczane na opakowaniu
środka spożywczego lub jest stosowane w
prezentacji lub reklamie tego środka;
• inne informacje, jeżeli ich podanie jest istotne
ze względu na ochronę zdrowia lub życia
człowieka.
Informacje, o których mowa wyżej, nie mogą:
• wprowadzać konsumenta w błąd w zakresie charakterystyki
środka spożywczego, w szczególności odnośnie do jego rodzaju,
właściwości, składu, ilości, źródła lub miejsca pochodzenia, metod
wytwarzania lub produkcji, a w przypadku środka spożywczego
powszechnie spożywanego zawierać określenia „dietetyczny”
oraz sugerować, że jest to środek spożywczy specjalnego
przeznaczenia żywieniowego;
• przypisywać środkowi spożywczemu:
a) działania lub właściwości, których nie posiada,
b) właściwości zapobiegania chorobom lub ich leczenia albo
odwoływać się do takich właściwości;
• sugerować, że środek spożywczy posiada szczególne właściwości,
jeżeli
• wszystkie podobne środki spożywcze posiadają takie właściwości.
Opakowania środków spożywczych
muszą być znakowane w sposób
zrozumiały dla konsumenta, ich
napisy muszą być wyraźne, czytelne i
nieusuwalne, umieszczone w
widocznym miejscu, a także nie
mogą być w żaden sposób ukryte,
zasłonięte lub przesłonięte innymi
nadrukami czy obrazkami.
• Przestrzeganie właściwej jakości
zdrowotnej żywności oraz zasad
higieny w procesie produkcji i w
obrocie żywnością w zakładach
produkujących żywność lub
wprowadzających ją do obrotu jest
zapewnione przez kontrolę
wewnętrzną.
Kontrola wewnętrzna w zakładzie obejmuje
czynności niezbędne do sprawdzenia:
• przestrzegania warunków i zasad higieny w
celu zapewnienia właściwej jakości
zdrowotnej żywności oraz materiałów i
wyrobów przeznaczonych do kontaktu z
żywnością;
• stosowania zasad systemu HACCP.
Kontrolę wewnętrzną w zakładzie organizuje,
prowadzi i koordynuje kierujący zakładem.
Kierujący zakładem lub osoba przez niego
upoważniona jest obowiązany wdrożyć i
stosować zasady systemu HACCP. Obowiązek
wdrożenia i stosowania zasad systemu
HACCP nie dotyczy producentów na etapie
produkcji pierwotnej, którzy, w celu
zapewnienia właściwej jakości zdrowotnej
oraz zasad higieny, są obowiązani wdrożyć i
stosować zasady dobrej praktyki produkcyjnej
(GMP) i dobrej praktyki higienicznej (GHP).
W razie stwierdzenia w wyniku kontroli
wewnętrznej niewłaściwej jakości
zdrowotnej określonej partii żywności
kierujący zakładem zarządza
zabezpieczenie tej partii żywności i
wycofanie jej z obrotu oraz
powiadamia właściwy organ
Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub
Inspekcji Weterynaryjnej.
Minister właściwy do spraw zdrowia określi w
drodze rozporządzenia:
• szczegółowe wymagania higieniczno-sanitarne
dotyczące zakładów i ich wyposażenia,
• warunki sanitarne oraz wymagania w zakresie
przestrzegania zasad higieny w procesie produkcji i w
obrocie środkami spożywczymi, dozwolonymi
substancjami dodatkowymi lub innymi składnikami
żywności, w tym szczególnie wymagania dotyczące
środków spożywczych sprzedawanych luzem, łatwo
psujących się, sypkich oraz nieopakowanych, z
wyłączeniem pozyskiwania produktów pierwotnych i
produkcji środków spożywczych pochodzenia
zwierzęcego, oraz materiałami i wyrobami
przeznaczonymi do kontaktów z żywnością
Wymagania, o których mowa powyżej,
dotyczą w szczególności:
• stanu technicznego budynków,
pomieszczeń i instalacji;
• jakości wody, pary wodnej, lodu i
powietrza;
• gromadzenia i przechowywania
odpadów z żywności;
• narzędzi, urządzeń i wyposażenia
zakładu;
• osób wykonujących prace przy
produkcji i w obrocie żywnością.
Przy pracach w procesie produkcji lub
w obrocie, które wymagają stykania
się z żywnością, dozwolonymi
substancjami dodatkowymi lub
innymi składnikami żywności, nie
wolno zatrudniać osób, które nie
mogą wykonywać prac określonych
przepisami o chorobach zakaźnych i
zakażeniach.
Przedsiębiorca jest obowiązany
przechowywać orzeczenia lekarskie
wydane na podstawie badań
lekarskich osób, o których mowa
powyżej, do celów
sanitarnoepidemiologicznych i
udostępniać je na żądanie organów
urzędowej kontroli żywności.
Osoby biorące udział w procesie
produkcji środków spożywczych,
dozwolonych substancji dodatkowych
lub innych składników żywności lub w
obrocie nimi są przez przedsiębiorcę
nadzorowane, instruowane i szkolone
w zakresie przestrzegania zasad
higieny odpowiednio do
wykonywanej pracy.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wymagań
sanitarnych dotyczących środków transportu żywności, substancji pomagających w
przetwarzaniu, dozwolonych substancji dodatkowych i innych składników żywności
Dz.U. 2003 nr 21 poz. 179
Minister właściwy do spraw zdrowia określi,
w drodze rozporządzenia, szczegółowe
wymagania sanitarne dotyczące środków
transportu, w tym dotyczące czynności
związanych z załadunkiem,
przeładunkiem lub wyładunkiem, mając
na względzie różne rodzaje żywności i
wymagania, które powinny być spełnione
w czasie transportu, w celu zapewnienia
właściwej jakości zdrowotnej żywności.
Tranzyt żywności, dozwolonych substancji
dodatkowych, innych składników żywności,
substancji pomagających w przetwarzaniu
żywności lub materiałów i wyrobów
przeznaczonych do kontaktu z żywnością
może odbywać się tylko w szczelnych
środkach transportu, zabezpieczonych
przed ich niekontrolowanym otwarciem i
zaopatrzonych w plomby urzędu celnego
zgodnie z przepisami prawa celnego.
Handel obwoźny środkami spożywczymi
może być prowadzony wyłącznie:
• na targowiskach lub w halach
targowych – w uzgodnieniu z
właściwym organem Państwowej
Inspekcji Sanitarnej, a w przypadku
środków spożywczych pochodzenia
zwierzęcego – również z właściwym
organem Inspekcji Weterynaryjnej,
• na wskazanym przez gminę terenie
Sprzedaż w handlu obwoźnym środków
spożywczych prowadzi się wyłącznie
ze środków transportu
przeznaczonych do tego celu.
Osoby zajmujące się handlem
obwoźnym muszą spełniać
wymagania, o których mowa była
wyżej oraz przestrzegać zasad
higieny.
Właściwy organ Państwowej Inspekcji
Sanitarnej, a w przypadku środków
spożywczych pochodzenia
zwierzęcego właściwy organ Inspekcji
Weterynaryjnej, określa w decyzji
środki spożywcze, które mogą być
sprzedawane z danego środka
transportu.
Minister właściwy do spraw zdrowia określi,
w drodze rozporządzenia, wymagania
higieniczne i sanitarne obowiązujące w
handlu obwoźnym środkami
spożywczymi, w tym dotyczące środków
transportu, oraz wykazy artykułów, które
nie mogą być wprowadzane do obrotu w
handlu obwoźnym, mając na względzie
warunki sprzedaży, a także zapewnienie
właściwej jakości zdrowotnej żywności.
Wymagania prawne dotyczące środków transportu
żywności, substancji pomagających
w przetwarzaniu, dozwolonych substancji
dodatkowych i innych składników żywności
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA
z dnia 19 grudnia 2002 r.
w sprawie wymagań sanitarnych dotyczących środków
transportu żywności, substancji pomagających w
przetwarzaniu, dozwolonych substancji dodatkowych i
innych składników żywności
Żywność, substancje pomagające w
przetwarzaniu, dozwolone substancje
dodatkowe i inne składniki żywności,
zwane
dalej
„artykułami",
są
przewożone
specjalistycznymi
środkami transportu, posiadającymi
konstrukcję
i
wyposażenie
odpowiednie
do
rodzaju
przewożonych artykułów.
Artykuły mogą być przewożone również
środkami transportu przystosowanymi
do przewozu żywności, jeżeli zostały
wykonane zmiany konstrukcyjne oraz
zainstalowano wyposażenie
zapewniające ochronę przed
zanieczyszczeniem i zachowanie
odpowiedniej jakości zdrowotnej
artykułów.
Środki transportu muszą być utrzymywane w
dobrym stanie technicznym,
zabezpieczającym przed zanieczyszczeniem
i umożliwiającym zachowanie właściwej
jakości zdrowotnej artykułów, posiadać
powierzchnię ładunkową dostosowaną do
rodzaju przewożonych artykułów i
konstrukcję umożliwiającą łatwe utrzymanie
czystości i porządku, a także dezynfekcję —
w przypadkach, gdy jest to niezbędne.
Specjalistyczne środki transportu,
muszą być odpowiednio oznakowane
poprzez umieszczenie w sposób
trwały na zewnętrznej powierzchni
środka transportu napisu
wskazującego przeznaczenie tego
środka transportu, z uwzględnieniem
wymagań przepisów o ruchu
drogowym.
• Artykuły muszą być tak
rozmieszczone i zabezpieczone w
środkach transportu, aby nie
nastąpiło ich zanieczyszczenie.
• Zbiorniki lub pojemniki służące do
przewozu artykułów, stanowiące
wyposażenie środków transportu,
mogą być używane do przewozu
innych niż żywność towarów, pod
warunkiem że nie nastąpi
zanieczyszczenie artykułów i
przestrzegane będą odpowiednie
wymagania.
• Urządzenia środków transportu przeznaczone
do przewozu artykułów w dużych ilościach
luzem oraz zbiorniki, cysterny lub pojemniki
przeznaczone do przewozu artykułów w
postaci płynnej, granulatu lub proszku mogą
być używane wyłącznie do tego celu i
wykonane z materiałów przeznaczonych do
kontaktu z żywnością określonych w ustawie z
dnia 6 września 2001 r. o materiałach i
wyrobach przeznaczonych do kontaktu z
żywnością (Dz. U. Nr 128, poz. 1408).
Artykuły bez opakowań jednostkowych
oraz takie, których opakowania
bezpośrednie nie zapewniają
właściwego zabezpieczenia przed
zanieczyszczeniem lub pogorszeniem
jakości zdrowotnej, są przewożone w
szczelnych opakowaniach zbiorczych
lub odpowiednich pojemnikach
transportowych.
W otwartych środkach transportu mogą być
przewożone wyłącznie artykuły w
opakowaniach hermetycznych lub
wodoszczelnych oraz takie, które nie
wymagają w czasie przechowywania i
transportu zachowania szczególnych
warunków w zakresie temperatury, pod
warunkiem właściwego zabezpieczenia tych
artykułów przed zanieczyszczeniami i
oddziaływaniem czynników atmosferycznych.
W przypadku przewozu tym samym
środkiem transportu równocześnie
artykułów i innych towarów albo
różnych rodzajów żywności, towary
te i artykuły muszą być oddzielone w
taki sposób, aby nie było możliwe ich
wzajemne zanieczyszczenie i
oddziaływanie.
Środki spożywcze o niewłaściwej
jakości zdrowotnej nie mogą być
przewożone razem z artykułami
spełniającymi wymagania w zakresie
jakości zdrowotnej, aby nie nastąpiło
ich zanieczyszczenie.
• Jeżeli środek transportu, zbiorniki lub
pojemniki, są używane również do
przewozu innych niż żywność towarów
albo do przewozu różnych rodzajów
artykułów, konieczne jest pomiędzy
przewozami czyszczenie lub
dezynfekcja środka transportu, zbiornika
lub pojemnika — w celu wyeliminowania
ryzyka zanieczyszczenia żywności.
Przygotowanie artykułów do przewozu,
ich załadunek, transport i wyładunek
odbywają się w takich warunkach i w
takim czasie, aby nie nastąpiło
pogorszenie jakości zdrowotnej tych
artykułów, a w szczególności ich
zanieczyszczenie.
Aparatura, sprzęt, materiały i inne
przedmioty używane podczas
wykonywania czynności związanych z
załadunkiem, przeładunkiem i
wyładunkiem artykułów nie mogą
powodować pogorszenia ich jakości
zdrowotnej, a także
zanieczyszczenia.
Środki spożywcze łatwo psujące się,
które dla zachowania właściwej
jakości zdrowotnej należy
przechowywać w odpowiedniej
temperaturze, są przewożone
wyłącznie środkami transportu
odpowiednio przystosowanymi,
zapewniającymi zachowanie tej
temperatury.
Temperaturę właściwą do
przechowywania i przewozu danego
rodzaju artykułu określa jego
producent.
W przypadku gdy artykuł nie wymaga
przechowywania w temperaturze
poniżej 0°C, jego przewóz może
odbywać się środkami transportu
odpowiednio przystosowanymi, przy
czym jeżeli temperatura otoczenia
przekracza 10°C, czas przewozu w
środku transportu nie może
przekraczać jednej godziny.
Urządzenia służące do zapewnienia
odpowiedniej temperatury,
stanowiące wyposażenie środka
transportu, muszą spełniać
wymagania przewidziane dla tego
rodzaju urządzeń i muszą być
sprawne.
Podczas przewozu artykułów
wymagających obniżonej temperatury
prowadzi się stały monitoring
temperatury.
Za utrzymanie wewnątrz środka
transportu temperatury właściwej dla
danego artykułu odpowiada osoba
sprawująca nadzór nad przewozem
tych artykułów.
Przed załadunkiem artykułów środek transportu
wymaga odpowiedniego przygotowania, a w
szczególności:
• usunięcia resztek poprzednich ładunków;
• naprawienia ewentualnych uszkodzeń powierzchni
ładunkowej;
• doprowadzenia do stanu należytej czystości przy
użyciu właściwych środków myjących i
dezynfekujących, przeznaczonych do kontaktu z
żywnością, a w razie potrzeby — dokonania
dezynsekcji;
• sprawdzenia prawidłowości funkcjonowania
wyposażenia niezbędnego do zachowania
odpowiedniej jakości zdrowotnej przewożonych
artykułów;
• sprawdzenia temperatury komory ładunkowej środka
transportu i w razie potrzeby doprowadzenia jej do
wartości właściwej do transportu danego artykułu.
Za prawidłowe wykonanie czynności
określonych wyżej odpowiada osoba
sprawująca nadzór nad przewozem artykułów.
Osoba ta każdorazowo odnotowuje wykonanie
tych czynności w dokumentacji kontroli
sanitarnej środka transportu.
Osoba sprawująca nadzór nad przewozem
artykułów obowiązana jest posiadać
dokumentację, o której mowa powyżej, w
czasie transportu artykułów.
Opakowania służące do przewożenia
artykułów w środkach przewozu
muszą być wykonane z materiałów
przeznaczonych do kontaktu z
żywnością.
Opakowania transportowe stykające
się bezpośrednio z artykułami muszą
odpowiadać wymaganiom i muszą
być stosowane wyłącznie do
określonego rodzaju artykułów.
• Opakowania, służące do przewożenia
artykułów oraz opakowania
transportowe stykające się
bezpośrednio z artykułami
żywnościowymi należy utrzymywać i
przechowywać w sposób
gwarantujący ich właściwy stan
higieniczny.
Transport artykułów pochodzenia zwierzęcego
oraz ryb świeżych i innych zwierząt wodnych,
a także skorupiaków i mięczaków regulują
przepisy wydane na podstawie art. 32 ustawy
z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu
chorób zakaźnych zwierząt, badaniu zwierząt
rzeźnych i mięsa oraz o Inspekcji
Weterynaryjnej (Dz. U. z 1999 r. Nr 66, poz.
752, z 2001 r. Nr 29, poz. 320, Nr 123, poz.
1350 i Nr 129, poz. 1438 oraz z 2002 r. Nr
112, poz. 976).
Dziękuję za uwagę