ZAGROŻENIA DLA

BEZPIECZEŃSTWA

SPOŁECZNEGO

W POLSCE

BEZROBOCIE

BEZDOMNOŚĆ

MIGRACJE ZAROBKOWE

PRZESTĘPCZOŚĆ

BEZROBOCIE JAKO ZAGROŻENIE

SPOŁECZNE

1. Pojęcie bezrobocia i bezrobotnego

 Bezrobocie

to stan bezczynności zawodowej osób

zdolnych do pracy i zgłaszających gotowość jej
podjęcia, dla których podstawą egzystencji są
dochody z pracy (wg K. Mlonek)



Bezrobotni

to osoby w wieku 15 lat i więcej, które

w okresie tygodnia nie wykonywały pracy
przynoszącej zarobek dłużej niż godzinę oraz nie
wykonywały pracy np. z powodu choroby, choć
formalnie ja miały, lub w ciągu ostatnich czterech
tygodni poszukiwały pracy i były gotowe ja podjąć
(wg GUS)

2. Rodzaje bezrobocia

a) wg przyczyny

frykcyjne

koniunkturalne

strukturalne

technologiczne

sezonowe

b) wg czasu
trwania

krótkookresowe

średniookresowe

długookresowe

długotrwałe (chroniczne)

3. Skala i struktura bezrobocia

Stopa bezrobocia

rejestrowanego: po 2000

r.
najwyższy poziom osiągnęła w lutym 2004 r.
– 20,6%,
najniższy poziom osiągnęła w październiku
2008 r. – 8,8 % i od tego czasu stale rośnie -
przekroczyła już 14%

Bezrobociem dotknięci są głównie

:

 osoby młode tj. Między 18-24 rokiem
życia

kobiety

osoby po 50 r. życia

osoby zamieszkałe w województwach
warmińsko-mazurskim,
zachodniopomorskim, kujawsko-pomorskim,
lubuskim

4. Skutki bezrobocia, czyli dlaczego
bezrobocie jest zagrożeniem społecznym?

a) w wymiarze jednostkowym

:

gdy człowiek chce

pracować zarobkowo, a pracy nie znajduje
staje się coraz biedniejszy, nie może
wystarczająco zaspokoić swoich potrzeb, jego
osobowość ulega dezintegracji, czuje się mniej
wartościowy, pojawiają się dolegliwości
zdrowotne jako wynik stresu i gorszego
odżywiania

b) w wymiarze rodzinnym

: zachwiane zostają role

społeczne w rodzinie, zwłaszcza rola
mężczyzny; rodziny izolują się od szerszych
struktur rodzinnych, znajomych i przyjaciół;
następuje proces dezintegracji rodziny;
ułomny staje się proces socjalizacji

c) w wymiarze ekonomicznym

: bezrobotni nie

tworzą PKB i nie płacą podatków; korzystają ze
świadczeń społecznych zmniejszając dochody
osoby pracujących i wydatki państwa; zasoby
ludzkie są nie wykorzystane; spada zdolność
nabywania towarów i usług, co osłabia popyt

d) w wymiarze politycznym:

bezrobocie

negatywnie wpływa na stosunek ludzi, a
zwłaszcza bezrobotnych do państwa; osłabia
poczucie tożsamości państwowej i godności
narodowej; wpływa na gorszą ocenę stanu
gospodarki, nie motywuje do udziału w
wyborach; wywołuje niezadowolenie z systemu
demokratycznego i tęsknotę za ” rządami silnej
ręki”

ZAGROŻENIE BEZDOMNOŚCIĄ W POLSCE

PRZYCZYNY OBIEKTYWNE:

BEZROBOCIE, UBÓSTWO , DEFICYT
MIESZKAŃ,
NIEPRAWIDŁOWE FUNKCJONOWANIE
OCHRONY ZDROWIA,

PRZYCZYNY SUBIEKTYWNE

:

WYUCZONA BEZRADNOŚĆ, UZALEŻNIENIE
OD NAŁOGÓW, CHOROBY PSYCHICZNE,
ROZPAD WIĘZI RODZINNYCH

Liczba bezdomnych w świetle spisu

15/16 XII 2009 i 26/27.I 2010

1 termin -18.227 osób

2 termin - 20.960 osób

Liczba osób bezdomnych, którym udzielono

noclegu w nocy z 26 na 27 stycznia 2010 r.

Lp. Nazwa województwa

Liczba bezdomnych

1.

Dolnośląskie

1 922

2.

Kujawsko-Pomorskie

1 066

3.

Lubelskie

958

4.

Lubuskie

371

5.

Łódzkie

1 183

6.

Małopolskie

1 300

7.

Mazowieckie

3 210

8.

Opolskie

642

9.

Podkarpackie

712

10. Podlaskie

446

11. Pomorskie

1 746

12. Śląskie

2 959

13. Świętokrzyskie

539

14. Warmińsko - Mazurskie

768

15.

Wielkopolskie

1. 772

16. Zachodniopomorskie

1 366

RAZEM

20 960

Struktura społeczna bezdomnych

1. Osoby bezdomne to w większości
mężczyźni
w wieku ok. 50 lat
2. Dominują osoby samotne –tylko 20%
żyje
w związkach formalnych
3. Ponad połowa to bezdomni od kilku lat
4. Ok. 40% posiada orzeczoną
niepełnosprawność
5. Większość posiada wykształcenie
zasadnicze
zawodowe, ale pojawiają się też
osoby ze
średnim i wyższym
6. Pochodzą głównie ze środowisk
robotniczych
i rolniczych

Struktura zatrudnienia i dochodów

bezdomnych

1. Ok. 40% utrzymuje się z zasiłku

z pomocy społecznej

2. Ok. 20% otrzymuje rentę lub

inne świadczenie z ZUS

3. Ok. 25% zarabia dorywczo
4. Ok. 20% uprawia żebractwo lub

zbieractwo

Samoocena bezdomnych i opinie

dotyczące ich sytuacji

- 40% znajdujących się we wstępnej fazie
bezdomności stwierdziło, że wcześniej
korzystało
z pomocy;

-46% stwierdziło, że czuje się winnym
własnej bezdomności;

- wśród przyczyn bezdomności najczęściej
wskazywali: własny alkoholizm, rozpad
związku małżeńskiego, zły stan zdrowia,
własny wybór;

- 56% badanych jest gotowych podjąć pracę
zawodową;

- 39 % to osoby zadłużone

Migracje zarobkowe

jako zagrożenie społeczne

•

W dobie globalnych migracji transkontynentalnych, tj. w
latach 1860-1940, Polskę opuściło ok. 5 mln osób, z
czego ok. 1,7 mln dotarło do Stanów Zjednoczonych.

•

W momencie zakończenia działań II wojny światowej
poza granicami Polski znalazło się ok. 5 mln osób, czyli
20% tych, którzy przeżyli wojnę. Masowe
przemieszczenia do roku 1950 objęły od 3-4 mln osób,
co jest o tyle ważne, że ówczesne procesy ludnościowe
ukształtowały obecne warunki społeczne w Polsce.

•

Kolejna duża fala migracji to lata 80. XX wieku. M.
Okólski oszacował łączną liczbę migrantów
zagranicznych w latach 1980-1989 na 2,2 - 2,35 mln
osób.

Rozmiary i kierunki emigracji z Polski

na pobyt czasowy w latach 2004- 2010

(w tys.)

Kraj

pobytu

2004

2006

2008

2010

Ogółe
m

1 000

1.950

2 210

1 990

Europa,
w tym
Unia
Europejs

ka

770

750

1 610

1 550

1 887

1 820

1 690

1 615

-Niemcy

-

W.Brytani

a

- Irlandia

-

Niderland

y

- Francja

385

150

15

23

30

450

580

120

55

49

4 90

650

180

108

56

455

560

125

108

55

Kraje

spoza UE,

w tym

Norwegia

20

-

60

-

67

38

75

46

Szacuje się, że w końcu 2010 r. poza granicami
Polski
przebywało czasowo ok. 1 990 tys. mieszkańców
naszego kraju, tj. o 120 tys. więcej niż w 2009 r.

W Europie w 2010 r. przebywało 1690 tys. , przy
czym zdecydowana większość przebywała w
krajach członkowskich UE.

W 2010 r. dla kilku krajów z obszaru UE
odnotowano wzrost liczby Polaków, co oznacza, że
liczba wyjazdów do nich przewyższała liczbę
powrotów.

Zaobserwowano wzrost liczby osób
przebywających w krajach europejskich
nienależących do UE. Poza Norwegią jest to
Szwajcaria.

Ludność Polski i Europy wg wybranych
prognoz

Patologie społeczne jako zagrożenie

na przykładzie przestępczości

Powszechnie uważa się, że patologia jest określeniem
o charakterze zbitkowym, tzn. że obejmuje wiele
różnych aspektów życia jednostki i społeczeństwa.

Do określenia zachowań dewiacyjnych i uznania ich
jako zjawiska patologiczne, muszą być spełnione
następujące warunki:

 doniosłość norm (zwyczajowych, prawnych)
naruszanych przez dewiantów,

poczucie, że zachowanie ich zagraża istotnym
wartościom systemu kulturowego społeczeństwa,

szeroki zasięg występowania naruszenia norm.

Szczegółową systematyzację zjawisk patologicznych
prezentuje
I. Kokotkiewicz:
A. Patologia stosunków społecznych:
1. Dysfunkcjonalność rodziny
2. Alkoholizm
3. Toksykomania
4. Przestępczość i inne zaburzenia w stosunkach

społecznych

B. Patologia funkcjonowania instytucji i struktur

społecznych:

1. Patologia funkcjonowania instytucji
2. Patologia funkcjonowania sfery usług
3. Patologia pracy
4. Patologia warunków życia ludności
C. Patologia środowiska:
1. Zagrożenia ekologiczne
2. Dysfunkcja przestrzeni
3. Zagrożenia stanu zdrowia

Wg A. Podgóreckiego: przestępstwem jest czyn osoby

fizycznej(zarówno działanie jak i zaniechanie), który oddziaływuje

ujemnie na stosunki społeczne.

Wg Kodeksu karnego odpowiedzialności karnej podlega ten, kto

dopuszcza się czynu społecznie niebezpiecznego, zabronionego

pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego

popełnienia.

Zależnie od stopnia szkodliwości społecznej,

przestępstwa dzielimy na:

a) zbrodnie – kara pozbawienia wolności na

minimum 3 lata,

b) występki - kara ograniczenia wolności na

minimum 1 miesiąc.

Pozostałe czyny zabronione stanowią wykroczenia

Uwarunkowania przestępczości:
1. Psychobiologiczne: choroba psychiczna,

patologie cech biopsychicznych, upośledzenia
umysłowe

2. Społeczne: czynniki ekonomiczne, zjawiska

kulturowe, dysfunkcjonalność rodziny,
niewłaściwe czynniki występujące w miejscu
pracy, zamieszkania czy szkole

Czynniki

makrospołeczne

jako

przyczyna

przestępczości w Polsce po 1990
roku:

3. Zmiany systemu wartości: osłabienie wartości

tradycyjnych (solidarność równość,) a przyjmowanie
nowych

wartości

(sukces,

indywidualizm,

komercyjność, efektywność)

4. Zmiany na rynku pracy: bezrobocie, rywalizacja w

miejscu pracy

5. Kultura i rozrywka: likwidacja tradycyjnych placówek

kulturalnych (bibliotek, świetlic, domów kultury) i
pojawienie się komercyjnych form spędzania czasu
wolnego oraz zwiększenie roli telewizji (telenowele,
reality-show, brutalne filmy)

PRZESTĘPCZOŚĆ w świetle danych

Policji z 2010 r.

Zabójstwa: wszczęto 702 postępowania
( spadek o 3,7%);

Bójka lub pobicie: wszczęto 11 011
postępowań ( spadek o 12,3%);

Przestępstwa rozbójnicze: 15 725 (spadek o
12,5%);

Zgwałcenia: 1759 przypadków ( spadek o
3,1%);

Kradzież cudzej rzeczy: 209 980 (wzrost o
1,4%);

Kradzież samochodu: 16 098 ( mniej o 817
przypadków,
ale wykrywalność tylko na poziomie 22,4%);

Kradzież z włamaniem: 118 911 (spadek o 34
postępowania). Skuteczność ścigania kształtuje
się na poziomie 31,6%;

Przestępczość narkotykowa: wszczęto 20 832
postępowań,
czyli o 2,8 % więcej. Skuteczność ścigania
wyniosła 97,7%;

Przestępczość gospodarcza: ujawniono 73 371
przestępstw tego typu ( w tym korupcyjne).
Wskaźnik wykrycia 95,2%;

Ruch drogowy: doszło do 38 776 wypadków, w
których zginęły 3 902 osoby, a 48 872 odniosło
obrażenia.