NAJCZĘSTSZE
NOWOTWORY U
DZIECI
NAJCZĘSTSZE
NOWOTWORY U
DZIECI
NOWOTWORY U DZIECI
OGÓLNE INFORMACJE
3% nowotworów całej populacji
> 50% u dzieci <5 r.ż.
W PL 1200/ rok
nowotwory złośliwe 2. po wypadkach i zatruciach przyczyną zgonów
dzieci
Dlaczego?
Objawy niespecyficzne (błahe zaburzenia-dla rodziców)
Intensywny wzrost i rozwój: dziecka => + komórek nowotworowych
Ważne:
Dokładne zbadanie dziecka, które przyszło do lekarza z powodu infekcji
dróg oddechowych, może przyspieszyć rozpoznanie nowotworu i
zwiększyć szanse na jego wyleczenie.
Dobrą informacją jest fakt, ze większość nowotworów u dzieci jest
możliwa
do wyleczenia. Są one wrażliwe na leczenie chemioterapeutykami.
NOWOTWORY U DZIECI
OBJAWY
Czujność onkologiczna obowiązuje, gdy rodzic lub lekarz
zauważy któryś z następujących objawów:
powiększenie węzłów chłonnych, zwłaszcza szyjnych czy brzusznych
przedłużające się (powyżej 2 tygodni), nawracające gorączki
niezwiązane z infekcją
wymioty poranne z bólem głowy
obrzęk i/lub ból kości i stawów czasem z utykaniem, patologiczne
złamania kości
objawy neurologiczne takie jak nierówność szpar powiekowych czy
zaburzenia równowagi
znaczna bladość oraz wzrost męczliwości i osłabienie
duża skłonność do powstawania siniaków u dziecka oraz krwawienia
białawy odblask źrenicy oka, zez lub nagłe zaburzenie widzenia
postępujący i niewyjaśniony spadek masy ciała
guzowate zgrubienie tkanek lub narządów, badalny guz, np. w jamie
brzusznej
przedłużający się kaszel
NOWOTWORY U DZIECI
ROZWÓJ
Czynniki wewnętrzne(DZIECI)
Czynniki zewnętrzne(DOROŚLI)
podłoże genetyczne
defektu różnicowania się komórek
okres wzmożonej proliferacji, a wiec w ciąży, okresie
niemowlęcym oraz wczesnodziecięcym
narażenie na dietylostylbestrol w życiu płodowym
przyjmowanie leków immunosupresyjncych w
przebiegu chłoniaków
przyjmowanie leków cytostatycznych
pochodnych podofilotoksyny
zakażenia wirusowe (wirus Epsteina-Barr)
promieniowanie jonizujące
marihuana dieta z niską zawartością warzyw i owoców
metale ciężki
farby
wolne rodniki i barwniki
NOWOTWORY U DZIECI
PODZIAŁ PROCENTOWY
białaczki
chłoniaki
guzy OUN
n. nerek
n. kości
ziarnica
złośliwa
JAKIE SĄ NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY
W ZALEŻNOŚCI OD WIEKU DZIECKA?
<5lat
<10lat
<15lat
ostra białaczka
limfoblastyczna,
neuroblastoma, guz
Wilmsa,
retinoblastoma, a
także
hepatoblastoma.
guzy mózgu,
nowotwory
wywodzące się
komórek
rozrodczych,
mięsaki tkanek
miękkich, a także
chłoniaki.
guzy kości, raki
oraz chłoniaki.
W JAKI SPOSÓB LECZY SIĘ
NOWOTWORY U DZIECI?
Główny cel: zmniejszenie masy guza przy
maksymalnie zmniejszonym ryzyku
uszkodzenia tkanek zdrowych.
Leczenie przeciwnowotworowe + leczenie
wspomagające
W zależności od typu nowotworu stosuje
się chemioterapię, radioterapię a w
niektórych przypadkach przeszczepy.
Dzieci tak samo jak dorośli cierpią na negatywne
skutki chemio i radioterapii. Szczególnie często
pojawiają się nudności i wymioty, które w wielu
przypadkach wymagają podania leków blokujących
receptory serotoninowe, m.in. ondasetron
.
BIAŁACZKI U DZIECI
Dziecko nie jest miniaturką dorosłego,
wykazuje wiele odrębności,
morfologicznych, metabolicznych,
funkcjonalnych.
Białaczka jest najczęstszą chorobą
nowotworową u dzieci, stanowi 30
-35%, a łącznie z chłoniakami prawie
50%.
TYPY BIAŁACZEK
Niekiedy wyodrębnia się jeszcze oddzielną grupę tzw.
białaczkę wrodzoną, która ujawnia się zaraz po urodzeniu
lub w pierwszych 4 tygodniach życia ( głównie białaczka
mieloblastyczna ).
o.b. limfblastyczna 80-85
o.b.nielimfoblastyczna
10-15
b. przewlekła 5
BIAŁACZKA
ROZPOZNANIE
Badaniem decydującym o rozpoznaniu białaczki
jest badanie szpiku kostnego i stwierdzenie w
nim obecności komórek białaczkowych.
Badania obrazowe jakie wykonuje się w dalszej
kolejności zależą od objawów i należą do nich:
zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej czy
kości długich, USG jamy brzusznej, badanie
ECHO serca i inne.
Niezwykle istotne są badania cytogenetyczne
i molekularne komórek białaczkowych, na
podstawie których określa się podtyp białaczki
co pozwala na dokładniejszą diagnostykę i
lepszą kwalifikację do grup ryzyka.
OSTRA BIAŁACZKA
LIMFOBLASTYCZNYA
Początek choroby jest podstępny, skryty.
Rozpoznanie stawia się na podstawie
przypadkowego badania krwi.
Objawy: bladość, osłabienie, apatia,
zmiany krwotoczne, bóle kostne,
powiększenie węzłów chłonnych
(symetryczne, niebolesne), powiększenie
wątroby, śledziony, nacieczenia w obrębie
ślinianek przyusznych, gruczołów łzowych
( zespół Mikulicza ), jądrach, nerkach, lub
nacieczenia w postaci guzów
podskórnych.
BIAŁACZKA WRODZONA
Objawy: nacieki białaczkowe w skórze
w postaci sino prześwitujących,
przesuwalnych guzków.
BADANIA LABORATORYJNE
W BIAŁACZKACH
Zmniejszone stężenie Hb
Małopłytkowość
Przyspieszone OB
Liczba białych krwinek może być różna
(L,H,N)
W rozmazie krwi obwodowej – obecność
patologicznych krwinek określanych
jako komórki lifocytopodobne lub
limfocyty, mogą występować blasty
białaczkowe.
BADANIA LABORATORYJNE
W BIAŁACZKACH
Biopsja szpiku
u dzieci nakłuwa się talerz kości
biodrowej
u niemowląt kość piszczelową
charakterystyczny obraz – 90% i więcej
blastów białaczkowych
ZMIANY
RADIOLOGICZNE
Charakterystyczne są zmiany
radiologiczne kości długich:
podokostnowe tworzenie się kości,
poprzeczne pasy przejaśnień w okolicy
przynasadowej, lub linie o wzmożonej
gęstości, zmiany osteolityczne, rozsiana
demineralizacja.
BIAŁACZKA SZPIKOWA
PRZEWLEKŁA TYPU DZIECIĘCEGO
Występuje u niemowląt i u małych dzieci
Złośliwy i burzliwy przebieg ze skazą krwotoczną
Powiększone węzły chłonne
W skórze zmiany nacieczeniowe
Powiększenie narządów jamy brzusznej
Głęboka niedokrwistość i trombocytopenia
W szpiku patologiczne formy erytroblastów
We krwi obwodowej liczne monocyty
Brak chromosomu Philadelphia
Aktywacja fosfatazy alkalicznej osłabiona lub
prawidłowa
Zwiększone stężenie hemoglobiny płodowej
W moczu i krwi zwiększona aktywność muramidazy
PRZEWLEKŁA BIAŁACZKA
SZPIKOWA TYPU DOROSŁYCH
Występuje u starszych dzieci
Podobny obraz kliniczny jak u dorosłych
Obecny chromosom Philadelphia
Brak podwyższonego stężenia Hb
płodowej
Fosfataza zasadowa u dojrzałych
granulocytów jest ujemna
NIEZIARNICZE CHŁONIAKI
ZŁOŚLIWE U DZIECI
Najczęściej chorują chłopcy ( w stosunku 3:1 )
Występują rzadko u niemowląt, częstość ich
wzrasta po 3 r.ż. , większość między 5-15 r.ż.
Lokalizacja pozawęzłowa, agresywny
przebieg, szybka proliferacja, rozlany
charakter naciekania, fenotyp
immunologiczny T lub B, paraproteinemia nie
występuje
Obraz kliniczny zależy od umiejscowienia
nowotworu i od stopnia zaawansowania: u
dzieci najczęściej postać brzuszna i
śródpiersiowa
POSTAĆ BRZUSZNA
U chłopców – dystalna część jelita
cienkiego
U dziewczyn – jajniki, narządy miednicy
mniejszej
POSTAĆ
ŚRÓDPIERSIOWA
Choroba może zaczynać się kaszlem
oraz stanem gorączkowym, dopiero
zdjęcia radiologiczne pozwalają
stwierdzić poszerzenie cienia
śródpiersia.
Objawy: duszności, zasinienie, obrzęki
górnej połowy ciała, powiększone węzły
chłonne nadobojczykowe.
KONIEC