Psychologiczne czynniki i mechanizmy sprzyjające utrzymaniu zdrowia

CO TO JEST ZDROWIE?

Wg Indian plamienia Navajo:

ZDROWIE = „hozho” = harmonia, spokój umysłu, dobroć,
idealne relacje rodzinne, piękno sztuki i rzemiosła oraz zdrowie
ciała i ducha.

Choroby występują w wyniku
zakłócenia harmonii,
spowodowanego przez zło,
pojawiające się w rezultacie:
-pogwałcenia tabu
-czarów
-nadmiernego dogadzania
sobie
-złych snów.

Zdaniem Zimbardo „Zdrowie to pojęcie odnoszące się do ogólnego stanu
ciała i umysłu, charakteryzującego się krzepkością i wigorem. Zdrowie nie
oznacza po prostu braku choroby lub uszkodzenia, ale jest raczej kwestią
dobrej współpracy wszystkich elementów składowych organizmu”

Według Heleny Sęk zdrowie można zdefiniować jako nieobecność
choroby, dobre samopoczucie oraz satysfakcjonujące twórcze życie.
W ujęciu psychologicznym zdrowie oznacza jednostkę:



dojrzałą



autonomiczną



twórczą



odpowiedzialną za siebie i swoje życie



świadomą sensu swojego życia



tworzącą swój system wartości



zdolną do dokonywania samodzielnych wyborów

„Człowiek w pełni zdrowia zaspokaja swoje potrzeby w sposób
społecznie akceptowany i jest wrażliwy na potrzeby innych.
Człowiek zdrowy potrafi sobie radzić w różnych sytuacjach,
respektuje zasady ekorozwoju w swoim życiu i życiu społeczności.
Zdrowie to również poddająca się zmianom zdolność człowieka do
osiągnięcia pełni własnych fizycznych, psychicznych i społecznych
możliwości, jak również zdolność do reagowania na wyzwania
środowiska, w którym żyje.”

CO TO JEST PSYCHOLOGIA

ZDROWIA?

Dział psychologii zajmujący się:



poznaniem wpływu czynników

psychologicznych na to, że ludzie
pozostają zdrowi



określeniem znaczenia tych

czynników w powstawaniu chorób
oraz ich roli w kształtowaniu
zachowania ludzi, kiedy zachorują

WPŁYW OSOBOWOŚCI NA

ZDROWIE PSYCHICZE

Czynniki psychologiczne wpływają na
leczenie choroby (zarówno
pozytywnie jak i negatywnie).
Do klasycznej terapii (na przykład
lekami) można wpleść elementy
psychospołecznego oddziaływania.
Co więcej badania wykazały, że
osobowość determinuje w stopień
podatności na różnego rodzaju
choroby.

Typ A:



osobowość typu A wyróżnia funkcjonowanie w ciągłym pośpiechu,



nieustanne rozmyślanie o kolejnych punktach na liście „do
zrobienia”, brak aprobaty dla nawet najmniejszych opóźnień i
niepunktualności.



charakterystyczne jest też dążenie do perfekcji, nadmierna
ambicja, wysokie wymagania wobec siebie i innych oraz
zamiłowanie do rywalizacji



nie potrafią się relaksować, zamiast odpoczynku wybierają
nadgodziny w pracy, a gdy już zdecydują się na urlop, doskwiera
im poczucie winy

Typ B:



osoby tego typu doznają rzadko zawału serca przed 70 rokiem
życia,



niezależnie od wykonywanej pracy, choć również są ambitne, nie
stawiają sobie zbyt wygórowanych czy nieosiągalnych celów,



ważniejsza w życiu jest dla nich jakość a nie ilość



potrafi panować nad emocjami, jest postrzegany przez innych jako
przyjacielski, rozluźniony.



naukowcy określają ten typ osobowości jako „zdrowy”

Typ C:



charakteryzuje się cierpliwością, kooperatywnością, brakiem
asertywności, ukrywaniem negatywnych emocji (zwłaszcza gniewu) i
uległością wobec zewnętrznych autorytetów



taki wzorzec zachowania prowadzi wg specjalistów do załamania się
potencjałów odpornościowych, braku wiary we własne możliwości, rozwoju
poczucia bezradności, beznadziejności czy pesymizmu życiowego i utraty
woli życia

Typ D:



określanej mianem osobowości stresowej lub podatnej na stres



skłonności do przeżywania silnych negatywnych emocji, takich jak lęk,
gniew, irytacja czy wrogość



tendencja do zamartwiania się i odczuwania napięcia,



niskie poczucie bezpieczeństwa,



pesymistyczny sposób patrzenia na świat,



poczucie bycia nieszczęśliwym,



tendencja do obwiniania się,



nieśmiałość i słabe więzi z innymi ludźmi,



dyskomfort w obecności innych ludzi, zwłaszcza obcych,



dystans wobec innych i niska skłonność do dzielenia się emocjami,



głównie z obawy przed dezaprobatą i odrzuceniem.

I tak dla podsumowania np.:



przykład osoby określane jako typ A
(szczególnie wrogie) częściej narażone są na
choroby układu krwionośnego. Amerykańscy
kardiolodzy prowadzili badania, które dowiodły,
że zapadalność na choroby serca jest
dwukrotnie częstsza u osób nastawionych na
dążenie do perfekcji i żyjących w ciągłym
pośpiechu



zaś osoby określane jako typ C (szczególnie
uległe) wykazują większe prawdopodobieństwo
wystąpienia chorób nowotworowych,

MORRIS GOODMAN RADZI, JAK ODZYSKAĆ
ZDROWIE



Gdy wciąż myślisz i opowiadasz o swoich problemach, tylko
je wzmacniasz. Myśl o sobie jako o osobie zdrowej. Wyobrażaj
sobie, że jeździsz na nartach, grasz w piłkę itp.



Nie pozwól innym zachwiać swojej wiary w wyzdrowienie. Jeżeli ktoś
ze znajomych jest skrajnym pesymistą, unikaj spotkań z tą osobą.



Przestań mówić: „Nie ma sensu”, „Nie chce mi się”, „I tak się
nie uda”. Powtarzając takie słowa, nic na tym nie zyskasz.
Za to wiele możesz stracić, bo osłabisz swoją wolę walki.



Nie oglądaj pełnych przemocy filmów. Zastąp je komediami
i programami pokazującymi życie od jasnej strony.



Śmiej się z drobnych rzeczy i ciesz nawet najmniejszymi sukcesami.



Bądź wdzięczna, gdy czujesz się lepiej. Podziękuj za to Bogu,
a zobaczysz, że takich chwil będzie coraz więcej.



Po wyleczeniu nie zapominaj o innych ludziach. Jeśli obok Ciebie
jest ktoś, kto potrzebuje pomocy, nie odwracaj się od niego.



Pamiętaj, że najlepsze chwile są zawsze przed Tobą.

BIBLIOGRAFIA



Zimbardo P. G., Gerrig R. J., „Psychologia i
Życie”; 2006, s.414



Ibidem, s.413



Sęk H., „Wprowadzenie do psychologii
klinicznej”; 2003; s. 32



Kozera P., „150 centymetrów cierpienia”,
W: Charaktery, nr 5, maj 2008, s. 76



Bishop G., „Psychologia zdrowia”



Kowalik S., „Psychologia rehabilitacji”



Strona internetowa Morrisa Goodmana:
www.themiracleman.org

Document Outline