NORMOWANIE CZASÓW
JEDNOSTKOWYCH
Dr inż. E. Neumann
eneumann@wp.pl
NORMOWANIE CZASÓW
JEDNOSTKOWYCH
Dr inż. E. Neumann
eneumann@wp.pl
planowanie produkcji (potrzebna znajomość wskaźnika
wykonania
normy)
wynagradzanie pracowników
obliczanie przewidywanego kosztu wyrobu
poprawny wybór obrabiarki i jej wyposażenia
zgodność właściwości materiału obrabianego z
wymaganiami rysunku
właściwa wielkość naddatków na obróbkę
zastosowanie najbardziej dogodnych sposobów obróbki
odpowiednie kwalifikacje robotnika do danej pracy
właściwa organizacja pracy i obsługi stanowiska
roboczego
Zastosowanie norm czasu
pracy:
Normalne warunki pracy:
STRUKTURA NORMY CZASU PRACY
t
p z
t
g
t
p
t
w
t
o o
t
o t
t
o
t
f o
t
f n
t
f
t
u
t
j
n o r m a c z a s u t
x n
t
p z
t
g
t
p
t
w
t
o o
t
o t
t
o
t
f o
t
f n
t
f
t
u
t
j
n o r m a c z a s u t
Czas przygotowawczo-
zakończeniowy
t
p z
Czas związany z przygotowaniem do
wykonania operacji i jej
zakończeniem. Występuje jeden raz
na serię wykonywanych przedmiotów
i nie zależy od liczby wykonywanych
sztuk. Wartość t
p z
zależy od
organizacji miejsca pracy, stopnia i
rodzaju automatyzacji obrabiarki,
kształtu i wielkości przedmiotu itp..
Przykładowe czynności
:
Pobranie i zdanie dokumentacji technologicznej,
zapoznanie się z dokumentacją, uzbrojenie
obrabiarki w narzędzia, uchwyty, przyrządy.
t
p z
t
g
t
p
t
w
t
o o
t
o t
t
o
t
f o
t
f n
t
f
t
u
t
j
n o r m a c z a s u t
Czas jednostkowy -
t
j
Czas przewidziany normą na
wykonanie operacji na jednym
przedmiocie pracy
t
j
= t
w
+ t
u
t
w
– czas wykonania, na wykonanie czynności
związanych bezpośrednio z operacją
t
u
– czas uzupełniający, na obsługę stanowiska
i potrzeby fizjologiczne robotnika
t
p z
t
g
t
p
t
w
t
o o
t
o t
t
o
t
f o
t
f n
t
f
t
u
t
j
n o r m a c z a s u t
Czas wykonania - t
w
t
w
= t
g
+
t
p
Czas główny - t
g
Czas, w którym następuje
zmiana kształtów, wymiarów lub
własności przedmiotu pracy lub
wzajemnego położenia i
zamocowania przedmiotów
(montaż). T
g
może być
maszynowy (t
m
) lub ręczny (t
r
)
Przykładowe czynności:
Obróbka przedmiotu – od chwili włączenia
posuwu roboczego do chwili wyłączenia
posuwu.
t
p z
t
g
t
p
t
w
t
o o
t
o t
t
o
t
f o
t
f n
t
f
t
u
t
j
n o r m a c z a s u t
Czas wykonania –
t
w
Czas pomocniczy -
t
p
Czas na wykonanie
niezbędnych czynności
powtarzający się przy
obróbce lub montażu każdej
sztuki przedmiotu bądź kilku
sztuk nie powodujący zmian
przedmiotu (jak tg).
Czynności te mogą być
wykonywane przez
robotnika lub maszynę (w
zależności od stopnia
automatyzacji).
Przykładowe czynności:
Mocowanie i
zdejmowanie przedmiotu. Zmiana parametrów
obróbki. Sterowanie obrabiarką. Pomiar
przedmiotu.
Czas uzupełniający -
t
u
Czas na obsługę stanowiska i potrzeby
fizjologiczne robotnika
t
u
= t
o
+ t
f
t
o
– czas obsługi, na czynności
związane z utrzymaniem zdolności
stanowiska roboczego do ciągłej pracy;
czynności nie powtarzane przy każdym
przedmiocie (lub grupie przedmiotów)
t
f
– czas potrzeb fizjologicznych, na
zaspokojenie potrzeb fizjologicznych
robotnika, niezbędny do utrzymania
zdolności do pracy
t
p z
t
g
t
p
t
w
t
o o
t
o t
t
o
t
f o
t
f n
t
f
t
u
t
j
n o r m a c z a s u t
t
p z
t
g
t
p
t
w
t
o o
t
o t
t
o
t
f o
t
f n
t
f
t
u
t
j
n o r m a c z a s u t
Czas obsługi – t
o
Czas obsługi technicznej -
t
o t
Czas na czynności techniczne
związane bezpośrednio z daną
operacją. (3%tg)
Przykładowe czynności: Wymiana
stępionego narzędzia, obciąganie
ściernicy, usuwanie wiórów i
odpadów.
Czas obsługi organizacyjnej - t
o o
Czas na czynności związane z organizacją pracy na
stanowisku (6-9%tw)
Przykładowe czynności: Wyłożenie i schowanie
narzędzi na początku i końcu pracy,
przekazanie dokumentacji i stanowiska innej
zmianie.
-
t
p z
t
g
t
p
t
w
t
o o
t
o t
t
o
t
f o
t
f n
t
f
t
u
t
j
n o r m a c z a s u t
Czas potrzeb fizjologicznych
– t
f
czas odpoczynku – t
f
o
Czas na odpoczynek -
niezbędny, gdy sam cykl pracy
maszyny nie daje takiej
możliwości.
czas potrzeb naturalnych – t
f n
Na zaspokojenie potrzeb
naturalnych pracownika (2%tw)
Obliczanie normy czasu
pracy
produkcja seryjna:
t = t
p z
/ n + (t
g
+ t
p
) (1 + k
u
)
produkcja masowa :
t = t
p z
/ n + (t
g
+ t
p
+ t
o
+ t
f
)
n – liczba przedmiotów w serii
k
u
– współczynnik uwzględniający czas
uzupełniający
t
g
= ( l + l
d
+ l
w
)/
(f n)
l
d
= d ctg κ
r
/2 +(0.5-
2)mm
l
w
= 0,5 – 3
mm
t
g
= (l + l
d
+ l
w
)
/ v
f
l
d
= g (d-g) + (1 – 2 ) mm
l
w
= (2 – 5 ) mm
Karta normowania czasu
pracy
Program obróbki technologicznej
(CAD/CAM)